Cương quyết loại bỏ những quỹ không hoạt động hoặc kém hiệu quả

Trình bày báo cáo giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, trong giai đoạn vừa qua, việc thành lập và hoạt động của các quỹ đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu đề ra, góp phần thúc đẩy xã hội hóa, huy động thêm nguồn lực tài chính thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của cả nước nói chung và từng địa phương nói riêng, giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Báo cáo giám sát cũng chỉ ra những tồn tại, hạn chế, như: Chưa có các cơ quan cả ở trung ương và địa phương được giao nhiệm vụ thống nhất quản lý các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách; nguồn tiền hình thành các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách còn nhiều bất cập, chưa bảo đảm hoạt động độc lập với ngân sách nhà nước; có quá nhiều quỹ tại địa phương làm phát sinh nhiều chi phí quản lý và tổ chức biên chế (các địa phương trung bình có khoảng 10-15 quỹ)…

Đoàn giám sát đề nghị cơ quan chức năng nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền bãi bỏ ngay các quỹ: Bảo trì đường bộ ở trung ương và địa phương, hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp, hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS, hỗ trợ các hoạt động ngoại giao phục vụ kinh tế, hỗ trợ vận động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, hỗ trợ việc làm ngoài nước, phòng chống thiên tai; đồng thời nghiên cứu xác định rõ lộ trình bãi bỏ đối với các quỹ: Phòng chống tác hại của thuốc lá, bình ổn giá xăng dầu, dịch vụ viễn thông công ích. Ngoài ra, Đoàn giám sát cũng đề nghị thực hiện việc sáp nhập đối với một số quỹ. 

Cho ý kiến tại phiên họp, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ, qua báo cáo giám sát cho thấy, hệ thống pháp luật về hình thành quản lý, sử dụng các quỹ phức tạp, chưa thống nhất, thiếu minh bạch và không phù hợp với yêu cầu quản lý. Có quá nhiều quỹ làm phân tán nguồn lực nhà nước; chưa có sự lưu thông phù hợp giữa quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách nhà nước và nguồn ngân sách quốc gia.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị, Chính phủ đánh giá những hạn chế, tồn tại, kết quả đạt được của các quỹ, đưa ra các đề xuất, định hướng, xây dựng lộ trình để sắp xếp, sáp nhập hay giải thể các quỹ. Trong khi chờ Quốc hội ban hành cơ sở pháp lý thì trong các luật chuyên ngành không nên quy định thành lập quỹ, không hình thành tổ chức và không tăng thêm biên chế. 

Báo cáo thêm tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, hiện có 48 quỹ, trong đó có 28 quỹ ở trung ương và 20 quỹ ở địa phương, phần lớn được thành lập trước khi Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 có hiệu lực. Nhìn chung, việc ra đời các quỹ là cần thiết, góp phần tích cực trong huy động, phân bổ nguồn lực xã hội, nhưng việc quản lý các quỹ này còn có hạn chế.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển khẳng định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với 3 nguyên nhân được Đoàn giám sát chỉ ra. Trong đó nguyên nhân quan trọng là chưa ban hành được quy định chung để quản lý chặt chẽ các quỹ này nên thực tế còn có kẽ hở, lãng phí.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình với một số kiến nghị của Đoàn giám sát và thống nhất ban hành nghị quyết giám sát để tăng cường quản lý các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách cũng như đề xuất hướng để hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý các quỹ. Trong nghị quyết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ giao Chính phủ rà soát, đánh giá lại hoạt động, hiệu quả của từng quỹ, cương quyết loại bỏ những quỹ không hoạt động, hoạt động kém hiệu quả, không cần thiết; đồng thời giao Chính phủ nghiên cứu xây dựng luật để thống nhất quản lý các quỹ này, tạo sự đồng nhất trong hệ thống tài chính quốc gia; bảo đảm quản lý hiệu quả các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và có sự lưu thông, tiến tới giảm dần sự hỗ trợ của ngân sách. Nghị quyết này và báo cáo giám sát hoàn chỉnh sẽ được trình Quốc hội tại kỳ họp thứ tám. 

Cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét dự thảo Nghị quyết giải thích một số điều của Luật Quy hoạch.