Chấn chỉnh việc vinh danh, "loạn" danh hiệu

Theo báo cáo, trong thời gian qua, nhiều tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp có nhiều hoạt động liên quan đến lĩnh vực văn hóa, di sản như: Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cấp bằng chứng nhận “Đền thiêng linh ứng đạt tiêu chuẩn văn hóa đền thờ Tam, Tứ phủ theo nghi lễ văn hóa truyền thống Việt Nam”, Bằng chứng nhận, tôn vinh “Phong tặng nghệ nhân ưu tú văn hóa dân gian trong nghi lễ chầu văn của người Việt”, công nhận “Việt Nam linh thiêng cổ tự”, bằng chứng nhận “Tôn vinh nghệ nhân”.

Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam công nhận “Cây di sản Việt Nam” và “Cây di sản”; Trung tâm Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam cấp bằng “Nghệ nhân văn hóa dân gian”; Hội Sinh vật cảnh Việt Nam cấp bằng “Công nhận cây di tích lịch sử văn hóa Việt Nam” và tôn vinh “Nghệ nhân”...

Hay gần đây nhất, Hội Nghệ nhân và Thương hiệu Việt Nam tặng bằng khen cho ca sĩ Ngọc Sơn có ghi “Giáo sư âm nhạc”…

Bộ VH-TT&DL khẳng định, việc vinh danh và cấp bằng công nhận, chứng nhận các danh hiệu của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp nêu trên chưa được pháp luật quy định. Qua kiểm tra, một số trường hợp được vinh danh nghệ nhân không thông qua các cơ quan quản lý tại địa phương, không được người dân và chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội tiến cử, giới thiệu; không ban hành tiêu chí xét tặng; không có hồ sơ khi tiếp cận một số di tích và nghệ nhân; việc bảo trợ di tích một số chùa đã được xếp hạng di tích quốc gia hoặc di tích cấp tỉnh, thành phố không rõ nội dung.

Một số là điện thờ, đền của tư gia tự xây trước đây hoặc xây mới trong khoảng 30 năm trở lại đây, không có giá trị kiến trúc nghệ thuật, đồ thờ được làm mới và không gắn với sự kiện – nhân vật lịch sử nhưng vẫn “đạt chuẩn”. Đơn cử như đền Giáp Đàm ở Hải Hậu (Nam Định) không phải là di tích kiến trúc nghệ thuật, xây mới năm 2016 kiểu 2 tầng có hầm; Chùa Thực Khánh, chùa Long Mỹ, chùa Miếu Môn, chùa Duyên Ứng ở huyện Chương Mỹ (Hà Nội) đã được xếp hạng di tích quốc gia và cấp tỉnh, thành phố, nhưng Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam lại cấp bằng chứng nhận “Việt Nam linh thiêng cổ tự”.

Bộ VH-TT&DL nhấn mạnh, việc chứng nhận, tôn vinh nói trên của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp đã vi phạm các quy định của pháp luật về thi đua khen thưởng, di sản văn hóa, tín ngưỡng, tôn giáo. Việc tôn vinh một số đền, chùa, miếu tự phát không được pháp luật quy định, các đối tượng tiếp nhận không thuộc diện điều chỉnh của các quy định và chế độ, chính sách của Nhà nước, gây hiểu nhầm và tạo dư luận không tốt trong xã hội giữa các đối tượng được Nhà nước trao tặng danh hiệu, công nhận, vinh danh và cấp bằng với các đối tượng do các tổ chức xã hội – nghề nghiệp công nhận.

Bộ VH-TT&DL kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo các bộ, ngành liên quan yêu cầu các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp chấn chỉnh việc công nhận, tôn vinh, vinh danh trái quy định của pháp luật.