Phòng, chống thiên tai năm 2017: Diễn biến bất thường, trái quy luật

(HNMO) - Chiều 17-4, Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng, chống thiên tai (PCTT) tổ chức hội nghị tổng kết công tác PCTT năm 2016 và triển khai nhiệm vụ năm 2017. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì hội nghị.

Tham dự hội nghị có Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT - Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương về PCTT Nguyễn Xuân Cường... Hội nghị nhận định, tình hình thời tiết năm nay diễn biến bất thường, trái quy luật, cần giải pháp quyết liệt để ứng phó, giảm thiểu thiệt hại.

Thiệt hại gần 40.000 tỷ đồng

Theo đánh giá của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, thiên tai năm 2016 đã làm 264 người chết và mất tích; 5.431 nhà bị đổ, sập, trôi; 364.997 nhà bị ngập, hư hại, tốc mái; 828.661ha lúa và hoa màu bị thiệt hại; 115km đê, kè, 938km kênh mương, 122km đê sông, đê biển bị sạt lở, tổng thiệt hại kinh tế khoảng 39.726 tỷ đồng. Thiệt hại do thiên tai gây ra đã làm sản xuất bị đình trệ, sức khỏe cộng đồng dân cư bị ảnh hưởng nghiêm trọng và là nguyên nhân chính khiến ngành Nông nghiệp bị tăng trưởng âm trong 6 tháng đầu năm 2016.

Đánh giá những hạn chế trong công tác phòng tránh, khắc phục hậu quả thiên tai, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho rằng, trang thiết bị cứu hộ cứu nạn còn thiếu, một số quy trình vận hành liên hồ chứa chưa phù hợp, khi điều tiết xả lũ vận hành không đúng quy trình đã làm gia tăng rủi ro cho vùng hạ du. Nguồn lực hỗ trợ cho công tác phục hồi, tái thiết sau thiên tai hạn chế so với yêu cầu...

Ngoài ra, việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ở các địa phương chưa nghiên cứu đầy đủ đến tác động của thiên tai; nhiều hồ chứa thiếu thiết bị quan trắc khí tượng, thủy văn nên bị động trong vận hành, điều tiết. Nói về những thiệt hại của địa phương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Đặng Ngọc Sơn cho biết, năm qua, mưa lũ đã gây thiệt hại 1.200 tỷ đồng, trong khi đó Hà Tĩnh và các tỉnh Bắc Trung Bộ bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Toàn tỉnh có 350 hồ chứa, với dung tích 1,72 tỷ mét khối nước, có nhiều hồ chứa xây dựng từ những năm 60, 70 của thế kỷ trước nay đã xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ và có đến 137km chiều dài bờ biển thường xuyên chịu ảnh hưởng của bão tố, nước biển dâng...

Chủ động ứng phó

Theo nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, thời tiết năm 2017 diễn biến phức tạp: Năm nay, có khoảng 15 đến 17 cơn bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông, nhiều hơn trung bình nhiều năm (TBNN), trong đó, 3 đến 4 cơn bão, áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền. Nền nhiệt độ cao hơn TBNN; tình hình khô hạn, thiếu nước ở các tỉnh ven biển Trung Bộ sẽ kéo dài tới tháng 8-2017. Ngay từ đầu năm, tình hình thời tiết đã và đang có nhiều diễn biến bất thường, trái quy luật. Vừa qua, nhiều đợt không khí lạnh, mưa phùn ảnh hưởng sâu vào khu vực miền Trung và Nam Trung Bộ làm cho dịch bệnh phát triển, ảnh hưởng đến nông nghiệp, sạt lở nghiêm trọng bờ biển. 

Để ứng phó hiệu quả với thiên tai, Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương về PCTT Nguyễn Xuân Cường cho rằng, năm 2017, các tỉnh, thành phố cần thiết phải xây dựng kế hoạch, phương án PCTT cụ thể, sát thực tế hơn; đồng thời, thường xuyên kiểm tra, đánh giá hiện trạng công trình PCTT, phát hiện kịp thời các hư hỏng, chủ động sửa chữa bảo đảm an toàn công trình khi có sự cố xảy ra…

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương trong việc tổ chức ứng phó, khắc phục thiên tai, tìm kiếm cứu nạn. Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng chỉ ra những hạn chế trong công tác PCTT và tìm kiếm cứu nạn như: Luật PCTT có hiệu lực từ ngày 1-5-2014 nhưng đến nay vẫn chưa xây dựng xong kế hoạch PCTT cấp quốc gia; một số địa phương chưa quan tâm đúng mức xây dựng kế hoạch PCTT; công tác dự báo chưa đáp ứng yêu cầu; tình hình vi phạm pháp luật đê điều, thủy lợi còn phổ biến, chậm khắc phục… Thủ tướng Chính phủ cho rằng, Việt Nam là 1 trong 5 nước bị tác động biến đổi khí hậu sâu sắc, do đó cần phải nâng cao nhận thức cho người dân về vấn đề này.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành khẩn trương hoàn thiện hệ thống pháp lý, cơ chế chính sách PCTT theo hướng cho cấp xã được trích lại một phần để chủ động; hoàn thiện chiến lược quốc gia phòng chống giảm nhẹ thiên tai và kế hoạch PCTT cấp quốc gia; xác định nhiệm vụ này không chỉ là của hệ thống chính trị mà dựa vào người dân, doanh nghiệp với phương châm lấy phòng ngừa là chính. Các địa phương xây dựng kế hoạch sát thực tế; tiếp tục nâng cao năng lực, trang thiết bị cho lực lượng làm công tác tham mưu theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, hiệu quả. Bộ Khoa học và Công nghệ ưu tiên nguồn lực nghiên cứu giải pháp công nghệ vào PCTT, xây dựng bản đồ số cho từng vùng miền, địa phương, quản lý rủi ro thiên tai qua các phần mềm... Bên cạnh đó, các bộ, ngành liên quan cần đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực dự báo, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong PCTT tìm kiếm cứu nạn, trong đó có những nước thượng nguồn sông Mê Kông…; đặc biệt không để người dân thiếu đói, bệnh tật khi thiên tai xảy ra.