Giám sát hiệu quả việc thực thi quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn

Tạo chuyển biến tích cực 

Phát biểu khai mạc, GS.TS Phùng Hữu Phú, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương nêu rõ, phòng, chống tham nhũng luôn được Đảng ta xác định là nhiệm vụ rất quan trọng trong xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị và phát triển đất nước; luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và thường xuyên tổ chức tổng kết thực tiễn. Riêng trong 2 nhiệm kỳ Đại hội XI, XII, Trung ương đã tổ chức nhiều đợt tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng quy mô lớn. Nổi bật là Hội nghị tổng kết toàn quốc năm 2014, Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 (khóa X) năm 2016…

Qua các lần sơ kết, tổng kết, nhiều bài học kinh nghiệm quý đã được đúc kết, từ đó giúp Trung ương tiếp tục bổ sung, hoàn thiện các quan điểm, chủ trương, phương châm lãnh đạo, chỉ đạo, đề ra được những giải pháp thiết thực, tạo chuyển biến tích cực trong công tác phòng, chống tham nhũng, nhất là từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII đến nay. Công tác phòng, chống tham nhũng đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, toàn diện, rõ rệt, được cán bộ, đảng viên, nhân dân đồng tình, ủng hộ, cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Trưởng ban Chỉ đạo trung ương về Phòng, chống tham nhũng về tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng từ khi thành lập Ban Chỉ đạo trực thuộc Bộ Chính trị (năm 2013) đến nay, Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng, chống tham nhũng đã ban hành Kế hoạch tổ chức tổng kết từ cấp cơ sở đến Trung ương. Ban Nội chính Trung ương đã giúp Ban Chỉ đạo xây dựng dự thảo Báo cáo tổng kết với các nội dung chính gồm: Phần mở đầu; kết quả công tác phòng, chống tham nhũng; hạn chế, khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân; những vấn đề có tính lý luận rút ra và những vấn đề thực tiễn đặt ra trong phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay; nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới.

Để nội dung của Báo cáo tổng kết đảm bảo khách quan, toàn diện, sâu sắc, đáp ứng được yêu cầu đề ra, Ban Chỉ đạo tổ chức hội thảo khoa học để tranh thủ ý kiến từ các chuyên gia, nhà nghiên cứu, lãnh đạo các cấp, các ngành trung ương và địa phương, là những người có nhiều kiến thức, kinh nghiệm và tâm huyết với công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng.

Phân hóa vai trò, trách nhiệm của từng đối tượng

Thảo luận tại hội thảo, các đại biểu thống nhất cho rằng, từ khi thành lập Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng, chống tham nhũng năm 2013 đến nay, nhất là sau gần 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng đã được lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện quyết liệt, kiên trì, đồng bộ, toàn diện, bài bản, đi vào chiều sâu; phát huy sức mạnh tổng hợp; kết hợp chặt chẽ giữa phòng ngừa với phát hiện, xử lý; giữa phòng, chống tham nhũng với xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị… Qua đó, công tác phòng, chống tham nhũng đã đạt được kết quả rất quan trọng. Tham nhũng từng bước được kiềm chế, ngăn chặn, đẩy lùi và có chiều hướng giảm, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

Thiếu tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, qua kết quả điều tra, xử lý dứt điểm, nghiêm minh nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng thời gian qua với phương châm "Không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai", một số bài học kinh nghiệm đã được rút ra. Theo đó, công tác phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh với tội phạm tham nhũng phải đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp, tuyệt đối, toàn diện của Đảng, trực tiếp là Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng, chống tham nhũng và sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả với các cơ quan Đảng trong việc xử lý kỷ luật của Đảng, mở đường, tạo điều kiện cho kỷ luật của Nhà nước, của đoàn thể và xử lý hình sự, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Bên cạnh đó, quá trình điều tra, xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng phải đảm bảo yêu cầu chính trị, pháp luật, nghiệp vụ. Quá trình điều tra phải tập trung làm rõ bản chất của vụ án, vụ việc; phân hóa vai trò, trách nhiệm của từng đối tượng để quyết định xử lý một cách phù hợp.

Ngoài ra, cần nêu cao bản lĩnh và tinh thần tấn công trấn áp tội phạm của cán bộ tham gia điều tra, xử lý án tham nhũng; muốn đấu tranh có hiệu quả thì trước hết lãnh đạo, cán bộ điều tra án tham nhũng phải thực sự trong sạch. "Cần có sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả giữa cơ quan điều tra với Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân các cấp trong quá trình phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử án tham nhũng, nhất là trong phối hợp giải quyết tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về đánh giá chứng cứ, đường lối xử lý, công tác giám định, định giá tài sản…", Thiếu tướng Nguyễn Duy Ngọc lưu ý.

Huy động sức mạnh của toàn dân

Kết luận hội thảo, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng, chống tham nhũng, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc đánh giá, các ý kiến, tham luận đã làm rõ, sâu sắc hơn các luận điểm, nội dung được đề cập trong dự thảo Báo cáo tổng kết. Các ý kiến đều khẳng định, tham nhũng tồn tại ở hầu hết các quốc gia chứ không phải chỉ có ở Việt Nam, không phải chỉ có ở nước phát triển, nước nghèo. Tham nhũng là khuyết tật bẩm sinh của quyền lực, là sản phẩm của sự tha hóa quyền lực, là một trong những nguy cơ đe dọa đến sự tồn vong của chế độ.

Phòng, chống tham nhũng là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, vừa khó khăn, phức tạp, vừa cấp bách, lâu dài. Các cấp, các ngành, các lĩnh vực thực hiện đồng bộ các giải pháp, thực hiện kiên quyết, kiên trì, có trọng tâm, trọng điểm, không có ngoại lệ; gắn phòng, chống tham nhũng với thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; gắn phòng, chống tham nhũng với xây dựng, chỉnh đốn Đảng, hệ thống chính trị; huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân.

Qua thảo luận, một số ý kiến đã khẳng định, bổ sung, làm rõ hơn nữa kết quả, hạn chế của công tác phòng, chống tham nhũng từ năm 2013 đến nay; làm rõ hơn tính hiệu quả của các giải pháp trong thời gian tới. Trong đó, tăng cường kiểm soát, giám sát hiệu quả việc thực thi quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn với yêu cầu mọi quyền lực phải được kiểm soát bằng cơ chế, quyền lực phải được ràng buộc bằng trách nhiệm, quyền lực đến đâu, trách nhiệm đến đó, quyền lực càng cao, trách nhiệm càng lớn; lợi dụng quyền lực phải bị truy tố trách nhiệm.

Để kiểm soát quyền lực, các đại biểu đề cập đến 3 nhóm giải pháp. Theo đó, hoàn thiện thể chế quản lý kinh tế - xã hội, thực hiện nghiêm thể chế, công khai, minh bạch, nâng cao trách nhiệm giải trình, trách nhiệm người đứng đầu, kiểm soát tài sản, thu nhập; nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, thanh tra, kiểm toán của Nhà nước; giám sát lẫn nhau giữa các cơ quan hành pháp, lập pháp, tư pháp và giám sát trong mỗi cơ quan này; giám sát của cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc, báo chí, nhân dân và toàn xã hội. Ngoài ra, áp dụng mạnh mẽ khoa học - công nghệ vào hoạt động quản lý, quản trị quốc gia như công nghệ số, thanh toán không dùng tiền mặt…, từ đó góp phần bịt kín sơ hở, kiểm soát chặt chẽ, tiến tới không thể tham nhũng.

Nhóm giải pháp thứ hai là phát hiện kịp thời, xử lý nghiêm minh, công bằng, công khai mọi hành vi tham nhũng, thu hồi triệt để tài sản tham nhũng, tạo dư luận xã hội mạnh mẽ lên án tham nhũng, tạo sức răn đe để không dám tham nhũng.

Nhóm giải pháp thứ ba là tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về tham nhũng, phòng, chống tham nhũng; giáo dục liêm chính, nêu cao trách nhiệm, xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, trước hết là sự gương mẫu, nói đi đôi với làm của người đứng đầu, của các lực lượng chống tham nhũng; cải cách chế độ tiền lương, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức. Đặc biệt, xây dựng và thực hiện tốt quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp; phê phán, lên án, đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí; trọng liêm sỉ, danh dự, biết xấu hổ khi bản thân và người thân tham nhũng, lãng phí…

Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc nhấn mạnh, các giải pháp phòng, chống tham nhũng phải phù hợp với nền kinh tế thị trường của Việt Nam, phù hợp với truyền thống văn hóa của Việt Nam. Các ý kiến sẽ được ban tổ chức nghiên cứu nghiêm túc, sâu sắc để hoàn thiện dự thảo Báo cáo tổng kết.