Chất lượng không khí không tốt: Chọn khẩu trang nào cho an toàn?

Bụi mịn gây ảnh hưởng đến sức khỏe

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Thái, Trưởng khoa Hô hấp và bệnh phổi, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, chất lượng không khí ở mức kém, trong đó có bụi mịn, ảnh hưởng đến sức khỏe con người, đặc biệt là những người mắc bệnh về hô hấp.

Người khỏe mạnh tiếp xúc nhiều với môi trường không khí không trong lành có thể bị nghẹt mũi, viêm mũi, viêm họng, viêm phế quản. Nếu phải tiếp xúc với môi trường không khí kém trong một thời gian dài có thể ảnh hưởng đến phổi. 

Với những người mắc bệnh mạn tính thì không khí ô nhiễm càng ảnh hưởng đến bệnh hơn. Chẳng hạn, những người bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, viêm phế quản đã kiểm soát bệnh tốt nhưng khi gặp môi trường không khí ô nhiễm dễ xuất hiện tình trạng bệnh trở lại.

Để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe, chuyên gia khuyến cáo, người dân nên hạn chế ra ngoài, đặc biệt là nhóm đối tượng trẻ em, người già và những người mắc bệnh về hô hấp, trong những ngày chất lượng không khí kém. Nếu có việc phải ra ngoài, cần đeo khẩu trang có chức năng lọc khí để tránh khói, bụi. Khi trở về, nên rửa mũi, họng bằng nước muối sinh lý.

Một trong những giải pháp được số đông người lựa chọn để phòng tránh các bệnh hô hấp trong những ngày chất lượng không khí kém là dùng khẩu trang. Những ngày gần đây, mặt hàng này rất hút khách. Khảo sát trên thị trường của phóng viên HNMO ngày 28-9 cho thấy, tại nhiều chợ, cửa hàng thuốc, khẩu trang vải cotton 3 lớp sợi hoạt tính và khẩu trang y tế bán rất chạy.

Chị Ngọc Huyền, làm việc tại một cửa hàng thuốc trên phố Lò Đúc (quận Hai Bà Trưng) cho biết, mặt hàng khẩu trang hiện bán chạy gấp 3 lần so với trước, có ngày chị bán được tới 3-4 hộp khẩu trang y tế. Khẩu trang y tế thường được dùng một lần, giá bán phổ biến là 1.000-3.000 đồng/chiếc tùy loại, nếu mua theo hộp giá sẽ rẻ hơn. Với khẩu trang làm bằng vải cotton, giá bán là 35.000-45.000 đồng/chiếc.

Để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, nhiều cửa hàng thuốc nhập thêm khẩu trang được giới thiệu là chống bụi mịn. Tại cửa hàng thuốc trên phố Hai Bà Trưng (quận Hoàn Kiếm), chị Thanh Hà chia sẻ, cửa hàng đang bán loại khẩu trang có tính năng lọc 95% hạt bụi mịn, hàng được sản xuất tại Trung Quốc theo công nghệ của Tây Ban Nha, sau khi sử dụng có thể giặt nhẹ, giá bán 50.000 đồng/chiếc. Tuy nhiên, vào thời điểm này, hàng dành cho người lớn không còn mà chỉ còn của trẻ nhỏ.

Trên mạng xã hội hoặc một số trang thương mại điện tử, khẩu trang cũng được bán nhiều và được giới thiệu là hàng theo tiêu chuẩn châu Âu, như khẩu trang mang thương hiệu 3M, giá 380-400 nghìn đồng/hộp 25-30 chiếc. 

Đặc biệt, loại cao cấp hơn, được giới thiệu là có khả năng chống bụi mịn, sử dụng 3-6 tháng như Neovision NeoMas, giá 99.700 đồng/chiếc hay khẩu trang Cambrige Mask-basic N95 giá 480-550 nghìn đồng/chiếc. Đáng chú ý, khẩu trang Vogmask N99, sử dụng 9-10 tháng, khi bẩn có thể giặt nhẹ với xà phòng, phơi khô và sử dụng tiếp, có giá lên tới 830.000 đồng/chiếc.

Chị Thanh Ngân (phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy) cho hay, nhà chị cách cơ quan 10km. Hằng ngày, chị mất 1-1,5 tiếng ở trên đường nên tiếp xúc với nhiều khói bụi. Vì vậy, để đảm bảo sức khỏe, chị đã đặt mua online 1 hộp 25 chiếc khẩu trang 3M với giá 400 nghìn đồng. Sản phẩm có dây đeo bằng thun, van thở, có nẹp thép ngay mũi để điều chỉnh khẩu trang ôm sát khuôn mặt. 

“So với khẩu trang thông thường, loại khẩu trang này ôm khít mặt và dày dặn hơn, có cảm giác chống bụi tốt hơn. Tuy nhiên, tôi cũng không biết khẩu trang này thực sự có lọc được bụi mịn như giới thiệu hay không”, chị Ngân băn khoăn.

Cách chọn khẩu trang chống bụi an toàn

Có thể thấy, với sự phong phú của các loại khẩu trang trên thị trường hiện nay, người tiêu dùng rất khó để xác định loại khẩu trang nào thực sự chống được bụi, vi khuẩn, virus để không bị "tiền mất tật mang".

Trao đổi với phóng viên, bác sĩ Nguyễn Phượng Hoàng, Trưởng khoa Vi sinh, Bệnh viện Phổi Hà Nội, chuyên gia kiểm soát lây truyền lao khẳng định, với chất lượng không khí kém như hiện nay, các loại khẩu trang cotton hoạt tính, khẩu trang y tế chỉ có tác dụng ngăn bụi thô kích thước lớn, không thể ngăn bụi mịn dưới 2.5 micromet - loại bụi mà mắt thường không thể nhìn thấy và có ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Lý do là các loại khẩu trang này chỉ được làm từ sợi vải dệt đơn thuần, khoảng cách sợi vải lớn, vì thế bụi mịn vẫn có thể dễ dàng lọt qua.

Theo bác sĩ Nguyễn Phượng Hoàng, những loại khẩu trang đạt tiêu chuẩn của Viện quốc gia về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp Hoa Kỳ (NIOSH), có ký hiệu N95, N99 hoặc đạt tiêu chuẩn châu Âu có ký hiệu FFP2, nếu dùng đúng cách có thể lọc được 85-99% hạt bụi có kích thước 0.3 micromet, ngăn được cả vi khuẩn, virus. Những loại khẩu trang này thường được bán với giá phổ biến 70-100 nghìn đồng/chiếc.

“Tôi đã thực hiện thử nghiệm với khẩu trang N95 và FFP2 và cho thấy sản phẩm lọc bụi mịn rất tốt. Những sản phẩm này thường có 3 lớp, trong đó lớp thứ 2 là lớp quan trọng nhất, chỉ khi đạt tiêu chuẩn châu Âu hoặc được cơ quan NIOSH chứng nhận đủ tiêu chuẩn thì sản phẩm mới được đưa ra thị trường”, bác sĩ Hoàng nói.

Về khẩu trang N99 (lọc được 99% bụi mịn, vi khuẩn, virus), mặt hàng này lọc bụi tốt hơn loại N95 nhưng có nhược điểm là hơi bí khiến người dùng khó thở.

Với những loại khẩu trang khác, chuyên gia này chưa tiếp cận nên không thể khẳng định về chất lượng. Tuy nhiên, “nguyên tắc khi sử dụng khẩu trang chống bụi, vi khuẩn, virus là không được giặt, nếu bẩn thì loại bỏ và dùng cái khác, bởi giặt sẽ làm phá vỡ cấu trúc màng lọc của khẩu trang, khi đó khẩu trang không còn chức năng lọc nữa”, chuyên gia này nói.

Bác sĩ Nguyễn Phượng Hoàng đưa ra lời khuyên, để mua được khẩu trang chất lượng, đảm bảo an toàn, người dân nên mua ở những công ty vật tư y tế có thương hiệu, uy tín. Sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có hóa đơn nhập khẩu từ chính hãng. Sản phẩm phải có ký hiệu N95 hay N99 hoặc FFP2; chữ in phải sắc nét, không bị mờ, nhòe.

Tuy nhiên, việc mua được hàng đảm bảo chất lượng mới là điều kiện cần, còn điều kiện đủ để bảo vệ tốt sức khỏe là sử dụng khẩu trang đúng cách. 

“Nên sử dụng khẩu trang ôm khít mặt. Khi mua khẩu trang không tính theo cân nặng mà theo khuôn mặt bởi có người nhiều cân nhưng khuôn mặt lại nhỏ và ngược lại; không dùng khẩu trang quá bí vì sẽ gây khó chịu. Nên thay khẩu trang sau 10-15 ngày sử dụng trong điều kiện khẩu trang được cất tại nơi thoáng mát”, bác sĩ Hoàng nói.