Tránh lạm quyền, vi phạm quyền công dân trong thực thi công vụ của Cảnh sát cơ động

Nổi bật tính đặc thù, đặc biệt và sức mạnh của Cảnh sát cơ động

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Cảnh sát cơ động, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, theo Pháp lệnh hiện hành và thực tiễn Cảnh sát cơ động sử dụng “biện pháp vũ trang” chủ yếu trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình và quy định rõ biện pháp này sẽ làm nổi bật tính đặc thù, đặc biệt và sức mạnh của Cảnh sát cơ động trong các nội dung của luật. Do đó, đề nghị Quốc hội cho giữ quy định này.

Về vị trí, chức năng của Cảnh sát cơ động, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho bỏ cụm từ “chuyên trách” trong thực hiện biện pháp vũ trang bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội.

Đối với nhiệm vụ của Cảnh sát cơ động, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý theo hướng chỉ quy định những nhiệm vụ mang tính đặc thù đang thực hiện ổn định của Cảnh sát cơ động trên cơ sở kế thừa Pháp lệnh Cảnh sát cơ động; quy định cụ thể hơn nhiệm vụ chính của Cảnh sát cơ động là chống bạo loạn, chống khủng bố; đồng thời rà soát, chỉnh sửa các nội dung khác để phù hợp với vai trò của Cảnh sát cơ động, tránh chồng chéo nhiệm vụ của các lực lượng khác.

Đối với một số ý kiến đề nghị cân nhắc quy định nhiệm vụ “Tuần tra, kiểm soát” của Cảnh sát cơ động, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, đây là quy định kế thừa Pháp lệnh Cảnh sát cơ động và đã phát huy hiệu quả trong bảo đảm an ninh, trật tự tại các địa bàn trọng điểm trên cả nước. Để bảo đảm chặt chẽ, trên cơ sở luật hóa một số quy định hiện hành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị bổ sung quy định về tuần tra, kiểm soát bảo đảm an ninh, trật tự của Cảnh sát cơ động như dự thảo trình Quốc hội.

Về ý kiến cho rằng, hoạt động tuần tra, kiểm soát là hoạt động thường xuyên không mang tính cấp bách nên quy định quyền huy động trong trường hợp này là không phù hợp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, quy định về thẩm quyền huy động người, phương tiện, thiết bị dân sự nhằm bảo đảm các điều kiện để Cảnh sát cơ động hoàn thành nhiệm vụ được giao trong các trường hợp cấp bách, do đó, dự thảo Luật chỉ quy định được huy động khi thực hiện các nhiệm vụ do Cảnh sát cơ động chủ trì.

Một số ý kiến cho rằng, quyền hạn của Cảnh sát cơ động quá rộng, đề nghị quy định cụ thể hơn để tránh chồng chéo với các lực lượng khác, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, nội dung này được xây dựng căn cứ vào các quy định của pháp luật có liên quan và cơ bản kế thừa Pháp lệnh hiện hành, đồng thời, dự thảo luật chỉ quy định các quyền hạn cơ bản nhằm bảo đảm cho Cảnh sát cơ động hoàn thành tốt nhiệm vụ thường xuyên và đột xuất.

Băn khoăn về thẩm quyền huy động người, phương tiện

Phát biểu thảo luận, đại biểu Tô Văn Tám (Đoàn Kon Tum) cho rằng, lực lượng Cảnh sát cơ động có đặc thù riêng với những nhiệm vụ như trấn áp khủng bố, giải cứu con tin, quá trình thực hiện nhiệm vụ sử dụng biện pháp vũ trang là chủ yếu. Tuy nhiên, đối với nội dung dự thảo luật quy định cho phép mang theo vũ khí lên tàu bay dân sự trong trường hợp bảo vệ vận chuyển hàng đặc biệt và áp giải bị can, bị cáo, đại biểu cho rằng, cần làm rõ thêm “hàng đặc biệt” là những loại hàng nào, để tránh sự lạm dụng.

Một trong những nội dung được đại biểu Quốc hội quan tâm là quy định Cảnh sát cơ động được huy động người, phương tiện, thiết bị, người đang sử dụng điều khiển phương tiện, thiết bị để phục vụ cho việc thực hiện nhiệm vụ. Đại biểu Nguyễn Hữu Chính (Đoàn thành phố Hà Nội) cho rằng, đây là nội dung quan trọng, liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân và quyền tài sản. Cho nên cần có quy định chặt chẽ nội dung này hoặc sau khi luật được ban hành phải có văn bản hướng dẫn dưới luật, quy định như thế nào là trường hợp cấp bách để tránh sự lạm quyền của người thi hành công vụ, tránh làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.

Cùng quan điểm, đại biểu Bế Minh Đức (Đoàn Cao Bằng) nêu rõ, trường hợp được huy động người và thiết bị dân sự bao gồm cả trường hợp trong khi thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát là chưa hợp lý bởi vì hoạt động tuần tra, kiểm soát, bảo đảm an ninh trật tự là hoạt động thường xuyên, không mang tính cấp bách nên quy định quyền huy động trong trường hợp này là không phù hợp.

Để tránh việc lạm dụng quyền cũng như tránh xảy ra những hệ lụy không đáng có, đại biểu Bế Minh Đức đề nghị, cần cân nhắc quy định chỉ những trường hợp đặc biệt, thật sự cần thiết và giới hạn người có thẩm quyền huy động khi thực hiện nhiệm vụ độc lập phải là những người phục vụ lâu dài trong lực lượng hoặc giữ cấp bậc, chức vụ nhất định.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (Đoàn Quảng Trị) cho rằng, quy định vào trụ sở của cơ quan, tổ chức, chỗ ở của cá nhân thực hiện theo quy định của pháp luật về phòng, chống khủng bố như dự thảo luật sẽ gây khó hiểu, chung chung, thiếu cụ thể, thiếu chặt chẽ… “Dự thảo cần phải quy định rõ việc Cảnh sát cơ động vào trụ sở của cơ quan, tổ chức, chỗ ở của cá nhân để làm gì thì mới phải tuân thủ thực hiện theo quy định của pháp luật về phòng, chống khủng bố”, đại biểu nói.

Sau khi Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, đã có 21 ý kiến thảo luận, 1 ý kiến tranh luận tại phiên họp, cơ bản nhất trí với báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị các cơ quan liên quan nghiên cứu, giải trình thấu đáo ý kiến thảo luận, hoàn thiện dự thảo luật trước khi trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp này.