Tháo gỡ từ nơi phát sinh

Tuy nhiên, chất lượng giải quyết KNTC ở một số địa phương chưa cao, còn sai sót trong trình tự thủ tục, việc giải quyết chậm...; đặc biệt là tình trạng khiếu kiện đông người, vượt cấp vẫn rất phức tạp.

Tại hội nghị, lãnh đạo một số tỉnh, thành phố cho rằng, nguyên nhân dẫn đến KNTC vượt cấp, kéo dài do người dân thiếu hiểu biết pháp luật, đồng thời có tâm lý càng khiếu kiện lên cao càng được giải quyết nhanh, cộng thêm bị một số đối tượng xúi giục, kích động... Tuy nhiên, theo Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh, tình trạng khiếu kiện vượt cấp, kéo dài còn do cấp dưới chưa làm hết trách nhiệm, thậm chí có hiện tượng né tránh, xử lý lòng vòng, đùn đẩy đơn thư lên cấp trên. Đồng quan điểm này, lãnh đạo Bộ TN-MT cho rằng, nếu chính quyền địa phương giải quyết tốt KNTC của dân sẽ hạn chế được khiếu kiện đông người, vượt cấp...

Phải khẳng định một thực tế rằng, trong những năm gần đây, nhất là sau khi Luật Khiếu nại và Luật Tố cáo được ban hành và có hiệu lực (từ ngày 1-7-2012), công tác giải quyết KNTC đã có nhiều chuyển biến, đáng kể là tỷ lệ tiếp nhận, xử lý đơn thư KNTC của các cơ quan nhà nước tăng đều qua các năm. Kết quả trên đã góp phần khôi phục những quyền và lợi ích chính đáng của công dân, củng cố niềm tin của người dân vào chính quyền. Thông qua giải quyết KNTC các cơ quan chức năng đã kịp thời phát hiện, xử lý những hành vi vi phạm pháp luật nhằm giữ gìn kỷ cương, trật tự xã hội... Mặc dù vậy, bên cạnh những chuyển biến tích cực thì công tác giải quyết KNTC vẫn tồn tại nhiều hạn chế, đáng lưu ý là tình trạng khiếu kiện kéo dài, vượt cấp vẫn rất phức tạp. Ngoài nguyên nhân khách quan là những bất cập trong hệ thống chính sách pháp luật về KNTC, đặc biệt là tình trạng các thế lực thù địch đang ra sức lôi kéo, kích động người dân nhằm mục đích biến các khiếu nại thuần túy thành những điểm nóng về chính trị - xã hội, thì một trong những nguyên nhân chủ quan và cơ bản là do một số chính quyền cơ sở chưa quan tâm đúng mức tới công tác giải quyết KNTC, chưa làm tròn trách nhiệm, thiếu quan tâm giải quyết từ gốc - nơi phát sinh KNTC. Nhiều trường hợp chính quyền phường, xã - thậm chí là cấp quận, huyện, thị xã - giải quyết chậm; thẩm tra, xác minh sơ sài; chứng cứ không đầy đủ; kết luận thiếu chính xác; phương án xử lý cứng nhắc, thiếu thuyết phục...; đáng phê phán là còn có hiện tượng đùn đẩy trách nhiệm, chuyển đơn lòng vòng. Vì vậy mà có những vụ việc đơn giản vẫn phát sinh đơn thư KNTC vượt cấp, kéo dài.

KNTC là hiện tượng khách quan trong đời sống xã hội. KNTC không chỉ là quyền hiến định của công dân, quyền con người, được pháp luật tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ, mà còn là phương thức để nhân dân thực hiện quyền kiểm tra, giám sát và quyền làm chủ của mình. Trong khi đó, việc tiếp nhận, xử lý KNTC là trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền. Làm tốt công tác giải quyết KNTC sẽ góp phần làm trong sạch bộ máy nhà nước, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, thúc đẩy kinh tế phát triển; đồng thời góp phần phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, thể hiện đúng bản chất tốt đẹp của Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân...

Không thể đổ hết lỗi cho dân khi xảy ra KNTC vượt cấp, đông người và kéo dài, mà rõ ràng trách nhiệm chính thuộc về chính quyền các địa phương. Và để ngăn chặn KNTC vượt cấp, kéo dài, chính quyền các cấp phải xây dựng đội ngũ cán bộ có tâm, có tầm, gần dân và hiểu dân; khi có KNTC phát sinh phải giải quyết kịp thời, đúng pháp luật; đặc biệt là kiên quyết chấm dứt tình trạng xử lý lòng vòng, đùn đẩy, né tránh trách nhiệm. Phải tháo gỡ "ngòi nổ" ngay từ nơi phát sinh khiếu kiện mới ngăn chặn được nguy cơ trở thành điểm nóng chính trị - xã hội, ảnh hưởng đến niềm tin của người dân vào bộ máy chính quyền.