Bảo đảm ưu đãi thuế cho doanh nghiệp nhỏ và vừa theo lộ trình

- Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa có nhiều quy định ưu đãi cho các doanh nghiệp khối này. Vì sao Bộ Tài chính vẫn đề xuất xây dựng nghị quyết giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho khối doanh nghiệp này, thưa bà?

- Năm 2016, để triển khai Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16-5-2016 của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020, Bộ Tài chính đã xây dựng dự thảo nghị quyết của Quốc hội, đề xuất nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đến năm 2017, Bộ Tài chính xây dựng dự án 1 luật sửa đổi 6 luật, trong đó có tổng hợp những chính sách tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Khi xây dựng dự án 1 luật sửa đổi 6 luật, Bộ Tài chính đã có công văn xin ý kiến các bộ, ngành về các chính sách đưa ra, nhưng sau đó Chính phủ chỉ đạo không làm luật này, mà tách ra ưu tiên sửa 3 luật gồm: Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế giá trị gia tăng trước. Mặc dù vậy, việc sửa đổi 3 luật thuế vừa nêu vẫn chưa được đưa vào chương trình xây dựng pháp luật 2019 của Quốc hội.

Vấn đề đặt ra hiện nay là, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, có hiệu lực từ ngày 1-1-2018, đã có quy định ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp này, nhưng các mức thuế ưu đãi được quy định cụ thể trong các luật thuế lại khác nhau. Để doanh nghiệp nhỏ và vừa được hưởng thuế suất ưu đãi thì phải chờ sửa Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế giá trị gia tăng theo đúng quy trình. Nhưng nếu chờ, sẽ không bảo đảm lộ trình thực hiện của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Do đó, theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính xây dựng dự thảo nghị quyết về một số chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp nhằm hỗ trợ, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa để bảo đảm triển khai theo đúng lộ trình.

- Trong dự thảo nghị quyết về giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã chọn doanh thu và lao động làm tiêu chí ưu đãi thuế. Bà có thể lý giải thêm về điều này?

- Theo Nghị định 39/2018/NĐ-CP, ngày 11-3-2018, của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc xác định doanh nghiệp thuộc khối này phải kết hợp nhiều tiêu chí về tổng doanh thu, số lao động, ngành nghề, lĩnh vực hoạt động. Tuy nhiên, việc sử dụng tiêu chí vốn, hay phân biệt theo lĩnh vực, ngành nghề làm cơ sở xác định đối tượng được ưu đãi sẽ có nhiều bất cập. Nếu đặt trong xu thế doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh đa ngành, đa lĩnh vực hiện nay thì tổng số vốn ghi trên bảng thống kê tài sản sẽ phải bao gồm cả vốn đăng ký và vốn vay, nên không phản ánh đúng quy mô hoạt động của doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, vốn đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp khác rất xa so với vốn đầu tư vào sản xuất - kinh doanh. Vì vậy, việc sử dụng nhiều tiêu chí khác nhau theo từng ngành nghề, lĩnh vực ưu đãi sẽ tạo ra nhiều khó khăn đối với công tác quản lý của cơ quan thuế.

Ngược lại, việc sử dụng tiêu chí doanh thu vừa có ưu điểm là phản ánh đúng thực chất tình hình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp, vừa phù hợp với kinh nghiệm của nhiều nước. Thực tế giai đoạn 2008-2015 khi kinh tế suy thoái cho thấy, Quốc hội đã có Nghị quyết về tháo gỡ khó khăn cho nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó cũng căn cứ tiêu chí doanh thu.

Về tiêu chí lao động, để bảo đảm đúng mục tiêu, đối tượng cần hỗ trợ, dự thảo nghị quyết đề cập doanh nghiệp nhỏ và vừa phải có các tiêu chí: Có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 10 người (thuộc nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ); có tổng doanh thu từ 3 tỷ đồng đến dưới 50 tỷ đồng và có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 100 người (thuộc nhóm doanh nghiệp nhỏ).

- Hiện Chính phủ có chủ trương hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp (startup). Tuy nhiên, dự thảo nghị quyết lại không đề cập nhóm đối tượng này. Tại sao như vậy, thưa bà?

- Hiện nay, có rất nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp startup. Nghiên cứu của Bộ Tài chính cho thấy, các doanh nghiệp startup thường hoạt động trong lĩnh vực công nghệ và có quy mô nhỏ. Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp đã có những ưu đãi cao đối với các doanh nghiệp này. Dự thảo nghị quyết này cũng có nhiều quy định ưu đãi đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó bao gồm cả doanh nghiệp startup.

Theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, nghị quyết về một số chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp nhằm hỗ trợ, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa phải được Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội. Sau khi được Quốc hội đồng ý, sẽ đưa vào chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật năm 2019. Bởi vậy, dự thảo nghị quyết đang theo quy trình đó, dự kiến đến tháng 10-2019, Bộ Tài chính mới trình dự thảo nghị quyết này. Nếu được Quốc hội thông qua, nghị quyết sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2020.

- Trân trọng cảm ơn bà!