Tranh cãi quanh “hồ sơ Luxleaks”

Mặc dù mức án được đưa ra đã thấp hơn rất nhiều so với dự đoán trước đó, song vụ xét xử này đang châm ngòi cho một làn sóng tranh cãi trong dư luận quốc tế.

Trước vụ bê bối liên quan tới "Hồ sơ Panama", sự kiện rò rỉ tư liệu liên quan tới các "mánh" tài chính của các công ty tại Luxembourg, hay vẫn gọi là "LuxLeaks", được xem như hồ sơ lớn nhất về trốn thuế cũng như thiên đường thuế. Sau khi bị phanh phui hồi tháng 11-2014, hơn 340 tập đoàn đa quốc gia, trong đó có những tên tuổi lớn như Apple, Ikea, Pepsi..., đã nằm trong danh sách tình nghi ký kết 548 thỏa thuận bí mật với sở thuế Luxembourg.

Để nộp thuế ít hơn, những tập đoàn này đã khai báo lỗ tại các nước đang thực sự đầu tư và khai báo lãi tại Luxembourg nơi có mức thuế rất thấp. Cách làm này có lợi cho Luxembourg, nhưng gây thất thu rất lớn cho các nước mà các tập đoàn kia đang hoạt động. Ngay cả Chủ tịch Ủy ban Châu Âu (EC) Jean - Claude Juncker cũng từng là mắt xích quan trọng trong vụ dàn xếp lách thuế trong thời gian ông làm Thủ tướng Luxembourg (từ năm 1995 đến 2013). Vụ việc tai tiếng này đã buộc Liên minh Châu Âu (EU) phải thắt chặt các quy định nhằm chống lại những thỏa thuận tương tự.

Lẽ ra những người phát giác "LuxLeaks" như Antoine Deltour, Edouard Perrin và Raphael Halet phải được hoan nghênh vì họ có công sức lớn trong cuộc chiến làm minh bạch hóa vấn đề tài chính. Tuy nhiên, ngay khi vụ việc hé mở, cả 3 công dân quốc tịch Pháp này đã bị bắt giữ. Theo luật của Luxembourg, những người đưa ra ánh sáng những việc làm phi pháp, hay còn gọi là "những người thổi còi", sẽ được bảo vệ. Song, trong trường hợp này Chính phủ Luxembourg và nhiều tập đoàn liên quan cho rằng hành vi của họ không phạm pháp. Do đó, những người được coi là "có công" lại phải ra trước vành móng ngựa. Trong số ba bị cáo, Antoine Deltour - người tố giác vụ việc, bị cáo buộc đánh cắp các tài liệu của văn phòng kiểm toán PricewaterhouseCoopers (PwC) ở Luxembourg nơi người này làm việc. Trong khi nhà báo người Pháp Edouard Perrin, người đã tiết lộ vụ bê bối Luxleaks và Raphael Halet, cũng là nhân viên của PwC, bị cáo buộc làm rò rỉ hồ sơ lần thứ hai.

Các tổ chức chống tham nhũng quốc tế đang theo dõi sát sao vụ xét xử này. Giám đốc điều hành Tổ chức Minh bạch quốc tế Cobus de Swardt cũng ra tuyên bố cho rằng, "những người thổi còi" cần được bảo vệ chứ không phải là ra hầu tòa. Nhiều người biểu tình trước Tòa án Luxembourg để ủng hộ hành động của ba bị cáo theo lời kêu gọi của một nhóm khoảng 20 tổ chức phi chính phủ và nghiệp đoàn Pháp mang tên "Cương lĩnh thiên đường thuế và tư pháp". Hơn 130.000 người ở khắp nơi trên thế giới đã cùng ký vào một lá thư trên mạng nhằm kêu gọi trả tự do các bị cáo. Vụ việc có thể chưa kết thúc sau phán quyết của tòa án nhưng đã khiến hình ảnh về đất nước xinh đẹp Luxembourg bị ảnh hưởng nghiêm trọng.