Thu phí tự động không dừng: Lợi ích cho nhiều bên

Đây là bước tiến quan trọng trong việc triển khai kế hoạch thu phí tự động không dừng được cho là sẽ mang lại lợi ích to lớn.

Để chuẩn bị cho kế hoạch này, tháng 3-2015, Bộ GT-VT đã thử nghiệm công nghệ thu phí không dừng (ETC) kết hợp kiểm soát tải trọng xe tại trạm thu phí Km604+700 quốc lộ 1 thuộc địa phận tỉnh Quảng Bình. Tiếp đó, Bộ cũng xây dựng tờ trình Chính phủ về việc thu phí sử dụng đường bộ theo hình thức tự động không dừng, qua đó hình thành khuôn khổ pháp lý để có thể áp dụng rộng rãi hình thức thu phí này trên toàn quốc. Bộ GT-VT đã tổ chức nghiên cứu, tham khảo, so sánh với nhiều công nghệ khác nhau và thống nhất lựa chọn công nghệ thu phí RFID của Mỹ.

Theo dự thảo tờ trình của Bộ GT-VT, về nguyên tắc chuyển đổi việc thu phí từ bằng tay sang hình thức tự động không dừng phải bảo đảm không làm tăng mức phí sử dụng đường bộ mà chủ phương tiện phải trả, bảo đảm quyền thụ hưởng phí của các chủ đầu tư và hỗ trợ việc quản lý nhà nước về giao thông. Sau khi nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và các điều kiện thực tiễn của Việt Nam, Bộ dự kiến sẽ lựa chọn mô hình thu phí tự động không dừng chung, thống nhất cho tất cả các phương tiện giao thông thuộc diện chịu phí và các trạm thu phí trên toàn quốc. Việc điều hành, quản lý tài khoản và thu phí sẽ được tiến hành chung thông qua một hệ thống điều hành và cơ sở dữ liệu trung tâm. Về lộ trình thực hiện, sẽ không quy định thời hạn cuối cùng chủ phương tiện phải thực hiện gắn thiết bị, theo đó việc gắn thiết bị sẽ kéo dài ít nhất 30 tháng theo định kỳ đăng kiểm. Trong thời gian này, vẫn duy trì hình thức thu phí bằng tiền mặt.

Được biết, Bộ GT-VT sẽ soạn thảo một lộ trình thích hợp để triển khai và trước mắt sẽ vẫn duy trì song song hai hình thức thu phí thủ công và tự động. Sở dĩ vẫn duy trì song song hai hình thức thu phí là nhằm chuyển đổi một cách dần dần để các đơn vị chuyển đổi công nghệ và cho người lái xe tiếp cận dần với công nghệ mới. Để việc thu phí tự động không dừng được xây dựng đồng bộ trên toàn quốc, bảo đảm vận hành liên tục, nhanh chóng, chính xác, hiệu quả và an toàn, Bộ cũng sẽ xây dựng một quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về trạm thu phí tự động không dừng áp dụng cho tất cả các dự án đang và sẽ triển khai. Đối với các dự án đã được ký kết, chủ đầu tư và cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ phải đàm phán điều chỉnh hợp đồng dự án tương ứng với việc thay đổi thiết kế, cải tạo và vận hành trạm thu phí tự động không dừng.

Bên cạnh hệ thống thu phí không dừng, Bộ GT-VT cũng nghiên cứu áp dụng công nghệ cân xe tự động cảm biến thạch anh thay thế cho hệ thống cân tĩnh đang được sử dụng hiện nay. Trong tương lai, hệ thống thu phí và kiểm soát tải trọng sẽ hoạt động song hành, góp phần tạo ra diện mạo mới cho ngành GT-VT.