Không tiếp tay cho sách giả

Chỉ sau 3 tuần được Công ty Văn hóa Sáng tạo Trí Việt (First News) xuất bản, phát hành, Muôn kiếp nhân sinh đã tái bản 9 lần với 68.000 bản in đến tay bạn đọc, xác lập một kỷ lục mới trong lĩnh vực xuất bản và văn hóa đọc của người Việt đối với một tác giả người Việt. Không chỉ vậy, Muôn kiếp nhân sinh còn đứng trong top sách mới bán chạy nhất thể loại Kindle Ebook trên trang mua sắm trực tuyến Amazon ở Mỹ và châu Âu…

Trong bối cảnh thế giới rơi vào khủng hoảng, biến động bởi đại dịch Covid-19 hoành hành, cùng với đó là thiên tai như bão lụt, động đất… ở nhiều nơi, việc Muôn kiếp nhân sinh - cuốn sách về đề tài nhân quả, luân hồi với những câu chuyện, trải nghiệm kỳ lạ từ kiếp trước, thậm chí nhiều kiếp trước, trở thành hiện tượng trên thị trường xuất bản cũng không có gì là lạ.

Có điều, mới ra mắt được ít ngày Muôn kiếp nhân sinh đã bị làm giả một cách “không thương tiếc”, sách giả bày bán tràn lan trên thị trường, được rao công khai trên các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội… Vốn đã khốn đốn bởi nạn sách giả, sách lậu, việc Muôn kiếp nhân sinh bị làm giả như “giọt nước tràn ly” khiến ngày 9-9 vừa qua First News chính thức khởi kiện Lazada vì cho rằng sàn thương mại điện tử này có hành vi tiếp tay tiêu thụ sách giả, ăn cắp bản quyền, đánh lừa bạn đọc… Theo lãnh đạo First News, không chỉ Muôn kiếp nhân sinh mà có tới hơn 600 đầu sách làm giả sách của First News “được” tiêu thụ bởi Lazada, gây thiệt hại hàng tỷ đồng cho First News, bất chấp cảnh báo của đơn vị này.

Vụ việc trên một lần nữa dấy lên lo ngại về vấn nạn sách giả, sách lậu. Dường như đã thành “quy luật” (ở nước ta) là sách ăn khách, bán chạy… tất yếu bị làm giả! Cách đây ít lâu người viết có tham dự buổi ra mắt sách của một tác giả tên tuổi và chứng kiến trong lúc tặng chữ ký cho độc giả thì nhà văn này đã phát hiện có những cuốn sách do độc giả mang đến là sách giả. Nghĩa là sách bị làm giả ngay khi mới phát hành!

Sách giả, sách lậu gây tổn hại vật chất nặng nề, ảnh hưởng đến uy tín của các đơn vị làm sách chân chính, đồng thời khiến ngân sách Nhà nước thất thu. Đối với các tác giả có sách bị làm giả, không chỉ thiệt hại về kinh tế mà họ còn bị xúc phạm bởi công sức trí tuệ của mình bị ăn cắp, ăn cướp trắng trợn khi “đứa con tinh thần” của mình bị làm giả, làm nhái! Vấn nạn sách giả khiến độc giả phải sử dụng những ấn bản kém chất lượng, sai lệch về nội dung và hình thức; nghiêm trọng hơn, tình trạng này đã làm méo mó cái nhìn về thị trường xuất bản ở nước ta.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng sách giả tràn lan, công khai, lấn lướt sách thật, gây nhức nhối dư luận không gì khác ngoài lợi nhuận. Vì lợi nhuận hấp dẫn (do không phải chịu chi phí tác quyền, bộ máy gọn nhẹ…) mà một bộ phận doanh nghiệp, tư thương đã bất chấp thủ đoạn để làm ra những cuốn sách giả kém chất lượng. Bên cạnh đó, thói quen dễ dãi, chạy theo tiêu chí “ngon - bổ - rẻ”, lóa mắt bởi chiết khấu cao của không ít độc giả đã “vỗ béo” các “đầu nậu”. Một lý do quan trọng nữa, đó là mặc dù chúng ta đã có chế tài (Luật Dân sự, Luật Xuất bản) nhưng phần lớn các vụ vi phạm quyền tác giả trong lĩnh vực xuất bản chỉ bị xử lý “khá nhẹ nhàng”, thiếu sức răn đe…

Để ngăn chặn vấn nạn sách giả, sách lậu, qua đó chấn chỉnh và làm trong sạch thị trường xuất bản, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, quản lý chặt, xử lý nghiêm những hành vi in ấn, kinh doanh sách giả, bên cạnh đó, người tiêu dùng - độc giả phải tự nâng cao ý thức, tuyệt đối không mua - đọc sách giả, sách lậu, đồng nghĩa với việc không tiếp tay cho hành vi vi phạm bản quyền, ăn cắp trí tuệ. Có như vậy thì những nỗ lực xây dựng văn hóa đọc, vươn tới xã hội tri thức trong 16 năm qua kể từ ngày Việt Nam ký Công ước Berne mới không trở nên vô nghĩa.