Chủ động hỗ trợ doanh nghiệp lấy lại đà tăng trưởng

Doanh nghiệp chưa hết khó khăn

Thời gian qua, nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng khá cao và ổn định, nhiều DN đang lấy lại đà tăng trưởng bên cạnh lạm phát được kiềm chế cho thấy sự hồi phục của nền kinh tế. Dấu hiệu lạc quan này cũng nhận được sự đồng thuận trong đánh giá của các tổ chức, cơ quan đối tác quốc tế. Đáng lưu ý, vừa qua Việt Nam đã hoàn thành giai đoạn đàm phán, ký kết một số Hiệp định thương mại tự do (FTA) và điều đó mang lại cơ hội rất lớn cho DN Việt nhằm gia tăng kim ngạch xuất khẩu, quảng bá sản phẩm kết hợp tìm thêm đối tác hợp tác, mời gọi đầu tư. Theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), hiện 46% DN trong nước và 50% DN có vốn nước ngoài cho biết có ý định mở rộng kinh doanh trong năm 2015. Điều này cho thấy niềm tin kinh doanh đã được cả thiện so với vài năm gần đây.

Tuy vậy, cơ quan chức năng vẫn chưa an tâm, thậm chí lo ngại về khả năng cạnh tranh và ứng phó trong quá trình hội nhập quốc tế của các DN. Các chuyên gia cho rằng một số tồn tại từ lâu, cố hữu của DN trong nước, như quy mô DN nhỏ bé, hoạt động manh mún, thiếu vốn và công nghệ hiện đại, yếu kém về năng lực quản trị... Đến nay, mới có 36% số DN sản xuất theo định hướng xuất khẩu, 21% DN tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Đây là thực tế rất đáng quan ngại bởi hội nhập quốc tế sẽ tạo ra nhiều sức ép, đẩy mức cạnh tranh tăng cao đối với DN nội trong khi nhiều đơn vị vẫn còn một khoảng cách xa so với chuẩn mực quốc tế. Nguyên nhân chủ yếu của thực trạng trên là sự thiếu hụt trầm trọng về số DN thuộc ngành công nghiệp hỗ trợ. Cũng vì vậy, nhiều đơn vị mất cơ hội trở thành nhà cung cấp linh kiện cho DN nước ngoài.

Ông Trần Anh Vương, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN trẻ Hà Nội cho biết, nhiều DN nhỏ và vừa chưa được chuẩn bị hành trang cho hội nhập, rơi vào thế thụ động. DN tư nhân cũng chưa cảm thấy sự chuyển biến rõ về môi trường kinh doanh, vì DN mong muốn các chính sách cần hướng mạnh vào khu vực DN nhỏ, tập trung hỗ trợ về vốn bên cạnh sự thiết lập môi trường hoạt động minh bạch. Nhìn chung, DN đề xuất cơ quan quản lý cần làm rõ và quyết tâm thể hiện quan điểm lấy DN làm trung tâm của hoạt động hỗ trợ phát triển nghiên cứu khoa học, công nghệ; từ đó nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng của sản phẩm. Chính phủ cần khuyến khích DN đầu tư vào phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ cũng như xác định vai trò chủ đạo của công nghiệp hỗ trợ trong nền kinh tế. DN cũng còn bị động về thông tin thị trường, lúng túng trong đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng và quảng bá thương hiệu…

Cần sự vào cuộc đồng bộ từ hai phía

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh xác định, hỗ trợ DN là mục tiêu xuyên suốt quá trình cải cách kinh tế, nhằm tạo ra môi trường thông thoáng, minh bạch, dễ thực hiện. Bộ đã rà soát, hệ thống lại các văn bản, quy định đối với DN theo tinh thần đơn giản hóa tối đa quy định với DN, phù hợp thông lệ quốc tế. Qua sàng lọc, hiện chỉ còn 267 ngành nghề kinh doanh có điều kiện, giảm đáng kể so với con số 386 ngành cách đây vài tháng. Việc rà soát sẽ tiếp tục và được đánh giá, phân tích những tác dụng, mặt được từ phía DN để điều chỉnh, phát huy. Bên cạnh đó, những tiến bộ rõ nét trong cải cách thủ tục hải quan và thuế được cộng đồng DN đồng thuận ghi nhận.

VCCI đang khuyến nghị việc xây dựng một chương trình quốc gia về khởi nghiệp nhằm hun đúc tinh thần kinh doanh đối với giới doanh nhân và gia tăng số lượng DN đăng ký thành lập mới. Trong đó, tập trung phát triển các DN thuộc lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản, công nghiệp hỗ trợ; đẩy mạnh đào tạo nghề gắn liền với nhu cầu thực tiễn của DN và chiến lược phát triển KT-XH; hỗ trợ DN tiếp cận nguồn vốn vay và mặt bằng sản xuất; cung cấp thông tin liên quan đến thị trường xuất khẩu cũng như thiết lập sự liên kết giữa DN đầu tư nước ngoài với DN nội… Chính phủ đang đẩy nhanh tốc độ tái cơ cấu, tập trung cổ phần hóa DNNN và thiết lập môi trường kinh doanh bình đẳng. Khi gia tăng số DN nhà nước hoàn thành cổ phần hóa, sẽ tạo ra dư địa cho DN tư nhân tham gia bằng hình thức mua cổ phần, tăng vốn và tham gia vào hoạt động điều hành tại những đơn vị cụ thể. Đồng thời, Việt Nam đang chủ trương khuyến khích việc huy động vốn thông qua hình thức hợp tác công - tư (PPP) để giảm gánh nặng cho ngân sách kết hợp tạo điều kiện thuận lợi cho DN tư nhân trong và ngoài nước đầu tư xây dựng công trình kết cấu hạ tầng. Dự kiến sẽ sớm có danh mục dự án gọi đầu tư bằng hình thức PPP - đây sẽ là kênh hút vốn, là cách tạo điều kiện để dòng vốn còn dồi dào trong dân "chảy" thẳng vào những dự án, công trình vì quốc kế, dân sinh. Trong một diễn biến mới nhất, Bộ Công thương đang ráo riết hoàn thiện đề án tăng cường công tác tuyên truyền về hội nhập kinh tế quốc tế, mà đối tượng phục vụ chính là DN. Theo đó, Bộ sẽ tập trung phổ biến thông tin, đặc điểm, nhất là quy định về thuế suất đối với hàng hóa sản xuất trong nước xuất khẩu sang các thị trường mà Việt Nam đã ký FTA.

Tại diễn đàn DN Việt Nam vừa qua, Thủ tướng Chính phủ cũng nhấn mạnh, Việt Nam đang và sẽ quyết tâm hiện đại hóa hạ tầng, bảo đảm nguồn cung cấp điện ổn định cho hoạt động sản xuất, tạo niềm tin và hấp dẫn vốn đầu tư vào lĩnh vực này để nâng cao chất lượng, cũng như tiến tới hoàn thiện hệ thống hạ tầng nói chung. Việt Nam cũng tập trung nguồn lực, khắc phục hạn chế về sự thiếu vắng nhân lực chất lượng cao để tạo sự chuyển biến và sẵn sàng cung ứng đủ số lượng, bảo đảm chất lượng lao động cho các DN…