Xử lý sai phạm tại các dự án nhà ở và khu đô thị: Áp dụng biện pháp cứng rắn

Hàng loạt sai phạm về quy hoạch, xây dựng

Theo kết quả rà soát việc giao đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án nhà ở và khu đô thị từ năm 2001 đến tháng 6-2014, trên địa bàn thành phố có 569 dự án triển khai với diện tích 4.514,7ha đất. Do số lượng các dự án cần phải thanh tra rất lớn (279 dự án), nên để bảo đảm hiệu quả, 50 dự án đã được lựa chọn ngẫu nhiên để thanh tra điển hình cho các dạng sai phạm, từ đó đề xuất UBND thành phố phương án xử lý, khắc phục.

Kết quả thanh tra cho thấy, có 38 dự án có sai phạm, như xây dựng vượt số tầng, thông tầng, vượt diện tích xây dựng, diện tích sàn so với quy hoạch, thiết kế được duyệt hoặc giấy phép xây dựng; sử dụng sai công năng một số tầng trong tòa nhà chung cư; thay đổi cơ cấu căn hộ; chưa hoàn thiện hồ sơ về quy hoạch, xây dựng… Trong đó, 15 dự án sai phạm về xây dựng, quy hoạch ảnh hưởng tới an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC). Nhiều dự án chưa nghiệm thu PCCC hoặc còn vướng mắc về nộp tiền sử dụng đất, chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính...

Điển hình là dự án chung cư số 143, ngõ 85, Hạ Đình (Thanh Xuân), do Tổng công ty Tài nguyên và Môi trường Việt Nam và Công ty cổ phần Đầu tư 135 làm chủ đầu tư, đã tự ý xây thêm hàng chục căn hộ, xây dựng 4 căn hộ thông tầng 20 lên 21; xây dựng tầng 22 không phép. Dự án này còn đưa vào sử dụng khi chưa được phê duyệt nghiệm thu PCCC. Tại dự án khu chung cư và thương mại dịch vụ hỗn hợp Capitaland Hoàng Thành (phường Mộ Lao, quận Hà Đông) do Công ty TNHH Capitaland Hoàng Thành làm chủ đầu tư, Đoàn thanh tra phát hiện chủ đầu tư chưa làm thủ tục xác định và nộp nghĩa vụ tài chính đối với số căn hộ được điều chỉnh tăng (từ 992 lên 1.478 căn). Đến thời điểm thanh tra, chủ đầu tư chưa nộp phí xây dựng theo kết luận của Sở Xây dựng. Dự án Sakura Tower 47 Vũ Trọng Phụng, của Công ty cổ phần Hùng Tiến Kim Sơn đã xây tăng 2 tầng so với giấy phép xây dựng. Dự án 88 Láng Hạ, chủ đầu tư là Công ty TNHH Hanotex, cũng tự ý xây dựng thêm 6 căn hộ tại tầng kỹ thuật và tầng mái.

Nhận xét về những bất cập trong lĩnh vực quy hoạch, xây dựng hiện nay, ông Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Hà Nội cho rằng, vấn đề quản lý, xây dựng theo quy hoạch, cũng như lựa chọn cơ cấu tổ chức hợp lý để quản lý đang là thách thức mà Thủ đô phải đối mặt. Ngoài việc cấp phép xây dựng, quản lý quy hoạch, xử lý sai phạm, thì Thủ đô đang thiếu hẳn việc quản lý khai thác công trình. Dù trên thực tế đã có quy định về lĩnh vực này nhưng chưa gắn với yêu cầu thực tiễn nên đã dẫn đến những bất cập hiện nay.

Xử lý nghiêm những dự án sai phạm

Theo Sở Xây dựng Hà Nội, do công tác quản lý chưa chặt chẽ nên thời gian qua đã xuất hiện nhiều công trình vi phạm trật tự xây dựng. Trong khi đó, việc xử lý của cơ quan chức năng chưa kiên quyết, chưa đáp ứng được yêu cầu. Thực tế này đã khiến tình trạng khiếu kiện liên quan đến vi phạm trật tự xây dựng đô thị xảy ra ở nhiều nơi.

Với 38 dự án nhà ở, khu đô thị sai phạm, Đoàn thanh tra liên ngành nhận xét đều diễn ra công khai, quy mô lớn. Chính quyền cùng các đơn vị chức năng không phát hiện và xử lý kịp thời, nên các chủ đầu tư dễ dàng bán đi số căn hộ vi phạm. Khi đã có người vào ở, cơ quan chức năng gặp khó khăn trong việc cưỡng chế xử lý vi phạm.

Báo cáo UBND TP Hà Nội về kết luận thanh tra 50 dự án, ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, Trưởng đoàn thanh tra liên ngành đã đề xuất áp dụng những biện pháp cứng rắn đối với các chủ đầu tư vi phạm, đặc biệt là những doanh nghiệp nhiều lần chây ì, không thực hiện biện pháp khắc phục theo chỉ đạo của cơ quan chức năng. Theo đề xuất này, trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày UBND TP Hà Nội chỉ đạo phương án xử lý vi phạm, nếu chủ đầu tư chưa khắc phục, Sở Xây dựng sẽ chủ trì đề xuất phong tỏa tài khoản tại ngân hàng, thu hồi quỹ nhà còn lại phục vụ việc xử lý, không giao đất thực hiện dự án trên địa bàn TP Hà Nội, thông báo tên chủ đầu tư có sai phạm trên phạm vi cả nước.

Đoàn thanh tra cũng kiến nghị Sở Xây dựng chủ trì thiết lập hồ sơ vi phạm, xác định rõ sai phạm về giấy phép xây dựng, cùng liên ngành đề xuất phương án xử lý và báo cáo UBND TP Hà Nội quyết định. Các quận, huyện, thị xã có trách nhiệm phối hợp thiết lập hồ sơ vi phạm, đề xuất phương án xử lý và thường xuyên kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật đất đai, đầu tư xây dựng tại các dự án trên địa bàn quản lý.

Trước những sai phạm vừa được phát hiện, ông Nguyễn Mạnh Hà, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho rằng, việc xử lý vi phạm phải làm nghiêm khắc, nhưng cần phân biệt đâu là vi phạm lớn, đâu là vi phạm lần đầu. Với trường hợp vi phạm thường xuyên, nhắc nhở rồi vẫn tái phạm thì phải xử lý kiên quyết. Biện pháp nghiêm khắc nhất là không giao dự án mới cho các chủ đầu tư đó. Việc chấn chỉnh, lập lại trật tự xây dựng trên địa bàn Hà Nội là cần thiết. Bên cạnh việc công khai dự án sai phạm, cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, làm rõ trách nhiệm của chính quyền sở tại, lực lượng thanh tra xây dựng khi để xảy ra sai phạm kéo dài mà không xử lý dứt điểm.