Ngăn chặn xe hết niên hạn sử dụng: Phải gắn trách nhiệm của chính quyền địa phương

Hàng trăm nghìn xe hết niên hạn

Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam (ĐKVN), tính đến hết tháng 12-2016, cả nước sẽ có thêm 23.000 phương tiện cơ giới hết NHSD, trong đó TP Hồ Chí Minh có 5.448 phương tiện, Hà Nội có khoảng 2.200 phương tiện. Tính cộng dồn đến thời điểm trên, cả nước sẽ có khoảng 290.000 phương tiện các loại, gồm cả xe con, xe khách, xe tải và xe chuyên dùng hết NHSD, không được phép lưu thông.

Theo quy định, các xe hết NHSD và sắp hết niên hạn sẽ được cập nhật vào danh sách cảnh báo tại chương trình quản lý kiểm định, để các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới từ chối kiểm định. Danh sách này cũng được báo cáo Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, Bộ GT-VT và gửi tới lực lượng thanh tra giao thông, cảnh sát giao thông. Ngoài ra, chủ phương tiện sẽ được các trung tâm đăng kiểm thông báo bằng nhiều hình thức trước khi xe hết NHSD tại các chu kỳ kiểm định cuối. Với xe sắp hết NHSD, khi kiểm định kỳ cuối, chỉ cấp thời gian kiểm định đến hết NHSD. Ngoài ra, Cục ĐKVN cũng khuyến cáo lái xe, chủ phương tiện, khi hết NHSD phải gửi lại giấy đăng ký cho cơ quan công an, không được phép lưu hành...

Tuy nhiên, có bao nhiêu phương tiện hết NHSD thực hiện nghiêm việc thu hồi đăng ký, bao nhiêu phương tiện vẫn lén lút lưu hành là câu hỏi không dễ trả lời đối với ngay cả cơ quan chức năng. Thỉnh thoảng, người ta lại bắt gặp những chiếc "xe ma" ngang nhiên chở mía đường, vật liệu xây dựng... tại các tuyến đường liên xã, liên huyện và khu vực miền núi thuộc các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, Đắk Lắk... Thậm chí, tại một số huyện của Hà Nội, như Đan Phượng, Ứng Hòa... gần đây, lực lượng chức năng đã phát hiện xe hết NHSD đưa đón học sinh, trong đó có những xe mang biển kiểm soát ngoại tỉnh.

Cũng có một thực tế là, hầu hết xe sắp hết NHSD đều bỏ kiểm định những kỳ cuối cùng và không nộp lại giấy chứng nhận đăng kiểm. Đơn vị đăng kiểm gửi thông báo đến chủ xe, theo địa chỉ giấy tờ đăng ký, nhưng không thấy trường hợp nào hồi âm. Có trường hợp, trước khi xe hết NHSD, đã được mua bán, chuyển vùng, chủ mới không sang tên hay đi đăng kiểm.

Để không còn là hiểm họa

Trong những lần trao đổi về bất cập trong quản lý và xử lý xe hết NHSD, TS Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho rằng, nguyên nhân lớn nhất là sự bất cập về mặt thông tin. Thông tin về xe hết NHSD mới dừng ở các cơ quan quản lý nhà nước cấp cao mà chưa đến được cấp cơ sở. Nếu chỉ trông chờ vào sự tự giác của chủ phương tiện sẽ rất khó kiểm soát. Do vậy, thông tin phải đến được với các lực lượng chức năng trực tiếp kiểm tra, xử lý tại địa phương và người dân trên địa bàn, để cùng hiểu rõ đây là nguy cơ gây tai nạn giao thông. Ngoài ra, cần có chế tài mạnh hơn, xe hết NHSD phải được tiêu hủy thì mới có thể ngăn chặn một cách hiệu quả.

Theo ông Nguyễn Hữu Trí, Phó Cục trưởng Cục ĐKVN, nguyên nhân của tình trạng này chủ yếu là do ý thức của chủ phương tiện và lái xe còn kém. Dù hành vi đó là vi phạm pháp luật, song Cục ĐKVN chỉ có thể kiểm tra, phát hiện và kiến nghị địa phương xử lý chứ không có quyền chặn bắt xe. Để kiểm soát chặt hơn với phương tiện đã hết NHSD trên toàn quốc, cần có sự chỉ đạo quyết liệt từ trung ương đến UBND cấp tỉnh, huyện, xã. Trong đó, nên giao công an xã, công an khu vực giám sát việc chủ xe nộp lại giấy tờ đăng ký, biển số.

Tại Chỉ thị 29/CT-TTg ngày 5-10-2016 về việc xử lý phương tiện giao thông đường bộ hết NHSD, quá hạn kiểm định, ngoài yêu cầu các bộ GT-VT, Công an, Thông tin và Truyền thông tăng cường tuyên truyền, tuần tra, xử phạt, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các cơ quan chức năng của địa phương tổng kiểm tra, rà soát, thống kê danh sách các phương tiện hết NHSD, quá hạn kiểm định; có phương án cụ thể xử lý theo đúng quy định pháp luật; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục, cơ chế chính sách để người dân, doanh nghiệp chủ động thông báo, giao nộp các phương tiện đã hết NHSD... Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu xử lý trách nhiệm của người đứng đầu nếu để xảy ra tình trạng phương tiện hết NHSD, quá hạn kiểm định tham gia giao thông gây tai nạn.

Theo ông Nguyễn Hữu Trí, Phó Cục trưởng Cục ĐKVN, Chỉ thị 29/CT-TTg của Thủ tướng nhằm khắc phục những khó khăn trong công tác xử lý cũng như kiểm soát phương tiện hết NHSD và quá hạn kiểm định. Hiệu quả thực hiện sẽ phụ thuộc vào sự vào cuộc của chính quyền địa phương và lực lượng chịu trách nhiệm tuần tra, kiểm soát trên đường.