Vẫn nắm đằng lưỡi

Nhưng cũng phải thấy rằng, việc Petrolimex công bố "bí mật" kinh doanh cũng là điều "cực chẳng đã" khi sức ép của dư luận quá lớn sau những đợt nhảy giá của mặt hàng này. Bởi tuy đã công bố giá cơ sở song một số chuyên gia cho rằng, Petrolimex vẫn chưa công khai những yếu tố hình thành giá đầu vào. Người tiêu dùng vẫn chưa đủ cơ sở để kiểm chứng, ví dụ tính theo tỉ giá nào; giá nhập khẩu lấy thông số ở đâu; biểu thuế cũng có nhiều loại, nhưng doanh nghiệp chỉ đề cập chung chung là thuế nhập khẩu chứ không bóc tách chi tiết các loại thuế...

Thậm chí có người còn hồ nghi ngay cả khi doanh nghiệp công bố công thức tính giá thì số liệu đó vẫn là của riêng họ, người tiêu dùng phải chấp nhận các con số công bố đó chứ không có điều kiện kiểm chứng, hơn nữa với các thông số đầy tính kỹ thuật thì cũng chỉ những người "có nghề" mới đủ khả năng phân tích so sánh, nghĩa là cơ chế tính giá mới chỉ có thể rõ với "người trong cuộc" chứ đa số người tiêu dùng khó xác định được giá thực sự là cao hay thấp. Chính vì thế có nhiều ý kiến mong muốn phía doanh nghiệp cần phải rõ ràng hơn nữa, tránh sự nửa vời nhằm xoa dịu dư luận. Quan trọng là doanh nghiệp phải công bố chi tiết chuỗi số liệu như giá nhập khẩu, chi phí, lợi nhuận định mức... Chỉ khi công khai được các yếu tố hình thành giá mới có cơ sở làm rõ lý do tăng, giảm giá.

Ngoài ra, hiện nay, do điều kiện đặc thù mà chúng ta chưa có được môi trường cạnh tranh đầy đủ với mặt hàng xăng dầu, thị trường chưa có sự tham gia của các doanh nghiệp tư nhân, và Petrolimex vẫn là doanh nghiệp chiếm thị phần áp đảo thì cũng cần thiết Nhà nước phải xây dựng các tiêu chí tính giá rõ ràng làm "ba rem" cho doanh nghiệp, đồng thời có cơ chế kiểm soát cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh. Thực tế là cũng đã có doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu chẳng giấu giếm cho rằng, dù công khai đến đâu thì họ vẫn phải chạy theo "anh cả" Petrolimex trong việc điều chỉnh giá bán lẻ.

Như vậy là sau những đợt tăng giá với mật độ dày gây bức xúc dư luận thì việc Petrolimex công khai công thức tính giá bán xăng dầu phần nào đã đánh trúng tâm lý của người tiêu dùng. Nhưng dường như đây mới chỉ là động thái lấy lại niềm tin với người tiêu dùng chứ nó chưa thực sự làm minh bạch thị trường vốn nhạy cảm này. Và xem ra câu chuyện chưa thể dừng ở đây, khi mà các "thượng đế" rốt cuộc vẫn còn đang giữ... phần lưỡi của con dao sắc.