“Trẻ hóa” sách khoa học

Dòng sách phi hư cấu về văn hóa, lịch sử, nghệ thuật, khoa học, y tế, giáo dục... đều có thể hấp dẫn độc giả nhỏ tuổi nếu có cách tiếp cận phù hợp. Ngày càng có nhiều sách khoa học được giới thiệu tới độc giả thiếu nhi với những ý tưởng mới mẻ, độc đáo, hấp dẫn, gợi cảm hứng cho trẻ em.

"Bạn có biết rằng khoảng 12% số người trong chúng ta có giấc mơ chỉ gồm hai màu đen trắng? Rằng Trái Đất phát ra tiếng vo ve? Rằng ở Mỹ có một khách sạn hình củ khoai tây?” - đó là 3 trong số 400 điều gây sửng sốt mà tác giả Kate Hale của cuốn sách “Factopia - 400 điều sửng sốt nơi Xứ Sự Thật” đã mang đến cho các độc giả nhỏ tuổi. Là biên tập viên và là chuyên gia tìm kiếm những sự thật thú vị, khi viết sách cho thiếu nhi, Kate Hale đã xâu chuỗi, kết nối các sự thật này để độc giả có thể "lần theo dấu vết" của các sự kiện. Điều đó giúp độc giả thiếu nhi thêm hứng thú với thông tin thu nhận được qua từng trang sách.

Hướng tới việc thu hút sự tò mò tự nhiên và niềm đam mê học hỏi của trẻ em, đồng thời nắm bắt thông tin mới nhất về mọi khía cạnh của tri thức, đó là cách mà đội ngũ thực hiện cuốn sách "Factopia" đã làm để tạo hứng thú cho trẻ. Cũng mang đến những sự thật thú vị hoặc thông tin "gây sốc", nhưng nhiều cuốn sách khoa học lại chọn cách tiếp cận từ góc nhìn hài hước khiến trẻ "cười lăn lộn". "Horrible science" (“Khoa học khủng khiếp”) có thể coi là bộ sách kiến thức đồ sộ và lý thú về khoa học dành cho thiếu niên.

Nhiều tác phẩm hấp dẫn trẻ ngay từ tên sách, như "Bộ não phập phồng", "Ao hồ láo nháo", "Cây xanh đành hanh", "Phát minh quái quỷ", "Chất độc nhức xương", "Đại dương khó thương", "Côn trùng gớm ghiếc", "Sự thật kinh hoàng về thời gian", "Điện học cuốn hút đến tóe lửa", "Những con số ma thuật"...

Gần 50 tập sách cung cấp kiến thức về các môn khoa học đã được xuất bản tại Việt Nam, từ toán học, vật lý, hóa học đến sinh học, địa lý, lịch sử..., điều đáng chú ý là các tác giả đã "biến" những kiến thức "khủng khiếp" ấy trở nên lý thú, đầy bất ngờ với giọng văn hài hước, lối so sánh sáng tạo, cách chọn thông tin hấp dẫn và hình vẽ ngộ nghĩnh. Chẳng hạn, đọc về hệ tiêu hóa, độc giả thiếu niên phải cảm thán trước con số "trung bình mỗi người ăn hết khoảng 30 tấn thực phẩm trong suốt cuộc đời", "mỗi ngày con voi ăn hết nửa tấn lá cây còn cá voi xanh thì "ngốn" hết 4 tấn thực phẩm"...

Bạn đọc có thể tìm thấy thông tin gợi hứng thú, kiểu như "mỗi ngày mắt bạn chớp 10.000 lần, mũi bạn hít thở 20.000 lần, tim bạn đập 100.000 lần" ở dạng truyện tranh phiêu lưu. Đó là bộ sách "Science comic" với các chủ đề "sống sót giữa thiên nhiên", "khám phá cơ thể"... hay những bộ sách tranh kiến thức tiểu học như "Hiểu nghề nghiệp tương lai", "Sinh tồn nơi hoang dã", "Bơi lội như kình ngư", "Làm bạn với bóng đá"...

"Quiz! Khoa học kỳ thú" là bộ sách khoa học "đắt khách" dành cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở. Các lĩnh vực khoa học thường thức như động vật, thực vật, côn trùng, thời tiết, môi trường, vũ trụ, động đất - núi lửa, phát minh - phát kiến, bệnh tật - vi khuẩn... được phổ biến dưới dạng hỏi đáp ngắn gọn, súc tích và hấp dẫn. Tại đất nước "mẹ đẻ" của bộ sách, "Quiz! Khoa học kỳ thú" đã được nhận nhiều giải thưởng như giải "Sách hay dành cho trẻ em" của Hiệp hội Phát triển văn hóa thiếu nhi Hàn Quốc, giải "Sách thiếu nhi xuất sắc" của nhật báo Thiếu niên Hàn Quốc.

Tại Việt Nam, ngày càng có nhiều đơn vị xuất bản quan tâm đến mảng sách khoa học dành cho trẻ em. NXB Kim Đồng, NXB Trẻ là những đơn vị tiên phong trong việc giới thiệu các đầu sách khoa học dành cho thiếu nhi. Một số đơn vị liên kết như Nhã Nam, Đinh Tị cũng dành nhiều "đất" cho dòng sách này. Cách đây chưa lâu, thương hiệu sách Einstein Books and More chuyên về sách khoa học giáo dục thuộc Alpha Books đã ra mắt với mong muốn "trẻ hóa sách khoa học" để tiếp tục đào sâu nghiên cứu, phát hành những cuốn sách khoa học dành cho trẻ em... Tất cả đều nhằm lan tỏa sâu rộng kiến thức khoa học đến độc giả, đặc biệt là giới trẻ Việt Nam.