Ukraine bầu cử Quốc hội trước thời hạn: Không phải là thần dược

Nhiều cử tri thuộc cộng đồng thiểu số nói tiếng Nga tại Ukraine không thể thực hiện trọn vẹn quyền công dân bởi cuộc xung đột giữa lực lượng ủng hộ ly khai và quân đội chính phủ vẫn tiếp diễn ở khu vực miền Đông.

Dư luận trong nước lẫn quốc tế đều kỳ vọng cuộc bầu cử này có thể tạo ra được bước đột phá, giúp xoay chuyển tình thế và đưa Ukraine thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng hiện nay. Tuy nhiên, những diễn biến chính trị thời gian qua và những khó khăn hiện hữu phía trước khiến nhiều cử tri Ukraine không mấy tin tưởng vào triển vọng này.

Cuộc bầu cử được tổ chức theo luật hiện hành, tức là một nửa trong tổng số 450 ghế của Quốc hội Ukraine sẽ được bầu theo danh sách các chính đảng và một nửa còn lại sẽ được bầu theo các khu vực. Có tổng cộng 29 đảng phái sẽ tham dự cuộc chạy đua này. Ngoài ra, do sự "ra đi" của Crimea và cuộc xung đột vũ trang đang diễn ra ở miền Đông Ukraine, bởi vậy thay vì 225 đại biểu được bầu theo danh sách các khu vực có thể sẽ chỉ bầu được 213 đại biểu (10 đại biểu của Crimea và 2 đại biểu của thành phố hiện chưa được bầu). Một số nguồn tin còn cho biết 14 nghị sĩ của vùng Donbass cũng có thể sẽ chưa được bầu.

Hiện tại, các cử tri ủng hộ xu hướng thân Nga chỉ có hai lựa chọn, giữa một bên là đảng Cộng sản với một bên là khối Độc lập, được thành lập một cách vội vàng, quy tụ một nhóm các nhà tài phiệt và chính trị gia từng ủng hộ cựu Tổng thống Viktor Yanukovych. Tuy nhiên, việc đa số ứng cử viên đều cố che giấu thiện cảm với nước Nga cho thấy xu hướng thân phương Tây và phe thân phương Tây sẽ chiếm ưu thế trong cuộc bầu cử.

Kết quả cuộc khảo sát gần đây nhất cho thấy liên minh giữa đảng Đoàn kết của Tổng thống Petro Poroshenko và đảng Udar của cựu võ sĩ quyền Anh Vitaly Klitschko có thể nhận được 20,5% số phiếu ủng hộ, trong khi đó đảng Cấp tiến của ông Oleg Lyashko nhận được 8,1%; đảng Lập trường Công dân của Anatoly Gritsenko được 4,8%; đảng Đất mẹ của cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko được 4,7%; đảng Mặt trận Nhân dân của Thủ tướng đương nhiệm Arseny Yatsenyuk được 3,3%. Các lực lượng chính trị còn lại giành được chưa tới 3% sự ủng hộ. Cũng theo kết quả cuộc thăm dò, có tới 15,5% số người được hỏi trong cuộc điều tra cho biết họ không có ý định tham gia bỏ phiếu, tỷ lệ người chưa quyết định có tham gia bỏ phiếu hay không là 24,9%.

Như vậy, dù liên minh giữa đảng Đoàn kết của Tổng thống P.Poroshenko với đảng Udar đang dẫn đầu các bảng xếp hạng, song rất có thể vẫn chưa đạt đủ số phiếu quá bán cần thiết để tự thành lập chính phủ. Trong bối cảnh phải kế thừa một nền kinh tế kiệt quệ, một bộ máy trì trệ, tham nhũng tràn lan, nếu muốn thực hiện chương trình cải cách sâu rộng, Tổng thống P.Poroshenko và chính đảng của ông sẽ phải tận dụng cuộc bầu cử này để bắt đầu một cuộc "thay máu", bảo đảm các chính sách do ông đưa ra được triển khai thực sự. Vì vậy, nếu liên minh được với đảng Mặt trận Nhân dân của Thủ tướng đương nhiệm Arseny Yatsenyuk, Ukraine sẽ có một bộ máy lãnh đạo khá đồng thuận với nhiều quan điểm tương đồng. Tuy nhiên, nhìn vào kết quả thăm dò dư luận thì việc khối Đoàn kết - Udar liên minh với Mặt trận Nhân dân vẫn không thể hình thành thế đa số ghế trong Quốc hội. Trong khi đó, liên kết với những đảng phái có tư tưởng thân Nga chẳng khác nào "cuộc hôn nhân" cưỡng ép và tình trạng "đồng sàng, dị mộng" sẽ tiếp tục là nguy cơ đe dọa triển vọng ổn định của đất nước bên bờ Biển Đen.

Theo các nhà phân tích, dù liên minh nào cầm quyền trong tương lai và vị trí thủ tướng thuộc về đảng phái nào thì chính phủ mới ở Ukraine cũng sẽ phải đối mặt với muôn vàn khó khăn. Trước tiên, Kiev phải tìm nguồn tài chính bổ sung và đàm phán với Mátxcơva để tăng cường nguồn khí đốt cho mùa đông lạnh giá. Ngoài ra, tân Thủ tướng Ukraine còn phải phối hợp với Tổng thống P.Poroshenko chèo lái con thuyền kinh tế khỏi chìm sâu vào suy thoái. Điều quan trọng là chấm dứt cuộc xung đột "hao tiền tốn của" tại khu vực Đông nam trong khi vẫn bảo đảm toàn vẹn lãnh thổ. Rất nhiều chuyên gia cho rằng việc tiếp tục chiến tranh tại Donbass không phải là giải pháp thông minh bởi vấn đề quan trọng nhất với Ukraine vào thời điểm hiện nay là hòa bình, hòa hợp và đoàn kết để vượt qua khó khăn. Vì vậy, việc lựa chọn các thành viên cho Quốc hội mới là một bước đi chính trị cần thiết để hoàn thiện bộ máy chính quyền ở Ukraine. Tuy nhiên, trong bối cảnh rất nhiều tồn tại chưa được giải quyết, sự kiện trọng đại này chưa thể là một liều thần dược giúp nhanh chóng xoay chuyển những bất ổn tại quốc gia Đông Âu.