Cần giải pháp đồng bộ

Theo báo cáo tổng hợp tình hình tro xỉ tại các nhà máy nhiệt điện than của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), với 12 nhà máy đang vận hành thì tổng khối lượng than sử dụng trung bình năm khoảng 34 triệu tấn. Tổng khối lượng tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than của EVN phát sinh trung bình là 8,1 triệu tấn/năm. Hiện nay, khối lượng tro, xỉ đang lưu giữ tại các nhà máy nhiệt điện than là gần 15 triệu tấn.

Việc tiêu thụ tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than khu vực phía Bắc đã được thực hiện từ lâu và chủ yếu được tái sử dụng làm phụ gia cho bê tông, xi măng, vữa xây dựng, gạch không nung với thị trường tương đối ổn định.

Nhà máy Phả Lại và Ninh Bình đã tiêu thụ 100% lượng tro xỉ phục vụ sản xuất vật liệu xây dựng. Hiện còn các nhà máy có khối lượng tro, xỉ tiêu thụ được ít hoặc chưa tiêu thụ được, như Nhiệt điện Quảng Ninh, Mông Dương 1, Duyên Hải và Vĩnh Tân.

PGS.TS Trương Duy Nghĩa, Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật nhiệt Việt Nam cho biết: Tổng nhu cầu than cho sản xuất điện của cả nước đến năm 2020 sẽ là 63 triệu tấn, năm 2025 là 95,4 triệu tấn và năm 2030 là 128,4 triệu tấn, tương đương tổng lượng tro thải ra 15,09 triệu tấn (năm 2020), 17 triệu tấn (năm 2025) và 20,58 triệu tấn (năm 2030). Vì vậy, để bảo đảm các nhà máy nhiệt điện than hoạt động ổn định, cần khẩn trương tìm giải pháp để tiêu thụ lượng tro, xỉ đang tiếp tục phát sinh và còn tồn tại hiện nay.

Tại hội nghị “Sản xuất vật liệu xây dựng từ tro xỉ” do EVN tổ chức hồi trung tuần tháng 6-2018, nhiều kiến nghị đã được đề xuất. Theo đó, để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện cho các công ty trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng từ tro xỉ; các doanh nghiệp đã đưa ra một số kiến nghị về chính sách hỗ trợ các đơn vị đầu tư nhà máy tuyển như hỗ trợ về lãi suất, thuế thu nhập, thuế VAT, đồng thời giúp doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng đề xuất nên quy định các đơn vị xử lý tro thải của nhà máy nhiệt điện được hưởng một phần chi phí chôn lấp tro thay vì phải mua như hiện nay. Hơn nữa, tro xỉ thải của các nhà máy nhiệt điện than cần được xử lý để bảo đảm chất lượng vật liệu xây dựng cũng như chất lượng công trình.

Cũng tại hội nghị vừa qua, ông Nguyễn Tài Anh, Phó Tổng Giám đốc EVN cam kết sẽ tiếp tục tạo điều kiện tối đa cho các đối tác tiếp cận nghiên cứu phương án vận chuyển và tiêu thụ tro xỉ; phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước, đề xuất ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn liên quan tới thu gom, vận chuyển và tái sử dụng tro xỉ; sẵn sàng hỗ trợ các đối tác trong việc tìm kiếm các giải pháp để bảo đảm chất lượng tro xỉ...

Bên cạnh đó, để đạt được các mục tiêu về xử lý, sử dụng tro, xỉ theo Quyết định 452/QĐ-TTg ngày 12-4-2017 của Thủ tướng Chính phủ, cần sự tham gia của tất cả chủ thể như cơ quan quản lý nhà nước, chủ các nhà máy nhiệt điện, các đơn vị tiếp nhận, sử dụng tro xỉ... tuyên truyền, khuyến khích phát triển thị trường, thói quen sử dụng để các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng tăng cường sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu; ban hành quy định pháp lý yêu cầu bắt buộc thị trường vật liệu xây dựng sử dụng các sản phẩm sản xuất từ tro xỉ, thạch cao, bê tông, gạch không nung; có cơ chế hỗ trợ, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nghiên cứu ứng dụng, tham gia hợp tác kinh doanh với các nhà máy nhiệt điện trong việc xử lý và tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao…