Cuộc tập trận náo động Châu Âu

Cuộc tập trận Zapad được tổ chức lần đầu tiên năm 1973. Kể từ khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, Nga và Belarus đã tổ chức cuộc tập trận chiến lược chung Zapad vào các năm 1999, 2009 và 2013. Tuy nhiên, Zapad-2017 sẽ là cuộc tập trận đầu tiên kể từ khi quan hệ Nga - NATO suy giảm sau cuộc khủng hoảng Ukraine.

Chỉ riêng ở Belarus sẽ có tới 7 cuộc tập trận trong khuôn khổ Zapad. Nga và Belarus tuyên bố số lượng binh sĩ tham gia sẽ không vượt quá mức tối đa là 13.000 người như đã được quy định trong Văn kiện Vienna năm 2011. Trong đó, Nga tham gia 3.000 quân nhân, 280 xe quân sự cùng 25 máy bay phản lực và trực thăng; phần còn lại của phía Belarus.

Đây là cuộc tập trận lần đầu tiên Nga sử dụng máy bay không người lái để định vị mục tiêu cho pháo binh dội hỏa lực và oanh tạc đối phương. Nga và Belarus đều mời quan sát viên từ Liên hợp quốc, Tổ chức An ninh và Hợp tác Châu Âu (OSCE), NATO, Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế và Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) tới theo dõi cuộc tập trận.

Bộ Quốc phòng Nga khẳng định, cuộc tập trận này đơn thuần mang tính phòng thủ, chứ không phải nhằm vào quốc gia hay khối nào. Tuy nhiên, NATO và các nước vùng Baltic thì tỏ ra lo ngại rằng cuộc tập trận này sẽ gây ra một mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh quốc gia.

Cơ quan tình báo của Litva, quốc gia vốn bị kẹp giữa Kaliningrad và Belarus đã cảnh báo về khả năng xảy ra các hành động khiêu khích hoặc những sự cố được dự liệu trước dọc biên giới nước này trong quá trình diễn ra cuộc tập trận. Ba Lan là một quốc gia thuộc vùng Baltic và là thành viên của NATO hiện cũng lo ngại về khả năng binh sĩ Nga sẽ ở lại Belarus sau khi kết thúc cuộc tập trận.

Các chuyên gia quân sự phương Tây cho rằng, khi căng thẳng quân sự giữa NATO và Nga bùng phát thì đây sẽ là trận địa có tính chất sống còn của cuộc chiến. Với lợi thế địa lý của vùng lãnh thổ Kaliningrad với sự hỗ trợ quân sự từ Belarus, quân đội Nga hoàn toàn đủ khả năng cô lập các nước Baltic trong thời gian ngắn.

Các quốc gia NATO khác cũng đã có phản ứng trước mối lo ngại của các nước Baltic về cuộc tập trận Zapad-2017. Quân đội Mỹ, Châu Âu cam kết sẽ tăng cường sự hiện diện tại các nước Baltic trong thời gian diễn ra cuộc tập trận Zapad-2017, với 600 lính dù được triển khai đến 3 nước Baltic. Sự hiện diện của NATO, đặc biệt là Mỹ cũng tăng dần thông qua một loạt cuộc tập trận quân sự liên tiếp có quy mô nhỏ.

Trên thực tế, Zapad-2017 được cho là cơ hội để Nga thử nghiệm nhiều khái niệm chiến thuật mới và tác chiến mới, trong đó có những chiến thuật được rút ra từ kinh nghiệm ở chiến trường Syria. Theo Bộ Quốc phòng Nga, trọng tâm của cuộc tập trận năm nay là lập kế hoạch hiệp đồng, xây dựng chiến thuật chỉ huy và triển khai đội hình quân binh chủng hợp thành.

Trong khi đó, các chuyên gia phân tích cho rằng, bằng cách tiến hành tập trận Zapad-2017, Nga sẽ đưa được hàng chục nghìn binh sĩ của mình đến gần Kiev hơn so với trước đây, từ đó gây sức ép với Mỹ và NATO trong các vấn đề liên quan tới giải quyết cuộc khủng hoảng tại Ukraine. Cuộc tập trận này dường như cũng là cách giúp Nga răn đe các quốc gia Baltic chớ đi ngược lại lợi ích của nước Nga trong quan hệ với NATO.