Tránh gây biến động lớn về mức đầu tư Cảng hàng không quốc tế Long Thành

Hơn 4,7 tỷ USD đầu tư CHK quốc tế Long Thành giai đoạn 1

Chiều 24-10, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể trình bày báo cáo nghiên cứu khả thi về dự án CHK quốc tế Long Thành giai đoạn 1. Theo đó, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét, ban hành nghị quyết thông qua một số nội dung của báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đầu tư xây dựng CHK quốc tế Long Thành giai đoạn 1 do Chính phủ trình duyệt.

Cụ thể, Chính phủ đề xuất giao Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) là nhà đầu tư, sau đó cho các cơ quan quản lý nhà nước thuê lại hạng mục các công trình. ACV cũng sẽ trực tiếp đầu tư bằng vốn của doanh nghiệp các công trình thiết yếu của cảng hàng không.

Đối với các công trình dịch vụ, ACV được giao hợp tác đầu tư, nhượng quyền đầu tư, khai thác hoặc xã hội hóa đầu tư. Hình thức đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư.

Riêng hạng mục các công trình phục vụ quản lý bay, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) được giao trực tiếp đầu tư bằng vốn của doanh nghiệp.

Đối với 3 hạng mục còn lại đề xuất giao ACV, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nêu rõ, đây là dự án xây dựng cảng hàng không mới nên theo quy định của Luật Đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án. Do đó, việc giao ACV đầu tư, khai thác cảng cần phải được Quốc hội thông qua.

Về tổng mức đầu tư, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, tổng mức đầu tư dự án CHK quốc tế Long Thành giai đoạn 1 dự kiến hơn 111,6 nghìn tỷ đồng, tương đương 4,779 tỷ USD. Như vậy, tổng mức đầu tư dự án thấp hơn tổng mức đầu tư đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 94/2015/QH 13 là 4,782 tỷ USD (không bao gồm chi phí GPMB).

Điểm đáng chú ý trong báo cáo nghiên cứu khả thi theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể là đề xuất điều chỉnh diện tích đất giai đoạn 1 từ 1.165 ha lên khoảng 1.810 ha, đồng thời điều chỉnh 1.050 ha đất dành cho quốc phòng thành 570 ha đất dùng riêng cho quốc phòng và 480 ha đất dùng chung giữa quốc phòng và dân dụng.

Tính chính xác của tổng mức đầu tư dự án chưa thể được bảo đảm

Tại báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu, Ủy ban tán thành quy mô giai đoạn 1 của dự án đã được nghiên cứu theo Nghị quyết 94/2015/QH 13 thông qua chủ trương đầu tư dự án.

Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị Chính phủ cần sớm nghiên cứu và đầu tư giai đoạn 2, giai đoạn 3 của dự án để vừa bảo đảm tính cạnh tranh với các cảng hàng không trong khu vực, vừa có thêm đường cất hạ cánh dự phòng cho đường cất hạ cánh thứ nhất để quá trình khai thác được liên tục, hiệu quả.

Về tổng mức đầu tư dự án giai đoạn 1 là 4,779 tỷ USD, Ủy ban Kinh tế cho rằng nhiều hạng mục tính toán mới dừng ở mức thiết kế sơ bộ có thể dẫn đến tăng tổng mức đầu tư khi chuẩn xác hóa. Do đó, Ủy ban đề nghị rà soát để tránh gây biến động lớn tổng mức đầu tư dự án. 

Hội đồng thẩm định cũng đề xuất, do dự án có tổng mức đầu tư rất lớn, quy mô phức tạp nên sẽ có ý kiến thẩm định cụ thể sau khi có kết quả thẩm tra cuối cùng của tư vấn thẩm tra trong bước trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định đầu tư dự án. Như vậy, tính chính xác của tổng mức đầu tư dự án chưa thể được bảo đảm.

Với 4 nhóm hạng mục đầu tư khi thực hiện dự án ở giai đoạn 1, theo đề nghị của Chính phủ, Ủy ban Kinh tế nhận thấy dự án CHK quốc tế Long Thành là công trình quan trọng quốc gia, có liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia nên việc lựa chọn nhà đầu tư cần phải thận trọng, chặt chẽ, bảo đảm cơ sở pháp lý. Theo quy định của pháp luật hiện hành về đấu thầu thì việc lựa chọn nhà đầu tư dự án thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ. 

Có ý kiến đề nghị, để bảo đảm vấn đề quốc phòng, an ninh quốc gia và hiệu quả đầu tư, Quốc hội có thể đồng ý giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định giao cho các doanh nghiệp nhà nước, có đủ điều kiện để huy động vốn không cần có sự bảo lãnh của Chính phủ, không gây nợ xấu, có năng lực quản lý vận hành cảng hàng không là nhà đầu tư để trực tiếp đầu tư, quản lý, khai thác đồng bộ CHK quốc tế Long Thành. 

Dự kiến, sáng 12-11, Quốc hội sẽ thảo luận ở hội trường về báo cáo nghiên cứu khả thi dự án CHK quốc tế Long Thành giai đoạn 1. Cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể sẽ giải trình ý kiến của đại biểu.

Thảo luận tại tổ về báo cáo nghiên cứu khả thi dự án CHK quốc tế Long Thành giai đoạn 1 trong chiều nay, nhiều đại biểu quan tâm đến thời gian, tiến độ thực hiện dự án. Đại biểu Dương Quang Thành (đoàn Hà Nội) cho rằng cần xem xét, thẩm tra lại tiến độ thực hiện dự án cũng như các công trình phụ trợ, đường giao thông kết nối một cách khả thi và đẩy nhanh việc thực hiện giải phóng mặt bằng.

Theo báo cáo nghiên cứu khả thi, dự án có thể đạt tiến độ như nghị quyết của Quốc hội giao là hoàn thành giai đoạn 1 vào năm 2025. Tuy nhiên, các đại biểu Nguyễn Minh Hoàng, Nguyễn Văn Chương (đoàn thành phố Hồ Chí Minh) băn khoăn về tiến độ hoàn thành vì sau khi báo cáo nghiên cứu khả thi được phê duyệt, tiếp tục phải lập, phê duyệt thiết kế kỹ thuật dự án, sau đó mới khởi công, thời gian cần thiết để hoàn thành còn khá dài. 

Mặt khác, theo tiến độ đền bù giải phóng mặt bằng đang được UBND tỉnh Đồng Nai thực hiện, tính đến tháng 8-2019 việc giải ngân mới chỉ đạt 1,07% (khoảng 123 tỷ đồng) mức vốn được giao (dự kiến đến hết năm 2019 chỉ đạt 15,75%), do vậy, tiến độ thu hồi đất khó bảo đảm. Nếu điều này xảy ra sẽ ảnh hưởng lớn đến tiến độ giai đoạn 1 của dự án. Trên cơ sở đó, các đại biểu đề nghị Chính phủ có các giải pháp, chỉ đạo quyết liệt để dự án hoàn thành đúng tiến độ khi đã được Quốc hội thông qua.

Đại biểu Nguyễn Văn Chương còn kiến nghị phải tăng cường kiểm tra giám sát quá trình thực hiện dự án nhằm bảo đảm chất lượng công trình, tránh chuyện “làm ăn gian dối”.