Xe quá tải Trung Quốc tràn vào Việt Nam

Kẻ bảo có, người nói không?

Mới đây tại đường nối giữa cầu Phố Lu mới với tỉnh lộ 151, thuộc địa bàn thị trấn Tằng Loỏng (huyện Bảo Thắng, Lào Cai), lực lượng liên ngành bắt giữ 8 xe tải TQ chở than cốc. CSGT và TTGT tỉnh Lào Cai yêu cầu xuất trình giấy tờ tuy nhiên cả 8 lái xe là người TQ không hợp tác. Chỉ đến khi lực lượng an ninh xuất nhập cảnh, Công an tỉnh Lào Cai đến làm việc, các lái xe này mới chịu xuất trình giấy tờ tùy thân. Nhưng toàn bộ các giấy tờ khác liên quan đến xe ôtô và hàng hóa như đăng ký xe, bằng lái xe đều không có.

Theo các lái xe, họ chỉ là người làm thuê. Mới đây nhất vào ngày 9.5, tại trạm cân trên đường 4E hướng KCN Tằng Loỏng, 18 chiếc xe mang biển số TQ cũng bị xử phạt vì quá tải.

Quan sát trong nhiều ngày tại cung đường hướng từ cửa khẩu quốc tế Lào Cai tới KCN Tằng Loỏng, PV Báo Lao Động nhận thấy những xe quá tải mang biển kiểm soát TQ thường di chuyển thành đoàn, trung bình 5 - 7 xe, nhiều thì lên tới vài chục xe. Các xe này hoạt động khá tinh vi và thường xuyên tìm cách né tránh trạm cân. Tới khi lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, phát hiện nhiều xe đã bị lập biên bản không chỉ một lần. Theo trạm kiểm soát 4E (tỉnh Lào Cai), từ tháng 4.2014 tới 4.2015 đã phát hiện 83 trường hợp vi phạm lỗi quá tải từ 11% -176%.

Do bất đồng ngôn ngữ nên việc tiến hành kiểm tra, xử lý hết sức khó khăn. Theo lãnh đạo Thanh tra Sở GTVT Lào Cai, khi kiểm tra, cân xe Trung Quốc quá tải, lái xe không có giấy tờ tùy thân chỉ có giấy thông hành. Nếu quá tải trên 20%, các đơn vị chức năng sẽ lập biên bản xử phạt, đồng thời yêu cầu quay trở lại hạ tải, tới khi đủ tải mới cho đi.

Thế nhưng, ông Nguyễn Quyết Chiến - Chi Cục trưởng Hải quan Cửa khẩu quốc tế Lào Cai cho rằng việc quản lý xe quá tải TQ “về cơ bản là kiểm soát được”, không có trường hợp xe quá tải TQ ra khỏi bãi kiểm tra hàng hóa tại cửa khẩu. “Còn trường hợp các lực lượng chức năng kiểm tra phát hiện vị phạm thì nằm ngoài khu vực kiểm tra của hải quan cửa khẩu. Việc này, hải quan không nắm hết được” - ông Chiến nói.

“Có khoảng trống trong xử lý vi phạm”

Cũng theo lãnh đạo hải quan tại đây, dù Bộ Tài chính, UBND tỉnh Lào Cai đã giao nhiệm vụ kiên quyết không cho xe quá tải TQ vào VN nhưng cho tới nay vẫn chưa phải lập biên bản xử lý trường nào vi phạm. Ông Chiến khẳng định việc kiểm soát xe quá tải TQ “về cơ bản là tốt” tuy nhiên cái khó của hải quan là cán bộ không thông hiểu tiếng Trung, ngoài ra lại không được đào tạo chuyên ngành.

“Hiện nay tại trạm kiểm soát hàng hóa cũng có cân đo tải trọng nhưng chỉ đo được xe khoảng 30 - 40 tấn. Cân này cũng không dùng được nhiều lần. Bởi vậy, về cơ bản xử lý xe quá tải chỉ bằng kinh nghiệm”.

Tuy nhiên, thực tế từ đầu năm tới nay, lực lượng TTGT và CSGT xử phạt số xe TQ vi phạm quy định về tải trọng là 45 xe, không giảm so với 6 tháng năm 2014. Ông Trần Ngọc Sơn - Chánh Văn phòng Uỷ ban ATGT tỉnh Lào Cai - cho rằng, việc lãnh đạo hải quan nói khó khăn về nghiệp vụ hay bất đồng ngôn ngữ là “chối bỏ trách nhiệm”.

Theo ông Sơn, hải quan cửa khẩu có đầy đủ các công cụ kiểm soát xe quá tải bằng những nghiệp vụ hải quan như tờ khai hải quan đối với hàng hóa, giấy phép vận tải, phiếu trả hàng. “Chỉ cần bằng mắt thường khi đối chiếu các tờ khai với tải trọng xe là có thể phát hiện ra quá tải hay không. Ngoài ra nếu cần có cân đo tải trọng, nên không thể nói là không có nghiệp vụ để chối bỏ được”.

Tại Lào Cai, xe quá tải TQ vào VN có tới 3 đơn vị kiểm tra kiểm soát là hải quan cửa khẩu, TTGT và CSGT TP.Lào Cai và huyện Bảo Thắng, ngoài ra còn các đội kiểm tra lưu động, nhưng xe quá tải vẫn lọt vào VN. “Dứt khoát có khoảng trống, có thể do phối hợp hay do một nhóm người, cá nhân tạo ra” - ông Sơn nói.