Thành phố Hồ Chí Minh: Ngành Y tế đối diện 3 nguy cơ lớn và giải pháp

Nguy cơ dịch chồng dịch

Trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn hiện diện trên địa bàn và cả nước; các biến thể phụ mới và nguy hiểm của biến chủng Omicron như BA.4 và BA.5 đã xuất hiện tại thành phố Hồ Chí Minh. Dịch sốt xuất huyết tại địa bàn đang gia tăng với type huyết thanh D2, khiến số ca mắc mới cao, số ca tăng nặng nhiều, số tử vong tăng nhanh.

Cụ thể, tại thành phố Hồ Chí Minh, trong ngày 4-7, đã phát hiện 2 bệnh nhân nhiễm biến thể phụ BA.4 và 1 bệnh nhi nhiễm biến thể phụ BA.5. Đáng chú ý, số ca mắc mới có xu hướng tăng nhẹ trong 3 tuần qua, có ngày lên đến 50 ca (trước đây là khoảng 30 ca). 

Đồng thời, thành phố Hồ Chí Minh đã ghi nhận 21.993 ca mắc sốt xuất huyết, tăng 184% so với cùng kỳ; có 11 ca tử vong, gồm cả người lớn và trẻ em. HCDC nhận định, nếu không quyết liệt triển khai các giải pháp diệt muỗi, diệt loăng quăng ngay từ bây giờ, nguy cơ dịch bệnh sốt xuất huyết năm nay sẽ bùng phát mạnh với số ca mắc, số ca nặng và tử vong tăng.

Để ngăn chặn nguy cơ dịch chồng dịch, ngành Y tế thành phố Hồ Chí Minh xác định 3 giải pháp. Một là đẩy nhanh hơn nữa việc tiêm và truyền thông về vắc xin phòng Covid-19; tổ chức các điểm tiêm trong cộng đồng và nhất là tổ chức các đội tiêm lưu động, tiêm tại nhà cho người thuộc nhóm nguy cơ. Hai là đẩy mạnh công tác truyền thông hướng dẫn cách phòng, chống sốt xuất huyết đến từng hộ gia đình; huy động cả hệ thống chính trị tham gia các hoạt động phòng, chống dịch sốt xuất huyết. Ba là sẵn sàng kích hoạt hệ thống thu dung điều trị theo từng kịch bản diễn tiến của các dịch bệnh này.

Nguy cơ thiếu thuốc và vật tư y tế

Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh nhận định, đang có việc thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế tại một số địa phương và thiếu cục bộ tại một vài bệnh viện trên địa bàn.

“Đây là điều không thể chấp nhận được vì sẽ ảnh hưởng xấu đến kết quả và chất lượng điều trị, và nhất là ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người dân tham gia bảo hiểm y tế”, ông Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh nhận định.

Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh xác định những nguyên nhân sau dẫn đến tình trạng thiếu cục bộ thuốc và vật tư y tế trên địa bàn: Một là một số biệt dược ngừng sản xuất hoặc chưa được sản xuất trong nước, như dung dịch cao phân tử Dextran, huyết thanh kháng nọc rắn…; hai là một số thuốc bị gián đoạn nguồn cung do xung đột Nga - Ukraine (như thuốc Methotrexat…); ba là một số thuốc chưa được Trung tâm mua sắm tập trung quốc gia đấu thầu hay đàm phán mua; bốn là một số thuốc mới theo các kỹ thuật điều trị mới chưa được Bộ Y tế cấp phép; năm là một số thuốc hết thời hạn đăng ký nhưng chưa được Bộ Y tế thay thế hoặc gia hạn.

Về phía thành phố Hồ Chí Minh, một số bệnh viện và trung tâm y tế tuyến quận, huyện không đủ năng lực đấu thầu theo quy định; thiếu kinh nghiệm trong xử lý tình huống khi chưa chọn lựa được thuốc qua đấu thầu tập trung.

Để giải quyết các vấn đề nêu trên, Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh đã kiến nghị Bộ Y tế sớm tháo gỡ những vướng mắc thuộc thẩm quyền của Bộ. Về phần mình, Sở Y tế đã kiến nghị UBND thành phố cho phép thử nghiệm thành lập Trung tâm mua sắm hàng hóa của ngành Y tế; kiến nghị thành phố hỗ trợ ngân sách mua và dự trữ một số thuốc hiếm. Sở Y tế thành lập Tổ công tác chuyên trách tư vấn, hỗ trợ và điều phối giải quyết tình trạng thiếu thuốc tại các đơn vị trực thuộc. Hội đồng thuốc và điều trị tại các bệnh viện cập nhật phác đồ điều trị, danh mục thuốc cần mua sắm phục vụ cho hoạt động khám, chữa bệnh.

Nguy cơ thiếu hụt nhân lực y tế công

Tại thành phố Hồ Chí Minh, năm 2021 đã có 1.154 nhân viên y tế nghỉ việc, trong đó có 274 bác sĩ, 610 điều dưỡng. Trong 6 tháng qua có 874 nhân viên y tế nghỉ việc, trong đó có 199 bác sĩ và 391 điều dưỡng. 

Để chủ động khắc phục tình trạng này, Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh nhận định, cần vận dụng và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 01/2022/NQ-HĐND về các chính sách đặc thù về củng cố, nâng cao năng lực trạm y tế phường, xã, thị trấn giai đoạn hậu Covid-19 và đến năm 2025. Nghiên cứu, đề xuất triển khai thí điểm các cơ chế, chính sách nhằm củng cố và nhân rộng mạng lưới cộng tác viên sức khỏe cộng đồng. Kiến nghị sớm có hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi để củng cố hoạt động tự chủ của các bệnh viện theo Nghị định 60/2021/NĐ-CP. Về lâu dài, cần có những cơ chế, chính sách để thu hút và giữ chân nhân viên y tế công lập.