Tiền, hậu bất nhất

Đã nộp tiền, nhưng không được giao đất

Năm 2007, những hộ dân khó khăn về nơi ở đã có đơn, gửi UBND xã Tả Thanh Oai xin được nhận đất giãn dân. Sau quá trình xét duyệt từ thôn đến xã, năm 2011, UBND xã đã xét công khai và lên danh sách các hộ đủ điều kiện được giao đất giãn dân gửi UBND huyện. Ngày 4-5-2012, Phòng Tài nguyên và Môi trường (TNMT) huyện Thanh Trì ban hành Thông báo số 128/TB-TN&MT, trong đó ghi rõ danh sách 19 hộ đủ điều kiện được giao đất làm nhà ở nông thôn. Năm 2012, sau khi nộp tiền xây dựng cơ sở hạ tầng, nhiều gia đình yên tâm đợi giao đất. Tuy nhiên, đến ngày 21-1-2014, Phòng TNMT huyện Thanh Trì tiếp tục ban hành Thông báo số 34/TB-TN&MT, trong đó chỉ có 10 hộ được xét giao đất, 9 hộ còn lại vì không đủ điều kiện xét duyệt theo Quyết định 02/2010/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội.

Chưa kể, nhiều hộ tuy được xã Tả Thanh Oai xét, nhưng sau quá trình thẩm định của Phòng TNMT huyện Thanh Trì lại bị loại ra vì không đủ điều kiện như gia đình ông Nguyễn Đức Lâm, ông Bùi Văn Yên… trong khi đó các hộ cũng đã "nộp kinh phí tự nguyện xây dựng cơ sở hạ tầng giãn dân" với số tiền từ 300 triệu đồng đến 400 triệu đồng/hộ. Khi những hộ này không có tên trong danh sách xét duyệt đất giãn dân của huyện Thanh Trì, UBND xã Tả Thanh Oai trả lại tiền cho một số hộ, nhưng cũng chỉ được 76 triệu đồng/hộ từ năm 2013 và đến nay số tiền còn lại cũng chưa được thanh toán hết.

Ông Nguyễn Danh Huy, Phó Trưởng phòng TNMT huyện Thanh Trì giải thích: Do quá trình xét giao đất giãn dân trải qua thời gian dài nên các văn bản về giao đất giãn dân có nhiều thay đổi. Vì vậy, vào từng thời kỳ, quy định về điều kiện, đối tượng xét duyệt khác nhau nên thời điểm xã Tả Thanh Oai xét các hộ đủ điều kiện, nhưng khi Quyết định 02/2010/QĐ-UBND của UBND thành phố có hiệu lực (ngày 28-1-2010) thì các điều kiện đã xét trước đó lại không thỏa mãn. Còn về việc trả lại tiền cho các hộ, Chủ tịch UBND xã Tả Thanh Oai Nguyễn Tiến Hưng cho biết: Số tiền các hộ tạm nộp xây dựng cơ sở hạ tầng đã được sử dụng làm hạ tầng khu đất giãn dân nên xã chưa có nguồn trả. Để có kinh phí trả cho các hộ đã nộp tiền nhưng không được xét giao đất, UBND xã dự định sẽ lấy từ nguồn đấu giá đất ở địa phương…; song chưa thể ấn định được thời gian cụ thể vì cũng chưa biết lúc nào có thể thực hiện được dự án đấu giá đất…

Hướng dẫn đã đúng quy định?

Theo tài liệu các cơ quan chức năng huyện Thanh Trì cung cấp thì Hướng dẫn 966/HD-UBND ngày 16-11-2009 về điều kiện, đối tượng được giao đất và Thông báo 363/TB-UBND ngày 23-12-2010 của UBND huyện Thanh Trì… thì các hộ phải bảo đảm đạt các điều kiện nhất định mới được xét giao đất như: Hộ gia đình có đông nhân khẩu, nhiều cặp vợ chồng có hộ khẩu thường trú tại xã sử dụng trên cùng một thửa đất… Một trong những điều kiện được nhiều người dân vận dụng là: "Hộ gia đình có 2 cặp vợ chồng cùng 1 thế hệ có 8 nhân khẩu trở lên, có hộ khẩu thường trú tại xã và đang sử dụng trên cùng 1 thửa đất có diện tích bình quân dưới 25m2/khẩu…" Trong cả hai lần thẩm định danh sách các hộ được xét giao đất giãn dân, Phòng TNMT huyện Thanh Trì đều căn cứ vào Quyết định 02/2010/QĐ-UBND ngày 18-1-2010 của UBND TP Hà Nội để hướng dẫn về đối tượng, điều kiện xét duyệt nhưng lạ là năm 2012 có 19 hộ được xét giao đất, thì đến tháng 1-2014 trong danh sách này chỉ còn 10 hộ?

Có thể thấy, do thời gian xét duyệt quá dài nên văn bản thay đổi dẫn đến các điều kiện xét duyệt cũng khác so với thời điểm ban đầu. Song theo chúng tôi, sự bất nhất về danh sách các hộ được xét giao đất giãn dân bắt nguồn từ việc trong văn bản hướng dẫn của UBND huyện Thanh Trì ngoài quy định về việc nhiều cặp vợ chồng cùng thế hệ, có đông nhân khẩu thì vẫn vận dụng quy định về "diện tích bình quân dưới 25m2/khẩu…". Trong khi đó, Quyết định 02/2010/QĐ-UBND không quy định diện tích bình quân với từng khẩu mà chỉ quy định diện tích bình quân đất ở giao cho một hộ gia đình nhỏ hơn diện tích đất ở bình quân theo hạn mức tối thiểu giao đất ở mới cho một hộ gia đình (4 nhân khẩu)… Sự khác biệt này dẫn đến nếu theo hướng dẫn của huyện Thanh Trì thì nhiều hộ vẫn đủ điều kiện, nhưng theo Quyết định 02/2010/QĐ-UBND lại không bảo đảm.

Được biết, điều kiện "diện tích bình quân dưới 25m2/khẩu" là quy định nối tiếp từ nhiều năm trước và thời điểm xã Tả Thanh Oai xét duyệt cho các hộ dân thì quy định này đã được đưa vào làm điều kiện xét duyệt. Vì thế, từ năm 2011, UBND huyện Thanh Trì đã có một số văn bản gửi Sở TNMT TP Hà Nội, xin ý kiến hướng dẫn giải quyết vướng mắc trong việc thực hiện giao đất làm nhà ở nông thôn nhưng chưa được trả lời cụ thể nên huyện Thanh Trì lúng túng. Đề nghị UBND huyện Thanh Trì rà soát lại các văn bản hướng dẫn về trình tự, thủ tục thu hồi, giao đất làm nhà ở nông thôn trên địa bàn huyện, sau đó công khai với người dân về giá trị pháp lý, điểm đúng, sai của các văn bản đó để người dân hiểu vì sao không được xét duyệt...