Tạo cơ chế thu hút doanh nghiệp

Nhu cầu mua nhà ở xã hội cao

Con số nêu trên là kết quả khảo sát, thống kê và tổng hợp nhu cầu NƠXH trên địa bàn do Viện Nghiên cứu phát triển TP Hồ Chí Minh (HIDS) phối hợp cùng các sở, ngành, quận, huyện tổ chức điều tra. Đây là cơ sở để TP Hồ Chí Minh xây dựng kế hoạch phát triển NƠXH trong 5 năm tới (2016-2020). HIDS cho biết, thông qua phương pháp điều tra chọn mẫu trên 5 đối tượng được mua, thuê mua và thuê NƠXH gồm: Hộ có công, gia đình chính sách; hộ nghèo và cận nghèo; lực lượng vũ trang; hộ tái định cư chưa có nhà và điều tra chọn mẫu theo hạn mức đối với lao động trong khu công nghiệp, khu chế xuất (KCN - KCX) cho thấy có khoảng 80.000 hộ có nhu cầu mua NƠXH. Trong đó, nhu cầu nhiều nhất đến từ các hộ nghèo và cận nghèo với khoảng 38.200 hộ; lao động trong KCN - KCX 17.100 hộ; hộ gia đình có công, chính sách khoảng 7.600 hộ; hộ tái định cư khoảng hơn 6.000 hộ; lực lượng vũ trang khoảng hơn 1.100 hộ; cán bộ, công chức, viên chức và người lao động khoảng 10.000 hộ. Khảo sát cũng ghi nhận nhu cầu đăng ký NƠXH từng năm, theo đó giai đoạn 2016-2018 cần 44.500 căn; giai đoạn 2019-2020 cần 30.500 căn; sau năm 2020 cần khoảng 5.000 căn.

Trong các trường hợp khảo sát, hầu hết đều muốn thuê mua (mua nhà trả góp dài hạn) với 73%. Còn lại, có gần 13% có nguyện vọng mua ngay, trả tiền một lần, 14% có nguyện vọng thuê ở dài hạn. Giá nhà trung bình người mua NƠXH mong đợi khi chọn phương thức trả tiền một lần là khoảng 793 triệu đồng/căn; trong khi giá nhà chọn phương thức thuê mua được mong đợi khoảng 3,7 triệu đồng/tháng; giá nhà thuê khoảng 920.000 đồng/tháng. Có khoảng 43% trường hợp có nguyện vọng vay vốn để thanh toán NƠXH, số còn lại chưa rõ nhu cầu. Số tiền mong muốn vay bình quân khoảng 355 triệu đồng/người. Có 21% mong muốn lãi suất vay 0%/năm; 26% mong muốn lãi suất vay dưới 2%/năm; 17% muốn 2% - 4%/năm và 35% muốn lãi vay ở mức 5% - 7%/năm. Thời gian vay là từ 10 đến 15 năm.

Một số vấn đề khác, người mua nhà cho rằng hồ sơ thủ tục đăng ký NƠXH còn phức tạp, khó tiếp cận, thời gian xét duyệt hồ sơ lâu. Mặt khác, quy định trả trước 20% - 30% giá trị căn hộ trong trường hợp đăng ký thuê mua gây khó khăn cho hộ nghèo và cận nghèo. Qua kết quả điều tra khảo sát, HIDS kiến nghị cần xây dựng nhiều NƠXH để cung ứng cho nhu cầu khá lớn hiện nay; nên xem xét bổ sung chính sách ưu đãi cho hộ nghèo chẳng hạn không nộp 20% tiền ứng trước hoặc giảm xuống còn 10%… để tăng cơ hội sở hữu nhà cho người nghèo.

Tạo cơ chế thu hút doanh nghiệp

Ngoài 6 dự án NƠXH thuộc sở hữu Nhà nước với tổng cộng gần 650 căn, theo Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, trên địa bàn chỉ có 22 dự án NƠXH ngoài ngân sách đang triển khai, với tổng số khoảng 29.000 căn hộ, quá ít so với nhu cầu hiện nay. Trong Đề án nghiên cứu phát triển thị trường bất động sản TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2016-2020 định hướng đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 do Sở Xây dựng chủ trì cũng thừa nhận thực trạng thất bại trong xây dựng NƠXH của TP Hồ Chí Minh thời gian qua.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh (HoReA), sở dĩ NƠXH chưa thu hút được doanh nghiệp đầu tư là do thủ tục đầu tư còn rườm rà, qua nhiều tầng nấc. Trong khi đó, lợi nhuận định mức cho chủ đầu tư dự án NƠXH được tính khoảng 10%, do vậy lợi nhuận thực nhận của doanh nghiệp thực tế thấp hơn, thậm chí còn bị lỗ. HoReA đề nghị Chính phủ giao toàn quyền cho UBND cấp tỉnh quyết định phê duyệt các dự án phát triển NƠXH của địa phương, không phải trình Bộ Xây dựng, Ngân hàng Nhà nước để xét duyệt như hiện nay để giảm thủ tục hành chính.

Do nguồn ngân sách có hạn, HoReA cũng đề nghị ngân sách nhà nước chỉ nên tập trung đầu tư cho NƠXH cho thuê và thuê mua. Đối với NƠXH xây bán thu tiền ngay (bán NƠXH theo phương thức bán nhà ở thương mại), thì nên hoàn thiện cơ chế chính sách phù hợp để mời gọi các doanh nghiệp tham gia theo phương thức xã hội hóa. Hiện nay, trên địa bàn TP Hồ Chí Minh có nhiều doanh nghiệp làm các dự án nhà ở thương mại quy mô vừa và nhỏ, phải nộp tiền sử dụng đất, không có sự ưu đãi về vay vốn tín dụng, về thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp nhưng vẫn tạo ra được căn hộ có giá bán dưới 15 triệu đồng/m2, tương đương giá bán NƠXH. Theo ông Lê Hoàng Châu, nếu có cơ chế, chính sách hỗ trợ tương đương NƠXH như: Được miễn tiền sử dụng đất, thuế GTGT 5%, thuế thu nhập doanh nghiệp 10%, chủ đầu tư dự án và người mua được ưu đãi tín dụng... thì doanh nghiệp còn có thể giảm giá bán loại nhà này cho người thu nhập thấp và có thể xem đây là loại hình NƠXH theo phương thức hợp tác công - tư hiệu quả nhất.