Nga hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria: Thiết lập "thế cờ" mới tại Trung Đông

Ngày 25-10, Bộ Quốc phòng Nga thông báo, khoảng 300 quân cảnh nước này đã tới Syria để thực hiện nhiệm vụ bảo đảm an toàn cho người dân, duy trì luật pháp và trật tự, tuần tra các khu vực được chỉ định cũng như trợ giúp Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) cùng vũ khí của họ lui về khu vực cách biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ 30km. Đây là nội dung thỏa thuận mà Mátxcơva đã ký với Ankara ngày 22-10 vừa qua. Điều này được ví như thắng lợi ngoại giao của Tổng thống V.Putin khi sự hợp tác này vừa chứng minh Nga có thể đóng vai trò trung gian hòa giải trong các cuộc khủng hoảng quốc tế, vừa giúp khẳng định vị thế trước sự thoái lui của Mỹ ở Trung Đông.

Với Thổ Nhĩ Kỳ, thỏa thuận này đã giúp kết thúc một chiến dịch quân sự vốn bị quốc tế chỉ trích mạnh mẽ trong khi vẫn hoàn thành được các mục tiêu thiết lập "vùng an toàn ở Syria" và tiếp tục triển khai quân ở khu vực này. Chính phủ Syria cũng được lợi khi không phải tốn nhiều công sức triển khai số lượng lớn binh sĩ tới vùng lãnh thổ mà trước đây nằm dưới sự kiểm soát của người Kurd, đồng thời vẫn bảo đảm sự toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Còn đối với YPG, sau khi dường như bị Mỹ bỏ rơi, thỏa thuận mới giúp lực lượng này tìm kiếm sự bảo trợ phần nào từ Nga trong giải quyết cuộc xung đột với Thổ Nhĩ Kỳ. 

Khi Nga đưa quân vào Syria cách đây vài năm, đã có ý kiến cho rằng Mátxcơva sẽ sớm bị sa vào “vũng lầy” chiến tranh như Mỹ từng mắc kẹt ở Afghanistan hay Iraq. Thế nhưng, thực tế lại khác xa dự đoán. Với sự hỗ trợ của quân đội Nga, lực lượng binh sĩ của Chính phủ Syria đã từng bước đẩy lùi các tay súng thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), các nhóm vũ trang đối lập để giành lại phần lớn lãnh thổ. Thực tế này đã giúp Tổng thống Bashar al-Assad dần củng cố quyền lực, tiến tới chấm dứt nội chiến sau gần một thập kỷ.

Nhà phân tích Hal Brands đã đánh giá trên trang Bloomberg rằng, Nga đang có ảnh hưởng ở Trung Đông lớn hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ thời kỳ Liên bang Xô viết sụp đổ. Mátxcơva đã trở thành đồng minh vững chắc của Syria, bắt tay với Iran và các lực lượng ủy nhiệm của Tehran, duy trì quan hệ tốt đẹp với Thổ Nhĩ Kỳ, giữ liên hệ với người Kurd, hâm nóng quan hệ ngày càng nồng ấm với Saudi Arabia, qua lại thường xuyên với Israel và thậm chí “bước một chân” vào cuộc nội chiến ở Lybia khi hỗ trợ Quân đội quốc gia Libya (LNA) do Tướng Khalifa Haftar làm Tổng Tư lệnh.

Trong khi đó, việc Mỹ bất ngờ rút quân khỏi Syria càng làm dấy lên nghi ngờ từ các đồng minh. Lãnh đạo các quốc gia từ châu Âu đến Nhật Bản đã phải tính đến những phương án cho riêng mình khi sự bảo đảm về an ninh của Mỹ có xu hướng lỏng lẻo hơn. Vì vậy, việc “bắt tay” với Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria một lần nữa cho thấy sự chủ động của Nga trong việc can dự tích cực vào các điểm nóng tại Trung Đông, đồng thời khẳng định Mátxcơva đang tiếp tục tận dụng tối đa khoảng trống quyền lực mà Mỹ để lại nhằm củng cố vai trò tại khu vực quan trọng này.