Triển vọng kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương ổn định, nhưng bất trắc

Lễ công bố cũng được diễn ra đồng thời tại 24 địa điểm khác nhau trên khắp Châu Á-Thái bình Dương. Bản báo cáo nhấn mạnh rằng, trong khi các quốc gia bắt đầu thực hiện Chương trình Nghị sự 2030 vì Phát triển Bền vững, giai đoạn tiếp theo của tăng trưởng kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương cần dựa vào tăng năng suất trên diện rộng. ESCAP cho rằng, điều này đòi hỏi chi tiêu tài khóa mạnh hơn, tập trung hơn, kỹ năng cao hơn, cơ sở hạ tầng tốt hơn và năng suất nông nghiệp cải thiện hơn.

Theo khảo sát, các nước đang phát triển ở Châu Á-Thái Bình Dương có mức độ tăng trưởng năng suất các yếu tố tổng hợp từ 2,8% giai đoạn 2000-2007 còn 1% trong giai đoạn 2008-2014. Điều này chính là nguyên nhân của gần 1/5 suy giảm kinh tế gần đây còn 4,6% năm 2015 so với mức 9,4% của thập kỷ trước. Đồng thời ESCAP cũng cho rằng, triển vọng kinh tế cho các nền kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương nhìn chung là ổn định nhưng vẫn bất trắc. Dự báo tăng trưởng kinh tế 2016 và 2017 sẽ tăng nhẹ lên lần lượt 4,8% và 5%. Các rủi ro kinh tế vĩ mô bao gồm: Triển vọng không chắc chắn của nền kinh tế Trung Quốc trong bối cảnh mong manh của kinh tế thế giới; xu hướng tiêu dùng và đầu tư yếu ở các nền kinh tế đang phát triển; tỷ giá hối đoái biến động, trong đó có lý do giá dầu thấp; nợ doanh nghiệp và hộ gia đình tăng; và hướng đi tỷ giá mơ hồ của Mỹ. Trong khi đó triển vọng phục hồi nhờ xuất khẩu ở các nền kinh tế đang phát triển còn khá mong manh do triển vọng kinh tế yếu của Liên minh Châu Âu (EU) và Nhật Bản.

Về Việt Nam, báo cáo đưa ra các con số khả quan: kinh tế Việt Nam sẽ mở rộng thêm 6,7%; đồng thời lạm phát bình quân năm 2015 là 0,6%. Tuy nhiên tỷ trọng GDP của Việt Nam ở khu vực vẫn chưa cao khi ở Đông Nam Á là 6,2% trong khi ở Châu Á-Thái Bình Dương là 0,8%. Cũng theo báo cáo, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam sẽ tăng lên mức 6,8-6,9% năm 2016, 2017. Mức tăng trưởng này sẽ xuất phát từ ảnh hưởng của nhu cầu tư nhân nội địa. Các hiệp định thương mại tự do như TPP sẽ thu hút nhiều đầu tư nước ngoài, hỗ trợ năng lực xuất khẩu và tạo cú hích cho nền kinh tế. Tuy nhiên, báo cáo nhấn mạnh dến những thách thức của Việt Nam như quản lý chính sách vĩ mô, chính sách tài khóa chưa hợp lý, cũng như lo ngại về năng suất lao động trong thời kỳ “dân số vàng”.

Tại buổi công bố bản báo cáo, diễn giả Nguyễn Anh Dương - Phó Trưởng ban Chính sách Kinh tế Vĩ mô, Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương nhấn mạnh đến khó khăn của Việt Nam trong việc tăng năng suất lao động. Tốc độ tăng năng suất của Việt Nam không có nhiều chênh lệch giữa các ngành điều này cho thấy mức độ ưu tiên giữa các ngành còn dàn trải. Đồng thời tốc độ tăng năng suất lao động còn hạn chế, tụt hậu so với nhiều quốc gia trong khu vực.

Còn về năng lực cạnh tranh trong khu vực, Việt Nam hiện thấp hơn rất nhiều so với các quốc gia Đông Nam Á như Singapore, Malaysia, Thái Lan ở lĩnh vực như đào tạo giáo dục, mức độ sẵn sàng về công nghệ, mức độ tinh vi trong kinh doanh. Một vấn đề nữa ảnh ưởng đến năng suất lao động tại Việt Nam mà diễn giả Nguyễn Anh Dương chỉ ra đó là việc điều hành chính sách còn nóng vội, thiếu kiên nhẫn, chủ yếu dựa vào các chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa để tăng trưởng trong ngắn hạn mà quên các mục tiêu dài hạn như giáo dục, khoa học công nghệ. Diễn giả Nguyễn Anh Dương nhấn mạnh để cải thiện năng suất thì cần phải đầu tư hơn nữa cho giáo dục, khoa học công nghệ và đặc biệt là tập trung vào vai trò trung tâm của người lao động, doanh nghiệp.