Thiếu đất, khó xây nhà văn hóa

Thiếu đất, thiếu kinh phí…

Theo Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM, xã NTM phải bảo đảm 100% các thôn, làng có NVH và khu thể thao đạt chuẩn theo quy định của Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch. Đối với vùng đồng bằng, diện tích đất quy hoạch cho NVH là 500m2, khu thể thao là 2.000m2; vùng núi, diện tích đất quy hoạch cho NVH là 300m2, khu thể thao là 1.500m2. Quy mô xây dựng NVH vùng đồng bằng là 100 chỗ ngồi, miền núi 80 chỗ ngồi. Khu tập luyện thể thao gồm có sân bóng đá mi ni, sân bóng chuyền, điểm tập tạ, bóng bàn, điểm văn nghệ, điểm đọc báo… đáp ứng nhu cầu của người dân.

Đan Phượng là huyện làm tốt phong trào xây dựng NVH thôn, làng. Toàn huyện có 126 thôn, cụm dân cư, thì đến nay, hầu hết đã xây dựng được NVH khang trang. Tuy nhiên, do được xây dựng sớm, nên hầu hết NVH đều không đạt chuẩn do không đủ diện tích. "Trung bình, các NVH thôn, cụm dân cư ở Đan Phượng chỉ rộng vài chục mét vuông đến 100-200m2 và chưa có khu thể thao liền kề. Nếu áp với tiêu chí NTM, thì toàn bộ NVH xây dựng trước đây đều không đạt chuẩn" - Ông Nguyễn Công Khương, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Đan Phượng thừa nhận. Đây cũng là tình trạng chung của đa số các thôn trên địa bàn thành phố. Bí thư Đảng ủy xã Phùng Xá, huyện Thạch Thất Nguyễn Huy Đức cho biết: Phùng Xá là xã đất chật, người đông nên NVH các thôn đều không đạt chuẩn theo tiêu chí, mặc dù đã được xây dựng khang trang và có đầy đủ trang thiết bị cần thiết. Xã Hữu Bằng của huyện Thạch Thất cũng vậy, có 9 thôn, 16.000 dân, nhưng diện tích tự nhiên chỉ là 178ha ở một số thôn, người dân hiện vẫn sinh hoạt cộng đồng tại các miếu, điếm, đình… Chưa có NVH, thì mong gì khu thể thao rộng 2.000m2.

Bên cạnh quỹ đất eo hẹp, kinh phí xây dựng NVH cũng là một vấn đề lớn đối với các xã. Theo tính toán, để xây dựng được một NVH thôn, với điều kiện có sẵn mặt bằng, ít nhất cũng hết 1-4 tỷ đồng. Đây là số tiền quá lớn so với ngân sách eo hẹp của nhiều xã. Ở Đan Phượng, kinh phí xây dựng NVH đa số trông vào nguồn đấu giá quyền sử dụng đất, nhưng hiện nay đất đai đóng băng, không bán được. "Chúng tôi đã tính đến việc huy động nguồn lực trong dân, song cũng chỉ được phần nào, bởi người dân đã tham gia đóng góp rất nhiều cho làm đường làng ngõ xóm, trùng tu, tôn tạo di tích… rất khó huy động tiếp" - ông Khương cho biết thêm.

Linh hoạt thực hiện tiêu chí

Nhiều địa phương sau khi dồn điền, đổi thửa đã tạo được quỹ đất dôi dư để xây dựng các công trình phúc lợi công cộng, trong đó có NVH thôn, làng. Tuy nhiên, việc xây dựng NVH ở ngoài đồng, xa khu dân cư xem ra không ổn, bởi không tiện cho sinh hoạt của người dân. Để khắc phục khó khăn này, thay vì xây NVH quy mô thôn đạt chuẩn, huyện Đan Phượng có giải pháp xây dựng một NVH quy mô, còn lại xây dựng nhà hội họp quy mô nhỏ tại các thôn, cụm cân cư. Đơn cử như làng Thượng, xã Liên Hà được chia thành 3 cụm dân cư, ở mỗi cụm có 1 nhà hội họp. Hay tại làng Bá Nội, xã Hồng Hà, có 5 nhà hội họp ở 5 cụm dân cư…

Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Thạch Thất Kiều Bá Thuyên cho rằng, quan trọng nhất là NVH phải hoạt động hiệu quả. Nếu không hiệu quả thì to cũng chẳng để làm gì. "Chúng tôi kêu gọi người dân tham gia vào việc bổ sung các trang thiết bị trong NVH như: trang âm, bàn ghế, tủ sách, bảng tin, dụng cụ thể thao... nhằm khai thác tốt hơn công năng sử dụng của NVH. Bên cạnh đó, xây dựng các phong trào văn nghệ - thể thao quần chúng để NVH thôn, làng không chỉ là nơi tổ chức tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, mà còn là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa truyền thống của địa phương và triển khai các phong trào xây dựng đời sống văn hóa. Đây còn là nơi tổ chức các hoạt động TDTT, thu hút đông đảo nhân dân tham gia, rèn luyện sức khỏe.

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định 342/QĐ-TTg sửa đổi 5 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về NTM ban hành tại Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16-4-2009 gồm: Tiêu chí số 7 về chợ nông thôn, tiêu chí số 10 về thu nhập, tiêu chí số 12 về cơ cấu lao động, tiêu chí số 14 về giáo dục và tiêu chí số 15 về y tế, dần tháo gỡ khó khăn cho các địa phương trong quá trình xây dựng NTM.