Quan hệ Mỹ - Pakistan: Lại nổi cơn sóng gió

Vụ tiêu diệt chỉ huy Taliban Hakimullah Mehsud diễn ra trong bối cảnh Chính phủ Pakistan nỗ lực khởi động đàm phán với lực lượng Taliban ở nước này (TTP) nhằm chấm dứt 6 năm bạo lực đẫm máu, khiến hàng nghìn binh sĩ, cảnh sát và dân thường thiệt mạng. Vì thế, Bộ Ngoại giao Pakistan đã triệu Đại sứ Mỹ Richard Olson để phản đối vụ việc. Trong khi đó, Bộ Nội vụ Pakistan tuyên bố sẽ xem xét lại toàn bộ mối quan hệ với Mỹ sau sự vụ này. Bộ trưởng Nội vụ Pakistan Chaudhry Nisar chỉ trích vụ không kích của Mỹ là "cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào tiến trình hòa bình". Lý do là sau cái chết của H.Mehsud, Taliban cho biết không thể đàm phán khi thủ lĩnh của họ bị tiêu diệt, đồng thời cảnh báo sẽ tấn công trả đũa. Lực lượng này còn khẳng định sẽ không đối thoại chừng nào còn xảy ra các vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ.

Không chỉ chính quyền Pakistan, các đảng đối lập ở nước này cũng phẫn nộ cho rằng người Mỹ đã làm hỏng sáng kiến hòa bình hiếm hoi ở Pakistan. Họ gây sức ép đòi Chính phủ Pakistan cắt con đường tiếp tế cho binh sĩ của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Afghanistan đi qua tỉnh Khyber Pakhtunkhwa của Pakistan. Đây được xem là tuyến đường quan trọng để Mỹ và các đồng minh chuẩn bị cho việc rút quân khỏi Afghanistan vào năm tới.

Thực tế, quan hệ giữa Mỹ và Pakistan đã nhiều lần rơi vào tình trạng căng thẳng nghiêm trọng trong vài năm qua, đặc biệt là sau vụ lính đặc nhiệm Mỹ bí mật tấn công tiêu diệt trùm khủng bố quốc tế Osama bin Laden bên trong lãnh thổ Pakistan vào tháng 5-2011. Và giờ đây, quan hệ Mỹ - Pakistan chưa kịp ấm lên lại có nguy cơ rơi vào băng giá vì những vụ không kích mới nhất của Mỹ. Với Pakistan, việc những máy bay không người lái nước ngoài tự do xâm nhập lãnh thổ của họ đã gây ra nhiều phiền toái cho Islamabad từ dư luận trong nước. Theo thống kê, từ năm 2004 đến năm 2013, các vụ tấn công từ máy bay không người lái của CIA vào Pakistan đã làm 3.460 người thiệt mạng, trong đó có ít nhất 890 dân thường. Do đó, những cơn sóng gió giữa Washington và Islamabad là không thể tránh khỏi. Thủ tướng Nawaz Sharif vừa chủ trì một cuộc họp quan trọng để thảo luận về mối quan hệ với Mỹ và một cuộc họp giữa nội các Liên bang và Ủy ban Nội các về an ninh quốc gia sẽ được tổ chức trong vài ngày tới để rà soát lại toàn bộ triển vọng hợp tác và quan hệ giữa hai nước. Đại sứ Pakistan tại thủ đô của 5 nước thành viên thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc sẽ thông báo về hậu quả của vụ tấn công đối với tiến trình hòa bình.

Tuy nhiên, bất chấp những lời đe dọa từ phía Pakistan, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ, Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Mike Roger vẫn lên tiếng ủng hộ chương trình sử dụng máy bay không người lái vào các cuộc tấn công chống khủng bố. Ông Roger cho rằng việc tiêu diệt thủ lĩnh Taliban H.Mehsud - đối tượng mà Mỹ đã treo giải 5 triệu USD cho những người cung cấp thông tin là hành động giúp bảo đảm an toàn và an ninh của nước Mỹ. Thậm chí Washington cho rằng các vụ không kích ở Tây bắc Pakistan giáp với Afghanistan là hành động cần thiết để bảo đảm an ninh cho cả hai nước và ngăn chặn sự lây lan của chủ nghĩa khủng bố.

Vì vậy, lập trường không thay đổi của Mỹ về các vụ không kích được cho là sẽ tiếp tục gây trở ngại lớn với quá trình lấy lại lòng tin và hàn gắn quan hệ đang bị sứt mẻ giữa Washington và Islamabad. Thực trạng này cũng sẽ gây trở ngại không nhỏ cho các nỗ lực chống khủng bố toàn cầu của Mỹ khi Pakistan vẫn là một đối tác có sức nặng trong các chiến dịch loại trừ chủ nghĩa cực đoan mà Mỹ đang theo đuổi.