Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng: Chỉ đầu tư dự án BOT trên các tuyến đường mới

Chỉ đầu tư BOT trên các tuyến đường mới

Với ý kiến của đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) về tình trạng các công trình xây dựng được chỉ định thầu gây kéo dài thời gian thi công, lãng phí, thất thoát khiến dư luận bức xúc, Phó Thủ tướng cho biết, quan điểm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là yêu cầu thanh tra, kiểm tra tất cả các công trình đầu tư xây dựng, xem việc chỉ định thầu có đúng quy định của pháp luật hay không.

Đồng thời, Chính phủ yêu cầu, xem việc thực hiện đầu tư xây dựng các công trình đó có đúng quy trình pháp luật về đầu tư xây dựng quy định không; xem có việc thông đồng giữa nhà thầu, nhà tư vấn, thẩm định, thiết kế, cán bộ cơ quan Nhà nước để tăng khống khối lượng, tổng đầu tư gây thất thoát vốn nhà nước. Tất cả sai phạm được xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.

Liên quan đến việc thực hiện đầu tư hạ tầng các công trình giao thông bằng hình thức BOT, Phó Thủ tướng cho rằng, bên cạnh những dự án BOT phát huy hiệu quả tốt, không ít dự án bộc lộ hạn chế như chất lượng đầu tư còn thấp, mức phí cao, thời gian thu phí dài, đặc biệt là vị trí đặt trạm chưa hợp lý đã gây bức xúc trong dư luận, nhiều nơi có phản ứng mạnh mẽ của người dân.

Trước tình hình trên, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có nhiều chỉ đạo lập lại trật tự kỷ cương trong đầu tư xây dựng nói chung, đặc biệt là xây dựng hạ tầng giao thông bằng hình thức BOT như: Yêu cầu Bộ GT-VT rà soát lại tất cả các dự án BOT để xác định đúng tổng mức đầu tư, kiểm soát chất lượng công trình, từ đó xác định chi phí và thời gian thu phí hợp lý, giải pháp khắc phục bất cập về vị trí trạm thu phí, nhằm đảm bảo hài hòa lợi nhà nước, nhà đầu tư, đặc biệt là lợi ích người dân sử dụng dịch vụ đường bộ.

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, Phó Thủ tướng cho hay, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến đầu tư xây dựng nói chung, đặc biệt là đầu tư xây dựng theo hình thức hợp tác công tư nhằm huy động các nguồn lực để đầu tư phát triển hạ tầng giao thông, đảm bảo công khai minh bạch, khắc phục kẽ hở làm thất thoát vốn và tài sản nhà nước.

Tiếp đến, tiếp tục rà soát các dự án BOT, xử lý, khắc phục tồn tại, xử lý nghiêm sai phạm theo đúng quy định của pháp luật.

Trên cơ sở quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông của từng giai đoạn, phải tiến hành xây dựng kế hoạch đầu tư để cân đối nguồn lực cho phát triển, trong đó xác định rõ tuyến đường, các công trình đầu tư theo hình thức BOT, từ đó công bố công khai để nhà đầu tư, người dân biết, tiến hành lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đấu thầu, người dân biết để kiểm tra, giám sát.

"Chỉ đầu tư BOT trên các tuyến đường mới, không đầu tư trên các tuyến đường độc đạo, đảm bảo người dân có đủ sự lựa chọn trong việc sử dụng kết cấu hạ tầng giao thông", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Tiếp đến, theo Phó Thủ tướng, cần tăng cường công tác quản lý đối với dự án BOT, từ khâu quy hoạch, kế hoạch, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, đến thi công, nghiệm thu, bàn giao, đưa công trình vào khai thác để giảm giá phí, giảm thời gian thu phí, đảm bảo chất lượng công trình, chống tiêu cực, thất thoát.

Thực hiện lựa chọn các nhà đầu tư bằng hình thức đấu thầu, đảm bảo công khai minh bạch, cạnh tranh, trước hết là các tuyến đường bộ Bắc Nam. Cùng với đó, xử lý nghiêm mọi vi phạm trong quá trình thực hiện các công trình BOT theo đúng quy định của pháp luật.

Vấn đề tiếp theo mà đại biểu cũng rất quan tâm là hình thức đầu tư BT gây thất thoát vốn và tài sản nhà nước gây bức xúc trong dư luận thời gian qua.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng, để khắc phục tình trạng trên, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương liên quan rà soát tất cả các dự án BT đang triển khai, xem xét việc quản lý thực hiện đầu tư dự án BT trong tuân thủ các quy định pháp luật như xác định giá trị quyền sử dụng đất giao cho nhà đầu tư tại thời điểm giao đất, giá trị công trình BT xem có đúng với đầu tư không hay nâng khống khối lượng; hoàn thiện pháp luật liên quan đến đầu tư xây dựng, trong đó có quy định về đầu tư theo hướng kiểm soát chặt quá trình đầu tư xây dựng, đảm bảo công khai minh bạch trong lự chọn nhà đầu tư, đảm bảo xác định đúng giá trị tài sản, giá trị quyền sử dụng đất, chống thất, lãng phí, vốn và tài sản nhà nước.

Song song với đó, có cơ chế khuyến khích các địa phương chủ động bố trí nguồn vốn để giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch ở dự án đô thị để đấu giá, thay vì chỉ thầu hoặc đầu tư bằng hình thức BT, tạo nguồn vốn trực tiếp để xây dựng các công trình hạ tầng giao thông.

Hết năm 2019: Kiểm toán, quyết toán tất cả các dự án BOT giao thông

Cuối phiên chất vấn và trả lời chất vấn ở nhóm vấn đề đầu tiên, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết đã có 36 đại biểu đặt câu hỏi, 18 đại biểu và 21 lượt tranh luận. Phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ GT-VT đã diễn ra sôi nổi. Các đại biểu đặt câu hỏi thẳng thắn, cụ thể, ngắn gọn theo tinh thần đổi mới hoạt động chất vấn của Quốc hội, phản ánh được những ý kiến trăn trở, bức xúc của người dân.

Đây là lầu tiên Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể trả lời chất vấn trước Quốc hội. Mặc dù mới đảm nhiệm cương vị Bộ trưởng chưa đầy 8 tháng nhưng với kinh nghiệm đã từng công tác trong ngành với những kết quả và biện pháp chỉ đạo điều hành trong thời gian qua, Bộ trưởng đã cơ bản bao quát được vấn đề, nắm chắc tình hình thực trạng và đã trả lời, làm rõ hầu hết các vấn đề được đại biểu chất vấn. Bộ trưởng đã thẳng thắn nhận trách nhiệm với những tồn tại, hạn chế của ngành nói chung.

Trong trả lời còn một số nội dung đại biểu chưa hài lòng, chưa thỏa đáng nên đã tranh luận để tiếp tục làm rõ.

Qua chất vấn cho thấy vấn đề quy hoạch, quản lý quy hoạch, đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, chất lượng công trình giao thông ở nước ta còn nhiều hạn chế, yếu kém, lạc hậu. Nhiều công trình chậm tiến độ cùng tổng mức đầu tư tăng.

Chất lượng chất lượng đào tạo lái xe, ý thức tham gia giao thông của nhiều người dân còn kém nên tai nạn giao thông còn nghiêm trọng, ùn tắc giao thông ở các thành phố lớn ngày càng bức xúc; việc đầu tư các dự án BOT đường bộ thời gian qua bộc lộ nhiều hạn chế, thiếu sót nhưng chưa được giải quyết căn bản, gây phản ứng trong dư luận và xã hội.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, hạn chế, yếu kém trên có nguyên nhân khách quan chủ quan, có nguyên nhân từ hệ thống chính sách pháp luật chưa đồng bộ nhưng cũng có có điểm xuất phát từ khâu điều hành, quản lý.

Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng và các bộ, ngành liên quan tiếp thu đầy đủ các ý kiến triển khai đồng bộ các giải pháp trước mắt và lâu dài liên quan đến nhiều lĩnh vực, trong đó tập trung rà soát, đánh giá toàn bộ hệ thống kết cấu giao thông, quy hoạch giao thông, bao gồm cả hệ thống đường sắt quốc gia, tập trung nghiên cứu các phương án khả thi đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam báo cáo quốc hội cho ý kiến vào năm 2019;

Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển ất nước, trong đó tập trung nguồn lực nhất là tại các khu vực có tiềm năng phát triển đặc biệt giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông; đảm bảo kết nối thông suốt giữa các trung tâm kinh tế lớn, các đầu mối giao thông cửa ngõ các tuyến nhu cầu vận tải, quan tâm đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông tại các vùng khó khăn, có giải pháp thu hút mạnh các thành phần kinh tế, kể cả các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư, bảo đảm lợi ích thỏa đáng giữa nhà nước, nhà đầu tư đặc biệt lợi ích nhân dân.

Rà soát toàn bộ hệ thống các trạm thu phí đường bộ để xử lý những tồn tại vướng mắc trong thực tế, triển khai kết nối hệ thống thông tin dữ liệu về thu phí để đảm bảo sự công khai minh bạch. Đến hết năm 2019 toàn bộ các trạm thu phí trên cả nước sẽ dùng trạm thu phí tự động không dừng và thực hiện kiểm toán, quyết toán tất cả các dự án BOT giao thông theo quy định.

Đối với các trạm thu phí đặt không đúng vi trí, không phù hợp, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Bộ trưởng có các phương án xử lý dứt điểm và tăng cường công tác thanh tra, giám sát.