Phát hiện công trường khai thác đá cổ xây thành Nhà Hồ

Công trường khai thác đá cổ này có diện tích khoảng 23km2 nằm ở sườn phía Đông- Bắc núi Xuân Đài. Đây là núi đá vôi được kiến tạo vào kỷ Trias, cách ngày nay khoảng 250 triệu năm. Núi có độ cao trung bình trên 100m, chia thành những vỉa theo kiểu đoạn tầng, rất tiện lợi cho việc bóc tách.

Núi Xuân Đài ở xã Vĩnh Ninh, huyện Vĩnh Lộc (Thanh Hóa)- nơi phát hiện công trường khai thác đá cổ để xây dựng Thành Nhà Hồ.

Tại khu vực núi này, cán bộ Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa thế giới Thành Nhà Hồ phát hiện những dấu vết của một công trường khai thác đá cổ; thống kê được 16 phiến đá được bóc tách, chế tác tương đối công phu. Nhiều phiến đá có kích thước tương đối lớn, ước tính hàng chục tấn. Các dấu vết kỹ thuật chế tác đá rất rõ nét. Các phiến đá được chế tác từ 4 đến 5 cạnh; bề mặt tương đối nhẵn.

Khi đem so sánh, kỹ thuật chế tác đá ở đây giống như những phiến đá được dùng để xây dựng Thành Nhà Hồ. Ngoài ra, tại sườn phía Đông của núi Xuân Đài có rất nhiều phiến đá đổ ngổn ngang. Dù chưa thấy dấu vết chế tác đá ở đây, nhưng các phiến đá trên núi này có hình dạng khá vuông vức, tu chỉnh.

Theo tiến sĩ Đỗ Quang Trọng- Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa thế giới Thành Nhà Hồ, các phiến đá tại núi Xuân Đài đã được những người thợ đá thời Hồ bóc tách, rồi đưa xuống chân núi để tiến hành sơ chế trước khi đưa về xây dựng thành Tây Đô (một tên gọi khác của Thành Nhà Hồ).

Việc phát hiện công trường khai thác đá cổ xây dựng Thành Nhà Hồ tại núi Xuân Đài là một phát hiện quan trọng, có ý nghĩa lớn về mặt thực tiễn và khoa học. Đánh dấu một bước tiến trong tiến trình thực hiện các cam kết bảo tồn, quản lý Di sản Văn hóa thế giới Thành Nhà Hồ. Điều đó chứng tỏ để xây dựng thành Tây Đô, nhà Hồ đã huy động một khối lượng khổng lồ về sức lực, vật lực trong cả nước để khai thác, vận chuyển những phiến đá lớn từ nhiều nơi khác nhau về xây dựng công trình kiến trúc bằng đá độc đáo này.

Được biết, sau sự kiện Thành Nhà Hồ được công nhận là Di sản Văn hóa thế giới vào cuối tháng 6/2011, đến tháng 7/2011 qua quá trình khảo sát, cán bộ Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ đã phát hiện ra công trường khai thác đá cổ thứ nhất tại núi An Tôn, trên địa bàn xã Vĩnh Yên, huyện Vĩnh Lộc. Qua tiến hành khai quật khảo cổ học, các nhà khoa học khẳng định đây là công trường khai thác đá phục vụ xây dựng Thành Nhà Hồ.

Sau khi phát hiện ra công trường khai thác đá cổ thứ hai tại núi Xuân Đài để xây dựng Thành Nhà Hồ, Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa thế giới Thành Nhà Hồ đang tiếp tục khảo sát, nghiên cứu; phối hợp với các cơ quan chuyên môn tiến hành khai quật địa điểm này để có thêm những cơ sở, căn cứ khoa học về công trường khai thác đá cổ. Từ đó, trung tâm có những kiến nghị tiếp theo với ngành chức năng về công tác bảo tồn, nghiên cứu, phát huy giá trị di tích.