Khẳng định bản lĩnh của nữ giới trong điều hành tin tức

Bản lĩnh, năng lực song số lượng khiêm tốn

Hiện, cả nước có hơn 800 cơ quan báo chí với khoảng 41.000 người hoạt động trong lĩnh vực báo chí - truyền thông, trong đó có khoảng 21.000 người được cấp thẻ nhà báo. Mặc dù lực lượng nhà báo nữ ngày càng gia tăng cả về chất và lượng, tiềm năng vẫn chưa được khai thác đầy đủ. Tỷ lệ nữ hội viên trong Hội Nhà báo Việt Nam chiếm hơn 40%, song đến nay vẫn chưa có nữ lãnh đạo giữ chức vụ Phó Chủ tịch hội trở lên; số lượng nữ tổng biên tập cũng còn khá khiêm tốn so với tổng số nữ nhà báo.

Dẫn dắt phiên thảo luận, nhà báo Phan Thanh Phong, Trưởng ban Chuyên đề (Báo Nhân Dân) khẳng định, qua một thế kỷ phát triển của nền báo chí cách mạng Việt Nam, bóng dáng những người phụ nữ làm báo luôn hiện diện, âm thầm nhưng bền bỉ, đôi khi chưa được chú ý đúng mức nhưng lại là một phần không thể thiếu của lịch sử nghề nghiệp này. Họ không chỉ viết báo, mà còn dấn thân ra thực địa, cầm bút như một thứ vũ khí và để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc cũng như trong đời sống báo chí nước nhà.

“Ngay trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, nhiều nữ phóng viên đã bước ra khỏi giới hạn “truyền thống” của nữ giới, đối diện với hiểm nguy, sống giữa chiến trường. Đến thời kỳ đổi mới, phụ nữ làm báo tiếp tục khẳng định bản lĩnh qua những vai trò ngày càng cao hơn trong hệ thống báo chí. Nhiều nữ tổng biên tập đã góp phần mở ra tư duy làm báo nhân văn, đổi mới và gắn với thời cuộc. Họ không chỉ là “người giữ ghế”, mà là những người giữ bản sắc, điều phối chiến lược nội dung và xử lý khủng hoảng trong một môi trường báo chí luôn biến động, chịu sức ép lớn từ cả phía dư luận và quản trị nội bộ”, nhà báo Phan Thanh Phong nhấn mạnh.

Tuy nhiên, nhà báo Phan Thanh Phong cũng thẳng thắn nhận định, tỷ lệ nữ giới trong vai trò lãnh đạo báo chí cấp cao vẫn còn quá khiêm tốn so với tiềm năng. Không ít nhà báo nữ tài năng vẫn ngần ngại khi bước vào vị trí quản lý bởi gánh nặng kép giữa gia đình và công việc, bởi những định kiến về giới tính trong điều hành hay thiếu các cơ hội tiếp cận với kỹ năng quản trị hiện đại trong môi trường số.

Trong bối cảnh hiện nay, khi truyền thông đang đứng giữa cơn bão của chuyển đổi số, AI, nền tảng đa kênh và áp lực cạnh tranh chưa từng có, vai trò của người lãnh đạo càng trở nên then chốt. Ở đó, tiếng nói của nữ giới cần được lắng nghe, nhìn nhận và trao cơ hội phát huy một cách bình đẳng, thực chất.

Cần cơ hội công bằng và sự tin tưởng thật sự

Tại phiên thảo luận, nhà báo Cẩm Hoa, Giám đốc kênh VOV5 (Đài Tiếng nói Việt Nam) cho hay, VOV hiện có khoảng 50,36% nữ giới, trong đó có 48,9% lãnh đạo cấp phòng; 37% lãnh đạo cấp vụ; 16% lãnh đạo cấp vụ trưởng và không có nữ trong Ban lãnh đạo cấp cao của Đài. Mặc dù nữ nhà báo làm việc ở trong ngành báo chiếm hơn một nửa nhưng để phấn đấu lên đến vị trí cấp lãnh đạo cao rất hiếm hoi. Trong khi đó, phụ nữ có nhiều lợi thế trong quá trình tác nghiệp, có trực giác tốt, hiểu vấn đề giới sâu sắc và có xu hướng đấu tranh cho bình quyền, cho trẻ em gái, các hoạt động thiện nguyện.

Lãnh đạo tại cơ quan báo chí có hơn 60% cán bộ công nhân viên là nữ, nhà báo Lý Việt Trung, Tổng Biên tập Báo Phụ nữ thành phố Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo thành phố Hồ Chí Minh cho hay, các nhà báo nữ làm lãnh đạo đều rất mạnh mẽ và phần lớn chị em khi đạt vị trí nhất định chắc chắn có hậu phương bền vững. Song, nhà báo Lý Việt Trung cũng cho rằng, nữ giới giỏi, bản lĩnh nhưng chưa thật sự tự tin nên chưa bứt phá trong các vị trí lãnh đạo.

Nhà báo Hà Tùng Long (Báo Nông thôn ngày nay/Điện tử Dân Việt) nhận định, trong thời đại báo chí công nghệ số thì tiếng nói của các lãnh đạo nữ trong cơ quan báo chí đang hiện diện rất rõ ràng và tương đối dễ nhận diện. Tiếng nói của phụ nữ trong điều hành báo chí bây giờ không chỉ đơn thuần là việc có mặt trong bộ máy lãnh đạo mà nhiều năm trở lại đây đã góp phần làm thay đổi bản chất của truyền thông, từ thông tin đơn thuần sang truyền thông tạo tác động xã hội tích cực.

Chia sẻ về phong cách điều hành của nữ lãnh đạo, nhà báo Nguyễn Tri Thức, Ủy viên Ban Biên tập, Giám đốc Trung tâm Chuyên đề và Truyền thông - Phát hành (Tạp chí Cộng sản) cho rằng, với 2 quyền lực của người lãnh đạo là quyền lực cứng và quyền lực mềm, phụ nữ có nhiều thuận lợi hơn so với đàn ông trong quyền lực mềm. Nếu rèn bản lĩnh, có phương pháp làm việc khoa học thì nữ sẽ lãnh đạo rất tốt trong môi trường báo chí.

Phiên thảo luận đã có những trao đổi thẳng thắn về năng lực quản trị, hành trình vượt định kiến và các điều kiện cần thiết để phát hiện, bồi dưỡng và nâng đỡ thế hệ nữ lãnh đạo báo chí mới. Các đại biểu cũng đồng tình rằng, nữ nhà báo không chỉ là người làm nghề giỏi, mà có thể là người lãnh đạo giỏi. Họ không cần ưu ái, chỉ cần cơ hội công bằng và sự tin tưởng thật sự. Khi nữ giới bước lên, không chỉ họ thay đổi, mà cả nền báo chí sẽ trưởng thành theo một cách bền vững và nhân văn hơn.