Cần có chiến lược sử dụng nguồn tài nguyên khoáng sản hợp lý

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam Lại Hồng Thanh và PGS.TS Nguyễn Thế Chinh, Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách Tài nguyên và Môi trường đã giải đáp một số nội dung về vấn đề này.

Hiện, Việt Nam có nguồn tài nguyên khoáng sản đa dạng về chủng loại, một số loại khoáng sản có trữ lượng, tiềm năng lớn như: Dầu khí, bauxite, titan, than, đất hiếm… Tuy nhiên, thời gian qua, tình trạng khai thác và xuất khẩu khoáng sản trái phép vẫn tồn tại, thậm chí quy mô lớn hơn và lộng hành hơn. Việc này đòi hỏi cần có chế tài nghiêm khắc hơn, mạnh hơn để răn đe, xử lý vi phạm. 

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam Lại Hồng Thanh cho biết, để quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên, khoáng sản, Đảng, Nhà nước đã xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật, tổ chức bộ máy về quản lý tài nguyên. Nhờ đó, từ năm 2012 đến nay, vi phạm trong lĩnh vực này giảm đáng kể.

Tuy nhiên, ông Lại Hồng Thanh cũng thừa nhận, vẫn còn những bất cập trong công tác quản lý; việc khai thác khoáng sản ở nhiều nơi còn diễn biến phức tạp, nhất là cát, sỏi lòng sông, than, hay khai thác đá vôi làm nguyên liệu sản xuất xi măng… Chính vì vậy, trong thời gian tới, nhiệm vụ đầu tiên là các bộ, ngành phải đánh giá tiềm năng của nguồn tài nguyên khoáng sản để đề xuất chiến lược, quy hoạch, kế hoạch quản lý cụ thể.

PGS.TS. Nguyễn Thế Chinh, Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên và môi trường cũng cho rằng, việc sử dụng như thế nào cho tiết kiệm, hiệu quả và bền vững các nguồn tài nguyên, bảo đảm cân đối quỹ đất cho phát triển kinh tế - xã hội, khai thác bền vững sinh thái, cảnh quan, tài nguyên sinh vật... hiện nay đang là vấn đề cốt lõi.

Tại tọa đàm, các chuyên gia thống nhất, cần xác định các loại khoáng sản có giá trị về mặt chiến lược, lâu dài để dự trữ cho đất nước. Đối với những mỏ đang khai thác, các cơ quan chức năng cần tiếp tục hoàn thiện thể chế và nâng cao trách nhiệm trong quản lý, sử dụng, khai thác khoáng sản của doanh nghiệp; có hướng dẫn cụ thể để doanh nghiệp có trách nhiệm với xã hội, trách nhiệm bảo vệ môi trường trong và sau quá trình khai thác, không để lại hậu quả làm ảnh hưởng đến cuộc sống nhân dân trong khu vực...