Các dự án BOT thu được gần 5.700 tỷ đồng tiền phí xe qua trạm

Tổng cục Đường bộ Việt Nam vừa công khai thông tin về số thu từ các dự án BOT trên cả nước trong năm tháng vừa qua, trong đó bình quân mỗi tháng thu hơn 1.000 tỷ đồng tiền phí của xe lưu thông qua trạm.

Cụ thể, trong tổng số 61 dự án BOT đã thu được 5.665 tỷ đồng, lượng xe qua trạm là 112,4 triệu lượt. Chỉ tính riêng trong tháng 5, số tiền thu phí lên tới 1.121 tỷ đồng. Lưu lượng xe qua các trạm là 21,752 triệu lượt.

Trước đó, với lý do hàng loạt trạm BOT bị sụt giảm tiền thu phí dẫn đến nhà đầu tư đứng trước nguy cơ phá vỡ phương án tài chính, Bộ Giao thông Vận tải đã lấy ý kiến của 5 bộ, ngành và 17 địa phương, xây dựng dự thảo báo cáo Thủ tướng về sụt giảm doanh thu so với phương án tài chính ban đầu tại các dự án BOT giao thông đường bộ.

Theo số liệu báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, năm 2018 có 31/52 dự án (chiếm khoảng 60%) có lưu lượng thực tế cao hơn dự báo trong hợp đồng BOT; có 11/52 dự án (chiếm khoảng 20%) có lưu lượng thực tế đạt từ 80-100% so với dự báo trong hợp đồng; khoảng 10 dự án có lưu lượng thực tế thấp (dưới 80%) so với dự báo trong hợp đồng.

Tính đến hết năm 2019, có 37 dự án sẽ phải tăng phí theo hợp đồng BOT (trong đó năm 2018 có 2 dự án, năm 2019 có 35 dự án), năm 2020 có 10 dự án, năm 2021 có 2 dự án, các dự án còn lại cơ bản tăng phí sau năm 2021. Bộ Giao thông Vận tải đã nhận được đề xuất của một số nhà đầu tư đề nghị tăng phí theo Hợp đồng BOT.

Đặc biệt, có 26 dự án doanh thu thực tế thấp hơn so với phương án tài chính ban đầu. Do đó, lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải cho rằng, với các dự án này, nếu không có giải pháp đồng bộ, kịp thời có thể kéo theo một số hệ lụy như phá vỡ phương án tài chính của các dự án; các khoản vay đầu tư BOT sẽ thành nợ xấu ngân hàng; ảnh hưởng đến chủ trương kêu gọi đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức hợp tác công-tư (PPP).

Trên cơ sở này, Bộ Giao thông Vận tải đã nghiên cứu, rà soát, tính toán và đề xuất 2 phương án.

Cụ thể, phương án 1 là tăng phí trong giai đoạn từ năm 2019-2021. Theo hợp đồng đã ký, trong giai đoạn từ năm 2018-2021 có 49 dự án phải tăng phí theo lộ trình. Bộ sẽ đàm phán với các nhà đầu tư và ngân hàng tài trợ để xem xét tăng phí trong giai đoạn này.

Phương án 2 là giữ nguyên mức phí như hiện tại, chỉ thực hiện việc tăng theo hợp đồng từ năm 2022. Theo phương án này, 49 dự án có lộ trình tăng phí trong giai đoạn từ 2018-2021 sẽ bắt đầu tăng phí từ năm 2022. Theo tính toán, sẽ có khoảng 9 dự án bị phá vỡ phương án tài chính và dự kiến Nhà nước phải bố trí khoảng 3.000 tỷ đồng để hỗ trợ, đảm bảo tính khả thi của phương án tài chính dự án.

Qua phân tích các phương án, Bộ Giao thông Vận tải cho rằng, phương án 1 có nhiều ưu điểm, không phải bố trí ngân sách Nhà nước; còn phương án 2 Nhà nước phải bố trí ngân sách để hỗ trợ. Do việc quyết định phương án có liên quan đến ngân sách, vượt thẩm quyền, Bộ Giao thông Vận tải báo cáo Thủ tướng để xin ý kiến chỉ đạo.