Thu phí đường bộ đối với xe máy: Còn nhiều băn khoăn

Khi được hỏi về đề xuất trên của thành phố, anh Nguyễn Thanh An (ngụ đường Bình Quới, quận Bình Thạnh) nêu quan điểm: "Người đi xe sử dụng hạ tầng thì việc đóng phí là điều đương nhiên. Tuy nhiên, cơ quan chức năng cần phải có những giải pháp cụ thể và thuyết phục để việc thu phí diễn ra minh bạch và phí được sử dụng đúng mục đích". Còn ông Lâm Thiếu Quân, đại biểu HĐND TP Hồ Chí Minh cho rằng, đề xuất thu phí đối với xe máy cần cân nhắc kỹ, bởi với gần 6 triệu xe gắn máy trên địa bàn thì việc tổ chức thu phí khó lòng kiểm soát nổi.

Phân tích về những lý do chưa ủng hộ đề xuất này, PGS.TS Phạm Xuân Mai, Trường Đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh thẳng thắn nói, xe gắn máy không gây tác động nhiều đến yếu tố kỹ thuật của cầu đường nên việc thu phí để đưa vào quỹ BTĐB khó thuyết phục lòng dân. Mặt khác, hiện thành phố có gần 6 triệu xe gắn máy, nếu trung bình thu 100 nghìn đồng/xe/năm thì hằng năm thành phố thu được 500 tỷ đồng. Số tiền thu được lớn nhưng thành phố sẽ phải lập ra bộ máy kiểm soát thu phí xe gắn máy. Như vậy, e rằng kinh phí nuôi bộ máy này còn lớn hơn khoản thu trên, chưa kể sẽ tạo ra bộ máy giám sát và quản lý cồng kềnh, thậm chí là thiếu chuyên môn và sẽ phát sinh nhiều tiêu cực.

Đã có nhiều địa phương thực hiện việc thu phí từ năm 2013. Nhưng đến tháng 4-2014, tại một phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách của Quốc hội Trần Văn đã đặt vấn đề: Với mức thu phí từ xe máy chỉ đạt 20% trong năm 2013, có ý kiến cho rằng, phí thu từ xe máy giá trị không lớn nhưng chi phí quản lý tổ chức thu lại lớn. Vậy có nên dừng thu phí bảo trì đối với phương tiện xe gắn máy không?

Trước băn khoăn trên, ông Bùi Xuân Cường, Phó Giám đốc Sở GTVT TP Hồ Chí Minh cho biết, mức thu phí ở TP Hồ Chí Minh được xây dựng trên cơ sở căn cứ số liệu của các tỉnh, thành trên toàn quốc và giảm từ 10 nghìn đồng đến 30 nghìn đồng/xe (so với mức đề xuất trước). Ngoài ra, thành phố cũng hỗ trợ các đối tượng khó khăn có thu nhập thấp khi đề xuất mức thu đối với đối tượng sử dụng xe mô tô có dung tích xy lanh 100cm3 là 50 nghìn đồng/xe/năm. Trong những năm đầu tiên thu phí, các phường, thị trấn của thành phố giữ lại 10% số phí thu được để trang trải chi phí theo quy định; các xã được để lại 20% số phí thu được của huyện để trang trải chi phí theo quy định.

Trước một số giải pháp còn chưa đủ thuyết phục của ngành chức năng, nhiều chuyên gia đã đóng góp thẳng thắn. Cụ thể, với phát sinh việc làm thế nào để giám sát biển số xe ngoại tỉnh, TS Võ Kim Cương, nguyên Phó Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc thành phố cho rằng, các tỉnh, thành phố trong cả nước cần đồng loạt thu với mức phí như nhau sẽ bảo đảm công bằng, tránh tình trạng địa phương này thu còn nơi khác không thu.

Về lâu dài, PGS.TS Phạm Xuân Mai cho rằng, TP Hồ Chí Minh cần đưa ra lộ trình phát triển vận tải công cộng bằng loại xe có sức chở lớn và vận chuyển nhanh để người dân thấy lợi ích của loại phương tiện này và từ bỏ xe cá nhân.