Nhiều sai phạm trong hoạt động hành khách công cộng bằng xe buýt

Kết luận chỉ rõ, việc xây dựng các văn bản pháp lý cho hoạt động vận chuyển hành khách công cộng chưa được kịp thời và có chậm trễ trong việc bổ sung, sửa đổi các quy định không phù hợp; điều này đã dẫn đến thiếu sự phối hợp giữa các ban, ngành có liên quan, tạo kẽ hở cho một số đơn vị vận tải lợi dụng để quyết toán khống tiền trợ giá (trong hoạt động đưa đón học sinh).

Về việc xây dựng quy hoạch, phát triển mạng lưới xe buýt trên địa bàn thành phố, UBND TP nhận thấy việc chậm trễ trong công tác xây dựng quy hoạch, phát triển mạng lưới xe buýt xuất phát từ những nguyên nhân khách quan như tính chất quy mô và phức tạp trong công tác xây dựng quy hoạch; nhưng cũng có phần trách nhiệm của lãnh đạo Sở GTVT trong việc tham mưu cho UBND TP.

Về công tác khảo sát, xây dựng kế hoạch trợ giá hàng năm, Trung tâm quản lý và điều hành vận tải hành khách công cộng TP không thực hiện triển khai thông tin chương trình trợ giá đến các trường học, doanh nghiệp trong hoạt động đưa đón học sinh, công nhân; không thực hiện việc khảo sát thực tế sản lượng hành khách để xây dựng dự toán phù hợp; việc xây dựng dự toán của Trung tâm chỉ dựa trên thống kê số liệu sản lượng năm thực hiện từ các đơn vị vận tải trong khi số liệu này cũng không được bảo đảm tính chính xác.

Việc máy móc áp đặt dự toán sản lượng hành khách theo dự toán chỉ tiêu tăng trưởng sản lượng được giao đã gây khó khăn cho đơn vị vận tải khi phải hoàn thành sản lượng được giao đã dẫn đến những hành vi đối phó như xé vé khống và bản thân Trung tâm cũng gặp phải khó khăn trong việc phân bổ kinh phí trợ giá khi việc xây dựng dự toán không phù hợp.

Đối với việc phân bổ kinh phí trợ giá, thương thảo, ký hợp đồng với các doanh nghiệp vận tải, từ việc xây dựng dự toán không phù hợp, không cụ thể và không bám sát tình hình thực tế như đã nêu trên, dẫn đến không có cơ sở để thực hiện phân bổ kinh phí trợ giá và tiến hành thương thảo hợp đồng, do đó kết quả phân bổ kinh phí trợ giá và thương thảo hợp đồng giữa Trung tâm và doanh nghiệp vận tải không mang tính khách quan, không dựa trên những dữ liệu thực tế mà chủ yếu là sự áp đặt của Trung tâm trên cơ sở dự toán kinh phí trợ giá được phê duyệt.

Trong hoạt động đưa đón học sinh, công nhân, Trung tâm không kiểm soát được cơ cấu giá mà đơn vị vận tải nhận được từ cá nhân, đơn vị sử dụng dịch vụ vận chuyển và tiền trợ giá mà ngân sách hỗ trợ cho cá nhân, đơn vị khi sử dụng dịch vụ vận chuyển nhằm bảo đảm mục tiêu của tiền trợ giá là chỉ hỗ trợ một phần chi phí cho cá nhân, đơn vị sử dụng dịch vụ vận chuyển công cộng.

Hoạt động đưa đón học sinh có trợ giá từ ngân sách, qua rà soát, có đơn vị vận tải chỉ nhận tiền trợ giá, không thu thêm tiền từ phụ huynh học sinh, nhưng vẫn đóng tiền quản lý cho trường.

Về công tác kiểm tra, giám sát, Trung tâm chưa thực hiện tốt công tác kiểm tra giám sát các đơn vị vận tải trong việc ghi nhận số lượng hành khách tham gia trong hoạt vận chuyển hành khách công cộng; đặc biệt trong hoạt động đưa đón học sinh, công nhân, trước tháng 9-2014, Trung tâm không thực hiện công tác kiểm tra giám sát, để các trường thực hiện công tác kiểm tra số lượng học sinh được đưa đón.

Về công tác nghiệm thu, giải ngân, quyết toán hàng năm, từ việc Trung tâm chưa thực hiện đầy đủ công tác kiểm tra giám sát, dẫn đến việc một số doanh nghiệp vận tải lợi dụng thực hiện hợp thức hóa, giả mạo hồ sơ để tiến hành thanh toán.

Qua kiểm tra, nhận thấy có trường hợp học sinh không tham gia đưa đón nhưng vẫn có tên trong hồ sơ quyết toán và nghiêm trọng hơn là việc đối tượng không thuộc diện trợ giá nhưng vẫn được thanh toán trợ giá với số tiền trong các năm 2012-2014 hơn 109 triệu đồng và thực hiện thanh toán khống của 2 đơn vị vận tải (Công ty TNHH Châu Cường và Hợp tác xã Phương Lâm) với số tiền trợ giá hơn 169 triệu đồng.

Hành vi lập hồ sơ để thanh toán khống tiền trợ giá của Công ty TNHH Châu Cường, Hợp tác xã Phương Lâm có dấu hiệu về tội làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức được quy định tại Điều 267 Bộ Luật Hình sự.
Đối với việc trùng lắp các tuyến xe buýt, nguyên nhân chính là từ việc không có quy hoạch phát triển mạng lưới xe buýt trên địa bàn thành phố nên việc mở tuyến, điều chỉnh tuyến không theo một mô hình cụ thể. Việc trùng lắp các tuyến này làm tăng gánh nặng chi trợ giá cho ngân sách nhà nước.

Từ những sai phạm trên, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh chỉ đạo Sở GTVT chỉ đạo Trung tâm quản lý và điều hành vận tải hành khách công cộng kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các tập thể, cá nhân liên quan đến các nội dung được nêu tại báo cáo kết quả thanh tra.

Còn đối với Trung tâm quản lý và điều hành vận tải hành khách công cộng kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các tập thể, cá nhân có liên quan các thiếu sót, sai phạm được nêu tại Báo cáo kết quả thanh tra. Đồng thời, nhanh chóng thực hiện thực hiện thu hồi số tiền hơn 109 triệu đồng trợ giá tại Trường mầm non Bình Chiểu (quận Thủ Đức) do không thuộc đối tượng được trợ giá.

UBND TP cũng yêu cầu Thanh tra thành phố chuyển cơ quan điều tra - Công an thành phố để điều tra, xử lý các sai phạm của Công ty TNHH Châu Cường, Hợp tác xã Phương Lâm trong việc lập hồ sơ quyết toán khống tiền trợ giá theo quy định.