Italia có chính phủ mới: Trọng trách nặng nề

Quyết định này được Tổng thống Sergio Mattarella phê chuẩn dựa trên đề cử của liên minh Phong trào 5 Sao (M5S) và Liên đoàn phương Bắc (LN), cũng như tham khảo ý kiến của Chủ tịch Thượng viện và Chủ tịch Hạ viện. Phát biểu sau khi nhậm chức, tân Thủ tướng Italia khẳng định, nội các mới sẽ khẳng định sự thay đổi và là "lực lượng bảo vệ tất cả người dân Italia trên trường quốc tế và trước Châu Âu".

Vị Thủ tướng thứ 65 của Italia nhậm chức trong bối cảnh đất nước đang đối mặt vô vàn khó khăn. Tổng nợ công hiện đã lên tới 2.300 tỷ euro, tương đương 132% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Đây là mức cao nhất trong số các nước thành viên Liên minh Châu Âu (EU), ngoại trừ Hy Lạp, đồng thời gấp đôi mức trần mà khối này đặt ra cho các nước thành viên. Thêm vào đó, Italia cũng là quốc gia có tốc độ tăng trưởng kinh tế thấp nhất trong Khu vực đồng tiền chung Châu Âu (Eurozone). Các dự đoán cho rằng mức tăng trưởng sẽ chỉ đạt 1,4% trong năm nay, trong khi khoảng 8,3% dân số nước này đang sống dưới mức nghèo khổ.

Thế khó như vậy đã dẫn tới những quan điểm có phần trái chiều của hai đảng phái chính trị chủ đạo. Trong khi M5S đưa ra chính sách hàng đầu là nâng cao thu nhập chung cho người nghèo, ước tính ngốn khoảng 17 tỷ euro mỗi năm, thì đảng LN đưa ra chính sách cắt giảm thuế 15% cho các công ty và cá nhân. Điều này đồng nghĩa rằng thu ngân sách từ thuế bị giảm 80 tỷ euro mỗi năm. Ngoài ra, cả hai chính đảng đều đang muốn bãi bỏ các chính sách "thắt lưng buộc bụng" hà khắc nhằm khôi phục lòng tin thị trường đang xuống mức rất thấp.

Tuy nhiên, sự hình thành chính phủ liên minh mới của Italia đang khiến Châu Âu cảm thấy bất an. Lý do là bởi cả M5S và LN đều có quan điểm dân túy, chống nhập cư, hoài nghi Châu Âu, luôn theo đuổi việc tái đàm phán các hiệp định của EU, đồng thời lập tức dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga. Vì vậy, EU lo ngại chính phủ mới của Italia có thể cản trở quá trình hội nhập sâu rộng hơn của liên minh và có thể tạo ra giai đoạn khủng hoảng tiếp theo của khu vực. Do Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) đang áp dụng chương trình mua trái phiếu để xử lý "núi" nợ công khổng lồ của nước này, nếu Italia vẫn chịu mức thâm hụt cao và tăng trưởng thấp khi chương trình kết thúc, mức phí mà các thị trường đòi hỏi để cho vay sẽ tăng cao. Khi ấy, ECB phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan: Hoặc phải thắt chặt chính sách dẫn đến nguy cơ Italia vỡ nợ, gây ra một cuộc khủng hoảng mới cho Eurozone hoặc cần duy trì chính sách nới lỏng để giúp Rome có tiền trả nợ.

Rõ ràng, việc xây dựng hình ảnh tích cực hơn cho Italia trên trường quốc tế và đề xuất được một dự thảo ngân sách khả thi cho năm 2019 là hai mục tiêu quan trọng mà Thủ tướng G.Conte và nội các mới của ông hướng đến trong giai đoạn cầm quyền. Đây cũng chính là những trọng trách mà Tổng thống S.Mattarella đặt ra cho chính phủ sẽ điều hành đất nước đến tháng 12-2018. Tuy nhiên, thế bế tắc vừa được gỡ bỏ tại Italia chỉ thực sự mang lại hiệu quả khi các đảng phái chính trị ở đây duy trì được tiếng nói chung để giải quyết những khó khăn đang đối mặt. Bên cạnh đó, việc đối thoại chặt chẽ với các thể chế của EU nhằm bảo đảm Italia không trở thành “ngòi nổ” cho các khủng hoảng ở cấp độ khối cũng là nhiệm vụ phải thực thi của Rome trong thời gian tới.