Khẩn trương xử lý tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế và nhân lực y tế nghỉ việc

Dự họp có các Phó Thủ tướng Chính phủ: Lê Minh Khái, Vũ Đức Đam, Lê Văn Thành; Bộ trưởng, lãnh đạo các bộ, ngành: Y tế, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nội vụ, Tư pháp, Thông tin và Truyền thông, Bảo hiểm xã hội Việt Nam.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, hiện nay, có tình trạng thiếu thuốc tại một số địa phương và bệnh viện tuyến Trung ương, các thuốc thiếu gồm: Một số thuốc kháng sinh dự trữ dùng để điều trị bệnh nhân nặng, thuốc gây nghiện, thuốc hướng tâm thần, một số thuốc tim mạch, điều trị tăng huyết áp, thuốc điều trị sốt xuất huyết, thuốc nhãn khoa, vị thuốc cổ truyền.

Bên cạnh đó, tình trạng thiếu trang thiết bị, vật tư tiêu hao, hóa chất cũng xảy ra tại một số cơ sở y tế cả tuyến địa phương và Trung ương, trong đó chủ yếu là hóa chất dùng xét nghiệm; một số trang thiết bị y tế chuyên sâu.

Nguyên nhân của tình trạng trên một phần do tác động của các yếu tố như tình hình dịch, mô hình bệnh tật. Đặc biệt, giai đoạn 2020-2021 là hai năm chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, nguồn nguyên liệu sản xuất, hàng hóa khan hiếm, giá cả hàng hóa nhiều biến động, việc mua sắm thuốc, vật tư y tế, hóa chất, các sinh phẩm cho phòng, chống dịch bệnh và khám, chữa bệnh càng trở nên khó khăn hơn. Đáng chú ý, có tâm lý lo ngại, sợ sai, sợ thanh tra, kiểm tra, không dám làm, không dám mua sắm của một số địa phương và đơn vị.

Để khắc phục tình trạng trên, Bộ Y tế đã chủ động đôn đốc, hướng dẫn các đơn vị tăng cường năng lực, hiệu quả công tác mua sắm, đấu thầu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế; đẩy mạnh cấp phép, quản lý giá thuốc; đẩy mạnh cấp phép, quản lý giá trang thiết bị y tế...

Đáng chú ý, thời gian gần đây, có tình trạng thôi việc, nghỉ việc của nhân lực ngành Y tế trong khu vực công. Nguyên nhân một phần do lương và chế độ phụ cấp đối với viên chức y tế trong hệ thống y tế công lập thấp, nhất là tại các cơ sở y tế dự phòng và y tế cơ sở; mặt khác, do áp lực công việc cao, nhất là từ khi dịch Covid-19 bùng phát đến nay. Khắc phục tình trạng này, ngoài tiếp tục động viên tinh thần đối với lực lượng y, bác sĩ..., ngành Y tế tổ chức điều động nhân lực để hỗ trợ và giảm áp lực cho cán bộ, viên chức y tế; quan tâm, thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách tiền lương, phụ cấp cho viên chức y tế; xây dựng và đề xuất các chính sách thu hút nhân viên y tế làm việc tại các cơ sở y tế công lập, nhất là nhân viên y tế công tác tại vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn; tiếp tục đầu tư cải thiện môi trường, điều kiện làm việc cho cán bộ, viên chức y tế...

Tại cuộc họp, Thường trực Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành phát biểu, thảo luận đánh giá tình hình, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và giải pháp phòng, chống dịch cả trong trước mắt và lâu dài. Đặc biệt là cơ chế, chính sách, giải pháp, phương pháp thực hiện để giải quyết tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế tại các cơ sở y tế và khắc phục vấn đề nhân lực y tế; với mục tiêu và phương châm là bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, tính mạng nhân dân là trên hết, trước hết.

Trên cơ sở báo cáo và phát biểu thảo luận của các bộ, ngành, thành viên Thường trực Chính phủ, kết luận cuộc họp, Thủ tướng nhấn mạnh, tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế là vấn đề nghiêm trọng, đang diễn ra tại nhiều nơi, khiến người dân lo lắng. Chính phủ đã nắm được qua các báo cáo, phản ánh của người dân, các cơ quan báo chí và đã nhiều lần chỉ đạo Bộ Y tế thống kê, đánh giá một cách khoa học, thực tiễn, khách quan, trung thực và có hướng khắc phục kịp thời.

Thủ tướng cũng đã giao Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trực tiếp chỉ đạo xử lý vấn đề này. Trước tình hình còn nghiêm trọng, cuộc họp hôm nay tiếp tục đánh giá sát tình hình, diễn biến, phân tích nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan, thảo luận các giải pháp, thúc đẩy các công việc. Thủ tướng đề nghị, các bộ, ngành địa phương phối hợp chặt chẽ, trách nhiệm để quyết liệt khắc phục tình trạng này, tất cả vì sức khỏe, tính mạng của người dân.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị, các bộ, ngành liên quan tiếp tục cập nhật thông tin, tổng hợp, thống kê số liệu thực sự khách quan, trung thực, chính xác về hiện tượng thiếu thuốc, vật tư y tế tại các cơ sở y tế và khắc phục vấn đề nhân lực y tế. Trên cơ sở nắm chắc tình hình để phân tích nguyên nhân, đưa ra giải pháp, phối hợp chặt chẽ khắc phục tình trạng này một cách kịp thời, hiệu quả hơn, đáp ứng yêu cầu thực tế đặt ra.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, nhờ sự lãnh đạo của Đảng, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, người dân và hỗ trợ của bạn bè quốc tế, dịch Covid-19 được kiểm soát. Qua đó, góp phần phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững. Tuy nhiên, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp tại một số nước với nguy cơ dịch quay trở lại. Đối với trong nước, cần tiếp tục các biện pháp phòng, chống dịch, không chủ quan, lơ là, trong đó, tổ chức tích cực hơn nữa tiêm vắc xin cho các đối tượng cần phải tiêm, nghiên cứu tiêm vắc xin cho trẻ em dưới 5 tuổi.

Thủ tướng cho biết, dịch sốt xuất huyết, đậu mùa khỉ, chân tay miệng đang diễn biến; một số loại bệnh khác như tim mạch, ung thư, xương khớp, đái tháo đường… tác động lẫn nhau khiến tình hình phức tạp hơn. Do đó, bên cạnh tăng cường năng lực y tế phòng, chống dịch Covid-19, phải tập trung thuốc, thiết bị, vật tư y tế, nhân lực cho phòng, chống các dịch khác và khám, chữa bệnh thông thường cho nhân dân.

Theo Thủ tướng, việc xảy ra tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế, một phần do chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy, giá cả nguyên vật liệu đầu vào tăng; một số nước áp dụng các biện pháp chống lạm phát… ảnh hưởng đến việc cung ứng và giá thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế. Tuy nhiên, nguyên nhân chủ quan là chính, với việc tổ chức đấu thầu tập trung chậm được triển khai; chưa tích cực đàm phán giá thuốc sát với tình hình thực tế thị trường; chậm gia hạn đăng ký thuốc; công tác kiểm tra, thúc đẩy việc mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế chưa tích cực, quyết liệt; sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương thiếu chặt chẽ; một số cán bộ, ngành, địa phương thiếu mạnh mẽ, sợ trách nhiệm, không dám làm.

Với mục tiêu “chăm sóc, bảo vệ sức khỏe của người dân là trên hết, trước hết", Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát tổng thể các cơ chế, chính sách, quy định liên quan mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế; chủ động, tích cực xử lý những vướng mắc, nếu vượt quá thẩm quyền thì báo cáo, trình cấp có thẩm quyền xem xét. “Trong báo cáo, giải pháp, kế hoạch hành động, các đồng chí phải chỉ rõ nội dung gì, ở đâu, ai làm”, Thủ tướng yêu cầu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đề nghị Bộ Y tế phối hợp với các bộ, ngành liên quan khẩn trương triển khai thực hiện chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội trong lĩnh vực y tế; rà soát, tổ chức thực hiện nghiêm các quy định về đấu thầu cả ở Trung ương và địa phương, bảo đảm công khai, minh bạch, chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm; tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực y dược; rà soát quy trình, thủ tục cấp phép thuốc bảo đảm đơn giản, phù hợp với tình hình, giảm chi phí, giảm giá thành; thực hiện mạnh mẽ phân cấp, phân quyền trong việc mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế, đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát, bảo đảm đúng tiêu chuẩn, tiêu chí, quy trình.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu, Bộ Y tế nắm chắc tình hình, dự báo nhu cầu về thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế để chủ động đáp ứng; các bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tư pháp, Khoa học và Công nghệ và các bộ, ngành liên quan rà soát các văn bản pháp luật chuyên ngành, hướng dẫn cụ thể để Bộ Y tế, các địa phương, đơn vị liên quan thực hiện thông suốt, hiệu quả việc mua sắm thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế.

Đối với vấn đề nhân lực ngành Y bỏ việc, chuyển việc, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ: Y tế, Tư pháp, Nội vụ rà soát các quy định liên quan đến cơ cấu tổ chức, bộ máy, nguồn nhân lực ngành Y; rà soát, sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực y tế; hoàn thiện các quy định, chính sách về đẩy mạnh xã hội hóa nguồn lực, nhất là nguồn lực cho y tế cơ sở; xây dựng khung pháp lý rõ ràng hơn trong hợp tác công - tư ở lĩnh vực y tế; tiếp tục thực hiện cơ chế tự chủ tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập; xây dựng phương án tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế để tăng nguồn lực cho các đơn vị sự nghiệp y tế công lập; hướng dẫn thành lập trạm y tế theo kết luận của Bộ Chính trị, với mô hình trạm y tế không theo đơn vị hành chính mà theo yêu cầu khám, chữa bệnh, phù hợp với tình hình thực tế.

Thủ tướng yêu cầu đánh giá lại tình trạng mất cân đối về nguồn nhân lực giữa các địa bàn, giữa các tuyến, các chuyên môn, chuyên ngành Y tế để điều chỉnh, bổ trợ cho nhau; có phương án bố trí đủ lượng người làm việc, đáp ứng đủ nhu cầu khám, chữa bệnh cho người dân, bảo đảm khoa học, hợp lý, hiệu quả.

Người đứng đầu Chính phủ lưu ý Bộ Y tế phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định 56/2011/NĐ-CP quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với công chức, viên chức công tác tại các cơ sở y tế công lập; tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ đối với cán bộ, nhân viên y tế bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Y tế, Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với các cơ quan báo chí thông tin đầy đủ, kịp thời, chính xác về tình hình để dân hiểu, dân biết, dân nghe, dân theo, dân làm; ủng hộ, hợp tác với ngành Y tế trong sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân. “Càng khó khăn, phức tạp, càng phải bình tĩnh, đoàn kết, thống nhất, phát huy dân chủ”, Thủ tướng nhấn mạnh.