Câu chuyện thúc đẩy sáng tạo nghệ thuật ở Na Uy

Ngân sách lớn dành cho văn hóa nghệ thuật

Thúc đẩy phát triển văn hóa nghệ thuật là công việc được giới lãnh đạo Na Uy quan tâm từ khá sớm. Ngay từ năm 1964, quốc hội nước này đã thông qua luật thành lập Hội đồng Nghệ thuật Na Uy để phụ trách một loạt các nhiệm vụ và chức năng, trong đó bao gồm xây dựng hệ thống lương, trợ cấp cho các nghệ sĩ, quản lý các quỹ phát triển văn hóa nghệ thuật.

Theo thống kê, những năm gần đây số ngân sách nước này bỏ ra cho lĩnh vực văn hóa nghệ thuật lên tới khoảng 13 tỷ kroner (khoảng 1,5 tỷ USD/năm). Theo quan điểm của các nhà lãnh đạo nước này, việc bố trí một khoản ngân sách chính phủ cho hoạt động của giới văn nghệ sĩ là cách thúc đẩy phát huy sáng tạo hiệu quả nhất.

Chính vì thế, hệ thống phân bổ trợ cấp cho các nghệ sĩ sống và làm việc tại Na Uy rất linh hoạt từ cấp nhà nước tới tiểu bang, thành phố và quận. Về mặt thời hạn, có khoản trợ cấp từ 1-5 năm dành cho các nghệ sĩ sáng tạo làm việc trong một dự án xác định, hoặc có khoản trợ cấp cho các nghệ sĩ trẻ được trao trong vòng 1-3 năm cho các nghệ sĩ dưới 35 tuổi đang ở giai đoạn khởi nghiệp, cũng có khoản trợ cấp lên tới 10 năm cho các nghệ sĩ lão thành.

Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa Na Uy Trine Skei Grande, ngân sách dành cho phát triển văn hóa nghệ thuật nước này chú trọng tới cả 2 mảng truyền thống và sáng tạo đổi mới. Việc tạo điều kiện phát huy tài năng và đầu óc sáng tạo của từng cá nhân sẽ giúp làm phong phú thêm các hoạt động văn hóa vốn được xây dựng trên nền tảng tôn trọng sự đa dạng, tự do và toàn vẹn.

Kateryna Savchenko, một nữ họa sĩ làm việc tại thủ đô Oslo cho biết: "Cộng đồng nghệ thuật ở Oslo thật tuyệt vời. Bạn sẽ tìm thấy ở đây nhiều bài giảng miễn phí về nghệ thuật hiện đại và lịch sử của nghệ thuật. Thật ra, từ "nghệ thuật" ở đây có nhiều ý nghĩa hơn ở một số quốc gia khác. Trong đó, tự do sáng tạo là một trong những chủ đề quan trọng nhất mà xã hội Na Uy quan tâm và đó là lý do tại sao các nghệ sĩ có thể thể hiện bản thân theo bất kỳ cách nào họ mong muốn. Đây là điều luôn được đánh giá cao trong hoạt động nghệ thuật".

Những chính sách thúc đẩy nghệ thuật đương đại

Đối với người dân Na Uy, việc thúc đẩy phát triển văn hóa nghệ thuật là điều không thể không làm để nâng cao các “món ăn” tinh thần. Bởi thế mà trong lúc nhiều quốc gia cắt giảm ngân sách dành cho lĩnh vực này thì ở Na Uy xu hướng dường như đi ngược lại.

Bên cạnh việc bảo tồn, duy trì nghệ thuật truyền thống, mảng nghệ thuật đương đại và những bộ môn nghệ thuật mới cũng được chính phủ tạo điều kiện hỗ trợ tối đa. Năm 2001, Bộ Văn hóa phối hợp với Bộ Ngoại giao nước này thành lập Văn phòng Nghệ thuật đương đại Na Uy với mục tiêu thúc đẩy các ý tưởng sáng tạo mới, làm phong phú hơn lĩnh vực nghệ thuật của nước này.

Song song với sự ra đời của Văn phòng Nghệ thuật đương đại Na Uy, một chính sách hỗ trợ các nghệ sĩ hoạt động trong các bộ môn này cũng được đưa vào triển khai.

Sau gần 2 thập kỷ, Văn phòng Nghệ thuật đương đại Na Uy đã trở thành địa chỉ tin cậy cho rất nhiều nghệ sĩ muốn tìm hướng đi mới trên con đường nghệ thuật, từ việc xin hỗ trợ tài chính để triển khai dự án mới, tổ chức triển lãm ở trong và ngoài nước cũng như các sự kiện giao lưu quốc tế.

Ví dụ với múa đương đại, một bộ môn đã phát triển ở nhiều quốc gia trong một thời gian dài, nhưng ở Na Uy vẫn được xem là khá mới mẻ. Để bắt kịp xu thế, những năm gần đây, thông qua Văn phòng Nghệ thuật đương đại Na Uy, nội dung này đã được đưa vào lồng ghép trong những lễ hội khiêu vũ lớn ở Na Uy như: Lễ hội Tháng 10 tại thành phố Bergen, Liên hoan khiêu vũ quốc tế Coda - Oslo và Lễ hội khiêu vũ Barents. Hầu hết các vũ công và biên đạo múa làm việc trên cơ sở dự án và nhận tài trợ từ Quỹ Văn hóa Na Uy.

Để khuyến khích sáng tạo nội dung vũ đạo mới cũng như đào tạo nguồn lực trẻ cho bộ môn múa đương đại, Văn phòng Nghệ thuật đương đại Na Uy đã thành lập ra trung tâm khiêu vũ có tên gọi Room for Dances tại thủ đô Oslo. Đây là nơi các nghệ sĩ múa có thể tới giao lưu, thực hành và đào tạo lớp trẻ đến với bộ môn nghệ thuật này.

Ngoài ra, để tăng cường giao lưu, một số quỹ văn hóa còn triển khai chương trình hỗ trợ nơi ở và phòng tập cho các nghệ sĩ múa đến từ khu vực khác. Theo đó, các biên đạo múa, vũ công có thể xin hỗ trợ phòng ở lên tới 20 ngày. Nếu dự án kéo dài hơn dự kiến, họ có thể nộp đơn để gia hạn. Gói hỗ trợ cũng cung cấp cả phòng tập múa, sân khấu trang bị đầy đủ ánh sáng, âm thanh để các nghệ sĩ có thể hoàn thành chương trình của mình một cách tốt nhất.

Có môi trường thuận lợi và kinh phí hoạt động, giới nghệ sĩ sẽ luôn giữ được nguồn cảm hứng sáng tác để tạo ra được những sản phẩm nghệ thuật chất lượng cao. Chẳng thế mà, những nghệ sĩ từng sinh sống và làm việc tại Na Uy, kể cả nghệ sĩ nước ngoài lẫn bản địa, đều thừa nhận rằng, đất nước này có đầy đủ điều kiện để nền văn hóa, nghệ thuật phát triển rực rỡ.