Công bố báo cáo kiểm toán năm 2012

Bố trí vốn dàn trải, thiếu tập trung

Theo ông Đào Văn Dũng – Vụ trưởng Vụ Tổng hợp KTNN, năm 2012, KTNN đã tiến hành kiểm toán báo cáo quyết toán của 15 bộ, cơ quan trung ương; 28 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; 37 dự án đầu tư xây dựng; 4 dự án, chương trình mục tiêu quốc gia; 18 chuyên đề; 34 DNNN và các tổ chức tài chính ngân hàng; 20 đơn vị thuộc lĩnh vực quốc phòng - an ninh; 4 đầu mối thuộc cơ quan Đảng và kiểm toán Báo cáo quyết toán NSNN năm 2011 tại Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Báo cáo kết quả kiểm toán cho biết, tổng thu NSNN 721.804 tỷ đồng, vượt 21,3% dự toán. Tổng chi NSNN 787.554 tỷ đồng, vượt 8,5% dự toán, do chi đầu tư phát triển vượt 37%, chi thường xuyên bằng 99,6% dự toán. Tăng trưởng kinh tế năm 2011 đạt 5,89%; bội chi NSNN được giữ ở mức 4,4% GDP, thấp hơn 0,9% mức Quốc hội cho phép (5,3%); dư nợ Chính phủ bằng 43,1% GDP, dư nợ nước ngoài của quốc gia bằng 41,5% GDP, dư nợ công bằng 54,9% GDP.

Qua kiểm toán cho thấy, trong quản lý điều hành ngân sách, việc sử dụng các khoản tăng thu, dư dự toán và dự phòng ngân sách phù hợp quy định; việc chi sai chế độ, định mức qua kiểm toán cho thấy đã giảm dần... Song còn một số bộ, ngành và địa phương chưa khắc phục được những hạn chế, tồn tại trong công tác lập và giao dự toán; công tác quản lý thu, chi NSNN. Cụ thể, việc bố trí vốn đầu tư còn dàn trải, thiếu tập trung làm ảnh hưởng đến khả năng cân đối nguồn vốn. Một số địa phương không phân bổ hết kế hoạch vốn đầu năm; bố trí sai nguồn vốn, không đúng đối tượng, mục tiêu; bố trí vốn cho nhiều dự án quá thời gian quy định, không sát thực tế dẫn đến nguồn vốn không sử dụng được hoặc phải điều chỉnh, bổ sung nhiều lần…

Một số đơn vị tại một số bộ, ngành, địa phương được kiểm toán quản lý tài sản thiếu chặt chẽ và còn để xảy ra các sai phạm, như: Ban hành quy chế quản lý tài sản công; chưa tiến hành xử lý kịp thời các tài sản khi kết thúc dự án, đề tài theo quy định; sử dụng nhà đất không đúng mục đích, cho thuê trái phép, cho mượn sai quy định, bị lấn chiếm, tranh chấp hoặc để hoang hóa ...

Đáng lưu ý, về thực hiện cải cách tiền lương, ông Đào Văn Dũng cho biết, 18/28 địa phương được kiểm toán chưa trích đủ nguồn thực hiện cải cách tiền lương theo qui định 4.160 tỷ đồng, 13/28 địa phương còn sử dụng nguồn cải cách tiền lương để chi thường xuyên, chi giải phóng mặt bằng, tạm ứng cho các nhiệm vụ phát sinh tại địa phương... chưa đúng quy định 3.368 tỷ đồng. Ngoài ra, một số địa phương báo cáo sai nguồn cải cách tiền lương được để lại từ nguồn thu học phí, viện phí và thu sự nghiệp khác, nguồn năm trước chuyển sang dẫn đến Bộ Tài chính cấp thừa nguồn cải cách tiền lương cho một số địa phương 114 tỷ đồng.

Đa số doanh nghiệp kê khai thuế và các khoản phải nộp NSNN chưa đúng

Cũng theo ông Đào Văn Dũng, kết quả kiểm toán báo cáo tài chính năm 2011 của 27 tập đoàn, tổng công ty, công ty nhà nước (TĐ, TCT) kết quả tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp và xử lý các vấn đề tài chính trước khi chính thức công bố giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa của 04 đơn vị cho thấy: Năm 2011, các TĐ, TCT tiếp tục chịu ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới, trong nước tăng trưởng kinh tế chậm lại, lãi suất ngân hàng có giảm so với năm 2010 song vẫn ở mức cao… nhưng 23/27 TĐ, TCT kinh doanh vẫn có lãi, một số đơn vị kinh doanh lãi thấp hoặc giảm mạnh so với năm 2010, 4/27 TĐ, TCT thua lỗ.

Tuy nhiên, đa số các doanh nghiệp xác định, kê khai thuế và các khoản phải nộp NSNN chưa đúng. Kết quả kiểm toán, KTNN đã kiến nghị tăng thu 491,5 tỷ đồng .

Theo ông Đào Văn Dũng, nhìn chung, các TĐ, TCT đã tuân thủ chính sách, pháp luật của Nhà nước. Song còn một số đơn vị thực hiện chưa nghiêm túc quy định của Nhà nước, một số chính sách chưa phù hợp hoặc chưa phát huy hiệu quả, như: Hỗ trợ người nông dân trồng lúa thông qua thu mua lúa gạo tạm trữ của các doanh nghiệp nhưng không có cơ sở để đánh giá được mục tiêu đảm bảo cho người nông dân có lãi từ 30% trở lên; thực hiện chính sách quản lý ngoại hối của Nhà nước còn sai sót, chưa nghiêm; các đơn vị kinh doanh xăng dầu chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về quản lý kinh doanh xăng dầu; chính sách điều hành giá bán xăng dầu, việc quản lý, sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu còn bất cập.

Các TĐ, TCT được kiểm toán đang quản lý và sử dụng diện tích đất đai lớn nhưng nhiều diện tích đất chưa ký hợp đồng thuê hoặc chưa được giao quyền sử dụng đất nên việc quản lý gặp khó khăn, bất cập…; nhiều doanh nghiệp còn để đất bị lấn chiếm, sử dụng sai mục đích, không sử dụng gây lãng phí, xây dựng không đúng quy hoạch…

Đối với các tổ chức tài chính, ngân hàng, kết quả kiểm toán cho thấy, hầu hết các đơn vị được kiểm toán có lợi nhuận không cao hoặc giảm so với năm 2010; một số đơn vị không đảm bảo một số tỷ lệ an toàn tại nhiều thời điểm theo quy định của NHNN; một số hoạt động chứa đựng nhiều rủi ro, nguy cơ mất vốn lớn, chưa thực hiện nghiêm nội dung Nghị quyết số 11/NQ-CP trong việc hạn chế, không khuyến khích đầu tư, cho vay lĩnh vực bất động sản, chứng khoán.

Lạm phát cả năm vẫn ở mức cao (18,13%); nhu cầu vốn giá rẻ cho nền kinh tế chưa được đáp ứng đầy đủ; tăng trưởng tín dụng 14,45% thấp hơn chỉ tiêu đề ra (15 - 17%); nợ xấu tăng; hoạt động thanh tra, giám sát, cho vay tái cấp vốn, điều hành thị trường liên ngân hàng còn hạn chế...

Mặt khác, hiệu quả của các khoản đầu tư, góp vốn liên doanh, liên kết còn thấp và có nguy cơ mất vốn cao; một số hoạt động đầu tư còn chưa tuân thủ đầy đủ quy định của đơn vị và của Nhà nước....

Từ kết quả kiểm toán, KTNN đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương, đơn vị được kiểm toán thực hiện nghiêm túc các kết luận, kiến nghị của KTNN trong năm 2012 đối với niên độ ngân sách 2011. Trong đó, xử lý tài chính 14.710,8 tỷ đồng (tăng thu 2.184,3 tỷ đồng; giảm chi 2.458,9 tỷ đồng; nợ đọng phát hiện tăng thêm 957,8 tỷ đồng; nộp, hoàn trả và quản lý qua NSNN 8.858 tỷ đồng; xử lý khác 251,8 tỷ đồng); chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương rà soát để hủy bỏ hoặc thay thế, sửa đổi, bổ sung 78 văn bản không phù hợp với quy định chung của Nhà nước.

Đối với Quốc hội, KTNN đề nghị xem xét, phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2011: Thu cân đối 962.982 tỷ đồng, chi cân đối 1.034.244 tỷ đồng, bội chi NSNN 112.034 tỷ đồng, bằng 4,4% GDP.

KTNN cũng đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết để chỉ đạo các đơn vị thực hiện đầy đủ, kịp thời các kết luận, kiến nghị hợp lý của KTNN, nhất là việc quản lý chặt chẽ các khoản chi chuyển nguồn thuộc nhiệm vụ chậm triển khai hoặc không thực hiện được theo đúng quy định của Luật NSNN./.