Sáng nay, 18-9, Hà Nội bắt đầu tuần mới bằng hình ảnh xúc động khi đồng loạt các cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức mặc niệm tưởng nhớ các nạn nhân tử vong trong vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân và quyên góp ủng hộ các gia đình nạn nhân.
Tinh thần đoàn kết, tình nghĩa đồng bào sẽ tiếp thêm sức mạnh giúp các gia đình vơi đi mất mát, đau thương. Và đây còn là thông điệp về trách nhiệm của những người ở lại, quyết biến đau thương thành hành động để không xảy ra thêm bất kỳ sự việc tương tự.
1. Dẫu biết rằng, cuộc đời vô thường, nhưng 56 người mất đi bởi vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng tại chung cư mini số 37, ngõ 29/70 phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân vẫn khiến ai nấy đều bàng hoàng. Ngọn lửa đã tắt, nhưng nỗi đau không biết bao giờ nguôi.
Trước mất mát đau thương của đồng bào, cả thành phố đều trong tâm trạng “nhà có việc”, lo lắng, bồn chồn. Kể từ khi vụ cháy xảy ra, Hà Nội thường bắt đầu ngày mới bằng những cơn mưa. Và hôm nay cũng vậy, mưa rơi nhẹ ngoài trời, bên trong hội trường cơ quan, đơn vị, trường học, khu dân cư, trong các ngôi chùa..., hàng vạn người Hà Nội thành kính thực hiện nghi thức thiêng liêng - tưởng niệm những nạn nhân đã không qua khỏi bởi "giặc lửa". Một phút mặc niệm nhanh qua, nhưng niềm thương tiếc thì còn đó, bởi “một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ”.
Tình cảm ấy là đặc tính đồng bào đã ngấm sâu vào máu của lớp lớp thế hệ con dân đất Việt. Mỗi khi có thiên tai, địch họa hay hỏa hoạn đem đến tai ương, mất mát, lại thắp lên, tỏa sáng tinh thần đoàn kết, tình cảm tương thân, tương ái quý báu, để cùng sẻ nỗi đau, chia mất mát, giúp nhau ấm lòng bước tiếp.
Cùng với lễ mặc niệm các nạn nhân, mỗi cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, đơn vị từ thành phố xuống các địa phương đều đóng góp một phần vật chất hỗ trợ các gia đình và nạn nhân vụ cháy.
Không chỉ tại Hà Nội, đồng bào cả nước, bạn bè trên thế giới cũng chung tay góp sức hỗ trợ người dân bị nạn. Đến nay, số tiền ủng hộ các gia đình và nạn nhân đã lên tới 68 tỷ đồng. Đơn cử, như Báo Hànộimới, chỉ vài ngày sau khi đăng thông báo phát động ủng hộ, độc giả và các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân gần xa, đặc biệt là các đồng nghiệp báo Đảng trên cả nước đã đóng góp hỗ trợ đến nay khoảng 500 triệu đồng, mong sẻ chia những khó khăn, giúp các gia đình sớm ổn định cuộc sống.
Đây là những nguồn hỗ trợ rất cần thiết, ý nghĩa để giúp các gia đình đã thật sự "trắng tay" sau hoả hoạn. Điều quan trọng là phải thực hiện thật tốt công tác tiếp nhận, phân chia các khoản hỗ trợ sao cho kịp thời, sớm nhất có thể, bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch và thuyết phục. Đó là trách nhiệm trước hết, cần nhất lúc này.
2. Và điều quan trọng hơn nữa, nói như Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh là: "Chúng ta đừng để sự mất mát của 56 gia đình nạn nhân vụ cháy chung cư mini trở thành vô nghĩa, mà phải trở thành điều làm thay đổi nhận thức cấp ủy, chính quyền các cấp, kể cả thành phố đến quận huyện, phường, xã về phòng cháy, chữa cháy. Cần phát huy vai trò của cả hệ thống chính trị và đặc biệt là của người dân. Nếu người dân không ủng hộ, chỉ thành công một nửa".
Muốn làm được điều đó, mỗi cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong hệ thống chính trị phải tự soi lại chính mình để trả lời thành thật một câu hỏi, mình đã làm đúng lương tâm và trách nhiệm vì nước, vì dân hay chưa. Mỗi người cần nghiên cứu, thấm sâu và thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 24-CT/TU ngày 7-8-2023 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về tăng cường kỷ cương, kỷ luật và trách nhiệm giải quyết công việc trong hệ thống chính trị thành phố Hà Nội; thực hiện đúng phương châm Bác Hồ đã dạy: Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh. Huy động cả hệ thống chính trị và sự ủng hộ của nhân dân. Bởi không ai làm tốt hơn và hiệu quả hơn là người dân tự có ý thức, có kỹ năng, có sự chuẩn bị trước những tình huống xấu…
Sau khi xảy ra vụ cháy, cơ quan chức năng đã phát hiện ra những dấu hiệu sai phạm liên quan đến công tác quản lý trật tự xây dựng và phòng cháy, chữa cháy. Chủ chung cư mini nơi xảy ra vụ cháy được cho là xây dựng sai phép thêm 3 tầng nhà đã bị bắt tạm giam để điều tra. Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội cũng đã chỉ đạo kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban Thường vụ Quận ủy Thanh Xuân, Đảng ủy Công an quận Thanh Xuân, Đảng ủy phường Khương Đình 2 nhiệm kỳ gần đây. Kết quả điều tra và kiểm tra sẽ trả lời cho chúng ta nhiều câu hỏi về trách nhiệm trước pháp luật và trách nhiệm trước nhân dân của những tập thể, cá nhân liên quan.
Đối với cấp ủy, chính quyền các quận, huyện, thị xã, việc cấp bách hiện nay phải làm ngay là từ bài học Khương Đình, tập trung kiểm tra 100% chung cư mini, cơ sở cho thuê trọ để khắc phục những bất cập, phòng ngừa, ngăn chặn không để xảy ra thêm vụ việc tương tự.
Và có lẽ như thế vẫn là chưa đủ, phải kiểm tra toàn diện các loại hình nhà ở trên địa bàn, có giải pháp khắc phục, phòng ngừa triệt để nguy cơ cháy, nổ.
Đi trước, tính trước, hành động trước để bảo vệ người dân - Đó mới là trách nhiệm mà người dân mong chờ.
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.