Khi ”hung thần” không cần giấu mặt

Thực tế, xe hết “đát” không chỉ có ô tô mà còn cả xe máy. Có không ít xe nát bét, không còi, đèn, phanh... vẫn lưu thông trên đường. Khi bị xử phạt, nhiều chủ phương tiện không ngần ngại “bỏ của” vì tiền phạt có khi còn cao hơn cả giá trị xe. Ước tính, chỉ riêng xe ô tô hết niên hạn đã lên tới con số trên dưới 290.000 chiếc (năm 2016 có 23.075 ô tô, gồm: 20.068 xe tải và 3.007 xe chở người hết hạn), đồng nghĩa với ngần ấy mối nguy hiểm rình rập cộng đồng.

Hết niên hạn, tức là hết giá trị sử dụng, không bảo đảm an toàn và có thể gây tai nạn cho người khác, tự gây tai nạn bất cứ lúc nào. Ai cũng biết về sự nguy hiểm của những chiếc xe được ví như “hung thần” trên đường này. Nhưng mặc cho cơ quan đăng kiểm kêu gọi, mặc cho dư luận phản ánh, những “hung thần” vẫn chẳng cần giấu mặt.

Chắc hẳn dư luận chưa quên vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng xảy ra tại huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa hồi tháng 1-2015 làm 10 người thiệt mạng và 4 người bị thương. Cơ quan chức năng xác định chiếc xe tải gây tai nạn được sản xuất từ năm 1989, tức là đã hết niên hạn sử dụng. Dân gian có câu “mất bò mới lo làm chuồng”. Sau mỗi vụ tai nạn nghiêm trọng, sẽ có một số người bị quy trách nhiệm, có thể bị phạt tù. Nhưng bi kịch là ở chỗ những người sử dụng xe biết rõ mối nguy hiểm này vẫn coi thường rủi ro. Với nhiều người dân, "văn hóa an toàn" như là thứ xa xỉ, thậm chí xảy ra hậu quả rồi vẫn cố biện minh “tại số”.

Đầu tháng 10 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị về việc xử lý phương tiện giao thông đường bộ hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định. Chỉ thị nêu rõ, hiện nay tình trạng phương tiện giao thông đường bộ hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định tham gia giao thông gia tăng, tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh vận tải. Thủ tướng yêu cầu các lực lượng chức năng tăng cường tuần tra kiểm soát, phát hiện và xử lý nghiêm xe ô tô hết niên hạn sử dụng, xe quá hạn kiểm định vẫn tham gia giao thông. Đặc biệt, phải gắn trách nhiệm người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan trong xử lý tình trạng xe hết niên hạn sử dụng trên địa bàn; xử lý trách nhiệm của người đứng đầu nếu để xảy ra tình trạng phương tiện hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định tham gia giao thông gây tai nạn.

Nói vậy để thấy, việc thu hồi xe hết niên hạn lưu hành rất cần sự tự giác của chủ phương tiện trong khai báo, thu nộp biển, đăng ký xe; nhưng trên hết vẫn là sự vào cuộc của các cấp quản lý. Qua câu chuyện xe ba bánh tự chế, xe chở hàng cồng kềnh gây tai nạn nghiêm trọng mới đây có thể thấy, khi các cơ quan chức năng tích cực kiểm tra, xử lý thì tình hình có chuyển biến rõ rệt. Ngược lại, khi các cơ quan quản lý vẫn còn tranh cãi “xử lý như thế nào” thì việc thu hồi biển số, xử lý phương tiện hết niên hạn sử dụng không thể đạt kết quả như mong muốn.

Khi những vụ tai nạn nghiêm trọng vẫn xảy ra; khi những “hung thần” ra phố mà không cần giấu mặt - trách nhiệm phần lớn vẫn thuộc về cơ quan quản lý!