Gian nan chống sách lậu

Sách giả đe dọa NXB

Mới đây trong ngày "Sách và Bản quyền thế giới", Công ty Văn hóa sáng tạo First News - Trí Việt đã nhận được thông báo của NXB HapperConllins tại New York, Mỹ thông báo sẽ xem xét việc tạm dừng giao dịch bản quyền vì First News không thu hồi được các bản in lậu cuốn "Bí mật tư duy triệu phú" của tác giả T.Harv Eker, hiện được phát hành công khai tại Việt Nam. Nguyên nhân dẫn đến sự việc đáng tiếc là vào thời điểm tháng 4-2015, đại diện của HapperCollins tại Việt Nam đã phát hiện thêm 2 phiên bản in lậu cuốn "Bí mật tư duy triệu phú" được bày bán công khai tại các nhà sách bán lẻ lớn tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Không riêng trường hợp trên, đầu tháng 3-2015, ông Trương Minh Nhựt - Giám đốc NXB Trẻ đã phải đưa lên facebook của mình để giúp bạn đọc phân biệt "giả" và "thật" của cuốn sách "Người Quảng ăn mì Quảng". Bởi đây là cuốn sách của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, xuất bản từ tháng 4-2014, đến tháng 3-2015 thì đơn vị NXB Trẻ phát hiện sách đã bị in lậu không rõ "từ bao giờ". Trước đó, NXB Trẻ đã tìm cách cải tiến công nghệ in bằng nhiều phương pháp để chống làm giả, nhưng nhiều đầu sách của đơn vị vẫn bị in lậu.

Theo thống kê của First News - Trí Việt, tính đến thời điểm này công ty đã bị in lậu hơn 200 đầu sách được mua bản quyền của các NXB Mỹ. Điều này làm ảnh hưởng lớn đến uy tín của NXB và gây thiệt hại nặng nề kinh tế. Theo ông Nguyễn Văn Phước - Giám đốc First News - Trí Việt, mặc dù có nỗ lực phối hợp thông báo đến cơ quan chức năng, tuy nhiên, đường dây sách lậu vẫn ngang nhiên bán công khai, với tỷ lệ giống bản gốc từ 80%-90%. Câu chuyện in lậu, đã đe dọa cả làng xuất bản, trong đó nhiều đơn vị lớn tại TP Hồ Chí Minh đang phải gồng mình gánh chịu. Ông Nguyễn Minh Nhựt - Giám đốc NXB Trẻ cho biết: "Kỹ thuật in sách lậu đã đạt đến mức độ tinh xảo, khiến bản thân NXB cũng phải ngỡ ngàng. Sách ra càng giống với bản gốc thì đơn vị làm sách càng lỗ nặng".

Các cơ sở in sách lậu còn mạnh dạn để giá bán cao hơn với sách gốc, nên bạn đọc thực sự không nghi ngờ. Điển hình cuốn sách "Bí mật tư duy triệu phú" được First News - Trí Việt phát hành vào năm 2011 có giá bìa là 58.000 đồng, hiện nay do giá in đã tăng nên giá sách cũng được điều chỉnh lên thành 68.000; trong khi đó, bản in lậu có giá 68.000 đồng, một bản in lậu khác lại có giá 75.000 đồng. Các cơ sở in lậu để giá cao rồi treo bảng giảm giá cho bạn đọc 30-40%, dù chất lượng kém hơn nhưng thực tế sách lậu vẫn bán giá cao hơn sách thật.

Dùng truyền thông và công nghệ để chống in lậu

Để đối đầu trong cuộc chiến chống sách lậu nhiều biện pháp đã được các nhà xuất bản đưa ra như, cử nhân viên đi khảo sát thị trường, sau đó phát hiện sai phạm, để báo cơ quan chức năng. Giải pháp này được Công ty Văn hóa sáng tạo Trí Việt, NXB Trẻ đã làm từ nhiều năm trước… nhưng chỉ phát hiện được một vài trường hợp. Trước thực trạng buôn bán sách lậu đang diễn ra công khai, ông Nguyễn Văn Phước cho biết: "Trí Việt buộc phải công bố danh tính và địa chỉ chính xác của trên 100 nhà sách đang phát hành và bày bán sách lậu của Firrt News tại khắp các tỉnh, thành của Việt Nam".

Cũng để tự cứu mình, cuối tháng 4 năm 2015 NXB Trẻ vừa tổ chức họp báo công khai ra mắt ứng dụng tem thông minh để chống sách lậu. Ứng dụng được triển khai thí điểm trên cuốn sách "Ván bài lật ngửa" của tác giả Nguyễn Trương Thiên Lý. Tem thông minh được in ở bìa 4 của tất cả các ấn phẩm của NXB Trẻ, thiết kế tem dựa trên ý tưởng của thẻ cào điện thoại, mỗi tem chứa 12 mã số bí mật. Người dùng sở hữu sách chỉ cần bỏ lớp mã tem giống như nạp card điện thoại qua cú pháp soạn tin nhắn về tổng đài của NXB Trẻ. Ứng dụng tem thông minh giúp NXB Trẻ tăng sự tương tác với người mua, tăng sự kết nối, phản hồi với bạn đọc.

Sự tiên phong của NXB Trẻ đã được bạn đọc hưởng ứng tích cực nhưng về hiệu quả lâu dài, chính ông Trương Minh Nhựt cũng thừa nhận: "Đội ngũ làm sách lậu hoàn toàn có thể đầu tư công nghệ cao, do đó dễ dàng làm sách lậu cũng như tem giả. Do đó độc giả cũng cần tự đề cao cảnh giác trong khi lựa chọn sách, đừng tiêu thụ sách rẻ, tại các cửa hàng thiếu uy tín" và như vậy cuộc chiến chống sách lậu vẫn chưa đến hồi kết.