Công bố kết luận thanh tra Khu đô thị mới Thủ Thiêm, thành phố Hồ Chí Minh

Kết luận thanh tra do Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Đặng Công Huẩn ký nêu rõ, Khu ĐTM Thủ Thiêm được quy hoạch là một khu đô thị bền vững, kết hợp chặt chẽ với các điều kiện cảnh quan tự nhiên. Tổng dân số cư trú thường xuyên khoảng 200.000 người. Số người làm việc thường xuyên trên 217.000 người.

Đến thời điểm thanh tra, Khu ĐTM Thủ Thiêm đã giải phóng mặt bằng (GPBM) trên 99%. Công tác đền bù, hỗ trợ GPMB, tái định cư cơ bản được thực hiện theo quy định với mức giá tương đồng hoặc có nơi cao hơn so với các dự án khác trên địa bàn thành phố trong cùng thời điểm.

Nhiều khuyết điểm, vi phạm được chỉ rõ

Trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng Khu ĐTM Thủ Thiêm, UBND thành phố và các sở, ngành liên quan đã có những khuyết điểm, vi phạm trong việc chấp hành pháp luật về quy hoạch, quản lý đất đai.

UBND thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành điều lệ quản lý xây dựng Khu ĐTM Thủ Thiêm chưa đầy đủ, kịp thời; không thực hiện việc lập dự án theo thứ tự ưu tiên và trình duyệt theo quy định, theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; chỉ lập và trình, duyệt dự án khi đã có nhà đầu tư tham gia mà không theo thứ tự ưu tiên. Điều này dẫn đến việc đầu tư xây dựng các dự án thiếu đồng bộ, khó quản lý, có nơi buông lỏng quản lý việc đầu tư xây dựng, chậm triển khai đầu tư xây dựng.

UBND thành phố đã sử dụng đơn giá bằng chi phí đầu tư bình quân là 26 triệu đồng/m2 không đầy đủ, thiếu chính xác, không đúng quy định làm giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất thanh toán đối ứng cho các dự án BT, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính Khu ĐTM Thủ Thiêm đã được chỉ định nhà đầu tư, hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất thông qua hình thức đấu giá theo quy định. Từ đó, các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn từ việc được đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hình thức hợp đồng BT.

“Nguyên nhân và trách nhiệm chính đã để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm trên là do lãnh đạo UBND thành phố Hồ Chí Minh không thực hiện đầy đủ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Trách nhiệm liên quan thuộc các sở, ngành: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban Quản lý Khu ĐTM Thủ Thiêm…”, Thông báo nêu rõ.

Thanh tra Chính phủ cũng đã làm rõ  việc chấp hành pháp luật trong quản lý đầu tư xây dựng đối với các dự án BT hạ tầng; các dự án đối ứng với dự án BT; các dự án giao đất có thu tiền sử dụng đất; khu tái định cư 38,4 ha thuộc KĐTM Thủ Thiêm… và chỉ rõ trách nhiệm của những đơn vị liên quan.

Đầu tư Khu ĐTM Thủ Thiêm mất cân đối vốn trên 8700 tỷ đồng

Việc UBND thành phố Hồ Chí Minh đã phê duyệt và điều chỉnh Dự án bồi thường GPMB và tái định cư  trị giá trên 38.000 tỷ đồng là không đúng thẩm quyền.

Việc tạm ứng, quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách cũng chưa đúng quy định; không hoàn trả tạm ứng hằng năm theo Luật Ngân sách với tổng giá trị trên 26.000 tỷ đồng; không tính lãi trên khoản tạm ứng từ ngân sách vào chi phí đầu tư bình quân trên 10.000 tỷ đồng (tạm tính đến thời điểm 30-9-2018).

Những việc làm này dẫn đến việc UBND thành phố lấy chi phí đầu tư bình quân làm mức giá tối thiểu để tính tiền sử dụng các lô đất thương mại - dịch vụ - nhà ở đã giao cho chủ đầu tư các dự án trong Khu ĐTM Thủ Thiêm là thiếu cơ sở pháp lý, chưa chính xác, có khả năng gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước.

“Cần giao cho cơ quan chức năng kiểm tra, làm rõ, nếu thấy có vi phạm, thất thoát thì phải xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật”, kết luận thanh tra nêu rõ.

Ngoài ra, theo báo cáo của UBND thành phố về đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư Khu ĐTM Thủ Thiêm và kết quả thanh tra cho thấy, tổng chi phí phải trả là trên 83.000 tỷ đồng. Tổng thu dự kiến đến thời điểm hiện nay là trên 74.000 tỷ đồng. Như vậy, việc đầu tư Khu ĐTM Thủ Thiêm còn mất cân đối vốn gần 9.000 tỷ đồng.

Trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc lãnh đạo UBND thành phố và các sở, ngành: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường; Ban Quản lý Khu ĐTM Thủ Thiêm.

Nguyên nhân do thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý

Bên cạnh những nguyên nhân khách quan, kết luận của  Thanh tra Chính phủ đã chỉ rõ hàng loạt nguyên nhân chủ quan dẫn đến các thiếu sót, vi phạm.

Trong đó, chủ yếu là do việc nhận thức, chấp hành các chủ trương của Thủ tướng Chính phủ và hướng dẫn của các bộ, ngành cũng như các quy định pháp luật chưa đúng, chưa đầy đủ, có lúc chưa nghiêm trong công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của UBND thành phố và các sở, ngành tham mưu.

Sự phối hợp giữa các sở, ngành của thành phố còn chậm trễ, chưa xác định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ. Một số nơi còn thể hiện sự thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý đầu tư và xây dựng; nhiều vi phạm chưa được kiểm tra, xử lý kịp thời.

Hậu quả dẫn đến là đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm, gây lãng phí, nguy cơ gây thất thoát tiền của nhà nước với giá trị lớn.

Xét tổng thể đến thời điểm thanh tra, việc đầu tư Khu ĐTM Thủ Thiêm là chưa có hiệu quả, mất cân đối về tài chính.

Nếu không khắc phục được sẽ chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra

Căn cứ kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ (Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng) và UBND thành phố Hồ Chí Minh thực hiện hàng loạt nội dung công việc hoàn thiện về cơ chế chính sách để chấn chỉnh quản lý.

Về xử lý kinh tế, Tổng thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND thành phố Hồ CHí Minh thực hiện thu hồi và hoàn trả ngay khoản tiền đã tạm ứng từ ngân sách nhà nước không đúng quy định đã đầu tư cho Khu ĐTM Thủ Thiêm đến thời điểm ngày 30-9-2018 là trên 26.000 tỷ đồng; sớm có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp để trả nợ các khoản vay ngân hàng đã đầu tư cho Khu ĐTM Thủ Thiêm là trên 4.000 tỷ đồng.

UBND thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu các phương án khai thác quỹ đất còn lại trong Khu ĐTM Thủ Thiêm, tính lại tiền sử dụng đất của các dự án đã giao cho nhà đầu tư, bảo đảm không thất thoát tài sản nhà nước và khắc phục tình trạng mất cân đối khi đầu tư xây dựng Khu ĐTM Thủ Thiêm như  kết luận đã nêu.

Về xử lý trách nhiệm, Tổng Thanh tra chính phủ giao UBND thành phố chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền đã có khuyết điểm, vi phạm.

Trong quá trình xử lý về trách nhiệm và kinh tế sau thanh tra, nếu không khắc phục được hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm về kinh tế, gây thiệt hại tài sản nhà nước trước ngày 31-12-2019 thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

* Toàn văn kết luận thanh tra xem tại đây