Phát huy vai trò then chốt

Có thể thấy, trong những năm qua, thị trường khoa học và công nghệ ở nước ta tăng trưởng cả về quy mô và tốc độ phát triển. Hiện cả nước có hơn 800 tổ chức trung gian của thị trường khoa học và công nghệ. Đặc biệt, hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ từ các viện, trường, các tổ chức nghiên cứu có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội.

Bên cạnh những kết quả đáng mừng nêu trên, thì thị trường khoa học và công nghệ, nhất là hoạt động thương mại hóa sáng chế vẫn chưa phát triển thật xứng với tiềm năng của nguồn cung, cầu. Sản phẩm được thương mại hóa chiếm tỷ lệ nhỏ trong số các đề tài nghiên cứu, sáng chế. Nguyên nhân một phần do các nghiên cứu, sáng chế chưa đáp ứng được yêu cầu thương mại hóa; phần khác, do môi trường kết nối giữa doanh nghiệp, nhà khoa học còn nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, những chính sách khuyến khích, hỗ trợ nhà khoa học, nhà sáng chế chuyển giao, thương mại hóa kết quả nghiên cứu còn chưa đầy đủ...

Thị trường khoa học và công nghệ có vai trò then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Do đó, các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương cần triển khai thực hiện tốt Quyết định số 1158/QĐ-TTg ngày 13-7-2021 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình phát triển thị trường khoa học và công nghệ quốc gia đến năm 2030. Trong đó, cần tập trung rà soát, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về thị trường khoa học và công nghệ, thúc đẩy các giao dịch hàng hóa khoa học và công nghệ; bổ sung cơ chế tạo động lực, thúc đẩy doanh nghiệp tham gia thị trường khoa học và công nghệ...

Thị trường khoa học và công nghệ gồm cung và cầu. “Cung” là nhà nghiên cứu, tạo ra công nghệ và “cầu” chính là doanh nghiệp và người dân. Muốn thị trường phát triển thì việc liên kết giữa ba nhà: Nhà nước - nhà doanh nghiệp - nhà khoa học là vô cùng quan trọng. Trong đó, các nhà khoa học cần tập trung nghiên cứu sâu, nghiên cứu những lĩnh vực có đầu ra gắn với thực tiễn đời sống sản xuất, kinh doanh; còn doanh nghiệp cần tăng cường liên kết, hợp tác, “gửi đơn” đặt hàng những sản phẩm khoa học, cũng như bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho nhà khoa học… Về phía các cơ quan quản lý nhà nước, cần tạo lập những cơ chế, chính sách thiết thực để thúc đẩy mối liên kết, hợp tác trong “tam giác” phát triển giữa ba nhà, bảo đảm quyền lợi của mỗi bên.

Để thị trường khoa học và công nghệ phát triển, vai trò của những tổ chức trung gian là rất quan trọng để kết nối từ nhà khoa học tới doanh nghiệp và ngược lại. Hiện các tổ chức trung gian ở nước ta chưa đủ mạnh để cung cấp các dịch vụ kết nối, hỗ trợ hai bên cung - cầu. Vì vậy, việc quan trọng hiện nay là cần tiếp tục đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho các tổ chức trung gian và đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước về thị trường khoa học và công nghệ…

Chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp, thị trường khoa học và công nghệ sẽ ngày càng phát triển, phát huy tốt vai trò then chốt, góp phần tạo động lực mạnh mẽ nhất để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.