Báo chí chính thống là nơi neo đậu niềm tin

Tại phiên họp, các diễn giả, chuyên gia, nhà báo nổi tiếng đã trao đổi nhiều nội dung về quá trình phát triển của báo chí, đặc biệt trong giai đoạn chuyển đổi số.

Báo chí phải là “ngọn hải đăng” về thông tin

Điểm lại tiến trình phát triển của báo chí, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, PGS.TS Lê Hải Bình, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch nhấn mạnh, báo chí trên thế giới trải qua giai đoạn từ thế kỷ XXI đến nay với những bước phát triển rất nhanh: Sự xuất hiện của internet, website, tiếp đó là sự tích hợp của đa phương tiện, đa nền tảng, tòa soạn hội tụ, chuyển đổi số…

Tuy nhiên, dù báo chí thế giới phát triển rất nhanh và chịu sự tác động mạnh mẽ của khoa học, công nghệ, thì độc giả vẫn phải tìm một điểm nương tựa như một “neo đậu niềm tin” là báo chí chính thống. Vẫn còn khoảng 40% người mong chờ tìm về báo chí chính thống, mong ước được cầm trên tay tờ báo in. Rất mừng khi đó không chỉ là mong muốn của những người cao tuổi, mà ở cả giới trẻ. Điển hình như rất nhiều bạn trẻ đã xếp hàng dài để chờ nhận phụ san đặc biệt của Báo Nhân Dân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025).

Đánh giá cao chủ đề của phiên 1: “Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Tầm nhìn kiến tạo không gian phát triển” trong sự kiện kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam, PGS.TS, nhà báo Lê Hải Bình cho rằng, qua 100 năm nhìn lại, nền Báo chí Cách mạng có nhiều dấu ấn đặc biệt đáng tự hào. Trước tiên đó là tính cách mạng của báo chí Việt Nam; sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước ta tới lĩnh vực báo chí, đặc biệt thể hiện qua các cơ chế, chính sách tạo điều kiện để báo chí phát triển mạnh mẽ, đóng góp hiệu quả vào sự phát triển chung của đất nước.

Bàn về thách thức đối với báo chí trong kỷ nguyên mới, nhà báo, chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh cho rằng, báo chí hiện đang phải cạnh tranh với nền tảng mạng xã hội, người sử dụng mạng xã hội, với tốc độ chia sẻ thông tin trên mạng xã hội rất nhanh. Song, công chúng vẫn thường kiểm chứng thông tin trên báo chí chính thống. Vì vậy, báo chí cần tìm kiếm niềm tin của công chúng, của độc giả dựa trên sự thật.

Theo nhà báo Lê Quốc Vinh, báo chí không thể là bản sao của mạng xã hội, mà phải là “người gác cổng”, là “ngọn hải đăng” giúp công chúng lựa chọn được thông tin chính thống cần đọc, nên đọc.

Nhà báo Lê Quốc Vinh cũng diễn giải về nhiều nội dung quan trọng đối với báo chí hiện nay, như việc đẩy mạnh phát triển báo chí kiến tạo và giải pháp, qua đó thúc đẩy sự thay đổi và phát triển của xã hội. Báo chí hoàn toàn có thể là trung tâm kết nối và tương tác; tạo diễn đàn để lấp đầy các khoảng trống thông tin. Báo chí đồng thời phải tạo diễn đàn mở, gia tăng sự tham gia của công chúng và xây dựng cộng đồng trung thành...

Còn nhiều dư địa để phát triển báo chí

Trao đổi về nội dung chuyển đổi số báo chí, nhà báo Nguyễn Thanh Hòa, Giám đốc Trung tâm tin, Đài Truyền hình thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, trong 10 năm tới, báo chí cần "Tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu quả".

Cụ thể: Nhà báo phải tinh; cơ quan báo chí phải gọn; quy trình phải hiệu năng; mô hình hoạt động phải hiệu quả; hướng đến một nền báo chí nhân văn và hiện đại. Trong đó, tính nhân văn chính là phục vụ mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Mỗi cơ quan báo chí phải mạnh để có tổ hợp báo chí mạnh, tạo dựng cộng đồng, giúp người dân, doanh nghiệp và thúc đẩy hoạt động thực thi chính sách.

Nhà báo Nguyễn Thanh Hòa nhấn mạnh, hiện đại hóa là phá bỏ tính rập khuôn, lối mòn trong cách thể hiện cả nội dung và hình thức. Kiến tạo một thực tại mới cho báo chí đồng nghĩa với hành động tạo ra những biến chuyển tích cực cho mối tương tác giữa nghề báo và không gian mạng. Công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang mở ra những đại lộ thông tin mới…

Tại sự kiện, các diễn giả, chuyên gia, nhà báo đã giao lưu với khán giả, các nhà báo trẻ về công tác chuyển đổi số báo chí; về việc làm nghề của các nhà báo trong thời đại phát triển công nghệ AI; làm thế nào để những trang tin điện tử có không gian trong thời đại mới...

Nhà báo Trần Đăng Tuấn cho rằng, trước sự phát triển của công nghệ số, chúng ta đứng trước cơ hội nâng cao chất lượng báo chí, đồng thời báo chí có xu hướng kết hợp, lồng ghép vào các sự kiện truyền thông… - đó là những khả năng có thể góp phần tăng nguồn thu cho cơ quan báo chí.

Ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường - Trường Đại học FPT nhận định, với sự phát triển mạnh mẽ của AI hiện nay, việc phổ cập AI, ứng dụng AI trong hoạt động báo chí rất quan trọng. Bên cạnh đó, bạn đọc luôn cần thông tin từ những nguồn chính thống, trung thực - đó là dư địa để nhà báo phát huy phẩm chất cao đẹp của nhà báo cách mạng.

Các diễn giả cho rằng, AI có thể viết tin nhanh hơn người làm báo, nhưng với một số thể loại như điều tra thì AI không thể vượt qua báo chí, bởi AI không biết sáng tạo và không có cảm xúc.