Nhiều thách thức trên "ghế nóng"

Trong bối cảnh châu Âu đang phải đối mặt với những hệ lụy từ cuộc xung đột Nga - Ukraine, nguồn cung năng lượng thiếu hụt, chia rẽ liên quan tới người di cư gia tăng, ông Pedro Sanchez phải vượt qua không ít thách thức để hoàn thành những mục tiêu đề ra trong thời gian ngồi “ghế nóng”.

Có 4 ưu tiên được Tây Ban Nha đặt ra trong 6 tháng đảm nhiệm vị trí Chủ tịch EU gồm: Tái công nghiệp hóa EU; đạt được tiến bộ trong quá trình chuyển đổi sinh thái; thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội; củng cố sự thống nhất của EU.

Thủ tướng P.Sanchez sẽ triển khai kế hoạch thu hút các doanh nghiệp cũng như nguồn lực mới tới cựu lục địa, thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp và công nghệ chiến lược ở châu Âu, đồng thời mở rộng và đa dạng hóa các mối quan hệ thương mại, với trọng tâm là Hội nghị Thượng đỉnh EU - Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe được tổ chức ngày 17 và 18-7 tới. Thông qua kế hoạch này, tân Chủ tịch EU mong muốn giảm phụ thuộc của khối về nguồn nguyên liệu thô vào bên thứ ba.

Ủy ban châu Âu (EC) đã xác định 16 loại nguyên liệu thô có tầm "chiến lược" bao gồm boron, cobalt, than chì tự nhiên, lithium, magie, nickel, silicon, đất hiếm, titan… và cần phải hành động khẩn cấp để bảo đảm nguồn cung khi nhu cầu bùng nổ trong những năm tới. Nếu không có lithium, hoặc cobalt thì sẽ không có pin cho ô tô điện; không có tua bin gió nếu không có đất hiếm để sản xuất nam châm vĩnh cửu; không thể sản xuất chất bán dẫn mà không có silicon; không sản xuất được đạn dược nếu không có vonfram. Nếu EU không bảo đảm nguồn cung cấp nguyên liệu thô quan trọng của mình trong những thập kỷ tới, kế hoạch dẫn đầu quá trình chuyển đổi kỹ thuật số và phát triển xanh sẽ bị đình trệ, và họ gặp khó khăn trong việc phát triển năng lực của mình trong các lĩnh vực như quốc phòng và hàng không vũ trụ.

Ngoài ra, Thủ tướng Tây Ban Nha sẽ thúc đẩy cuộc cải cách thị trường điện thông qua việc tăng tốc độ triển khai năng lượng tái tạo nhằm giảm giá điện và cải thiện sự ổn định của hệ thống năng lượng. Theo ông P.Sanchez, chống biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường là nghĩa vụ pháp lý và đạo đức đối với người dân châu Âu, đồng thời là cơ hội lớn để giảm sự phụ thuộc vào năng lượng và nguyên liệu thô, giảm hóa đơn năng lượng, tăng khả năng cạnh tranh và tạo việc làm.

Đối với ưu tiên nhằm xây dựng một nền kinh tế cạnh tranh hơn, công bằng hơn, ông P.Sanchez sẽ đề xuất thiết lập các tiêu chuẩn tối thiểu và chung về thuế doanh nghiệp ở tất cả các quốc gia thành viên EU. Các chương trình hành động chống trốn thuế của các công ty đa quốc gia lớn cũng sẽ được nhà lãnh đạo Tây Ban Nha đẩy mạnh. Mặt khác, một chiến lược chung sẽ được thiết kế để bảo đảm an ninh kinh tế và vai trò lãnh đạo toàn cầu của EU từ nay đến năm 2030. Đây là sự tiếp nối của lộ trình đã được 27 quốc gia thành viên nhất trí trong Tuyên bố Versailles năm 2022 về tăng cường quyền tự chủ chiến lược của khối ở ba trụ cột, gồm an ninh - quốc phòng, năng lượng và kinh tế.

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị và bất ổn ngày càng gia tăng, Chủ tịch mới của EU cũng xác định, sự đoàn kết nội khối và tiến trình hội nhập là ưu tiên hàng đầu. Ông sẽ tìm cách hoàn thiện liên minh ngân hàng và liên minh thị trường vốn, cũng như củng cố và cải thiện các công cụ chung như Quỹ NextGeneration - gói phục hồi kinh tế của EU nhằm hỗ trợ các quốc gia thành viên sau đại dịch Covud-19. Thúc đẩy hợp tác để giải quyết “bài toán” người di cư cũng là một nội dung mà Thủ tướng Pedro Sanchez hướng tới trong thời gian “chèo lái” EU.

Theo các nhà bình luận, đây là lần thứ hai Tây Ban Nha tiếp quản vị trí Chủ tịch luân phiên của EU. Tuy nhiên, khác với nhiệm kỳ cách đây hơn 10 năm, bối cảnh địa chính trị tại châu Âu đã có nhiều thay đối. Trước mắt, trong tháng 7 này, Tây Ban Nha chuẩn bị bước vào cuộc tổng tuyển cử. Điều này ít nhiều ảnh hưởng tới tốc độ triển khai các kế hoạch mà ông P.Sanchez muốn triển khai trên vai trò Chủ tịch EU. Nếu đảng Công nhân xã hội (PSOE) của ông giành được thắng lợi áp đảo, cơ hội để ông P.Sanchez thực hiện những ưu tiên đã đề ra với EU sẽ tiếp tục kéo dài thêm 5 tháng. Trong trường hợp ngược lại, vị trí Chủ tịch EU nhiều khả năng sẽ phải thay đổi.