Nguyên nhân gây dông lốc, mưa đá bất thường ở Bắc Bộ những ngày qua

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, từ chiều ngày 16 đến hết đêm 17-2-2019, ở các tỉnh Bắc Bộ xảy ra đợt mưa dông trên diện rộng kèm dông lốc, gió giật mạnh và mưa đá ở các tỉnh vùng núi phía Bắc là do ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục 24-26 bị đẩy dịch về phía Nam bởi một khối không khí lạnh từ phía Bắc kết hợp với hội tụ trong rãnh gió Tây trên cao, đồng thời với đó là điều kiện nền nhiệt độ chung ở các tỉnh Bắc Bộ trong thời gian qua khá cao, cộng thêm độ ẩm lớn trong khí quyển đã tạo điều kiện thuận lợi cho mưa dông phát triển mạnh, nên từ tối 16-2, ở Tây Bắc và vùng núi Bắc Trung Bộ đã có mưa rào và dông.

Từ ngày 17-2 vùng mưa mở rộng ra toàn Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, trọng tâm mưa lớn là Việt Bắc và Đông Bắc với lượng mưa phổ biến 30-70mm, một số nơi cao hơn, như Tuyên Quang 73mm, Tam Đảo 89mm, Bảo Lạc (Cao Bằng) 73mm, Quảng Hà (Quảng Ninh) 86mm...

Dông kèm lốc xoáy gây gió giật mạnh, mưa đá xảy ra ở vùng núi Bắc Bộ. Cụ thể, ở Mù Cang Chải (Yên Bái), Sa Pa, TP Lào Cai và Bát Xát (Lào Cai), Sơn La, Thái Nguyên đã ghi nhận có mưa đá.

Một số nơi quan trắc được gió giật mạnh như Tam Đường: 16m/s (cấp 7) lúc 19h ngày 17-2; Yên Bái: 19m/s (cấp 8) lúc 1h sáng 18-2; Mẫu Sơn: 21m/s (cấp 9) lúc 7h ngày 18-2; Tuyên Quang: 26m/s (cấp 10) lúc 21h40 ngày 17-2.

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đã theo dõi chặt chẽ những dấu hiệu cho thấy sự xuất hiện đợt mưa lớn này khá sớm. Từ chiều 15-2, Trung tâm đã ban hành bản tin đầu tiên về cảnh báo mưa dông diện rộng, mưa lớn và khả năng xảy ra dông, lốc, sét, mưa đá ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ; bản tin đầu tiên được phát trước thời điểm xảy ra hiện tượng 24 giờ. Trong các bản tin nhấn mạnh cấp độ rủi ro thiên tai cấp 1 đối với các hiện tượng dông, lốc, sét, mưa đá ở vùng núi.

Tiếp sau đó, các bản tin liên tục được cập nhật theo đúng quy định (6 giờ một lần) và nhấn mạnh trọng tâm mưa lớn, dông, sét, mưa đá ở khu vực Việt Bắc, Đông Bắc sẽ kéo dài đến sáng 18-2. Các bản tin cảnh báo dông phát riêng cho khu vực Tây Bắc, Bắc Trung Bộ từ chiều 16-2 đến đêm 17-2.

Ngoài ra, nhiều bản tin cảnh báo mưa dông, gió giật mạnh chi tiết đến cấp tỉnh đã được ban hành từ ngày 16 đến sáng ngày 18-2.

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đã cung cấp thông tin dự báo, cảnh báo kịp thời, đầy đủ cho Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng, chống thiên tai; Ủy ban quốc gia Tìm kiếm - cứu nạn và Ban Chỉ huy PCTT&TKCN các bộ, ngành, địa phương thuộc khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ; các cơ quan thông tấn, báo chí để truyền tải sớm nhất cho nhân dân các địa phương trong các khu vực chịu ảnh hưởng của mưa dông.

Trên cơ sở các bản tin của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, Đài Truyền hình Việt Nam đã bổ sung các nội dung hướng dẫn phòng chống dông lốc trong chương trình dự báo thời tiết sau chương trình thời sự từ ngày 15 đến 17-2.

Sau khi nhận được thông tin cảnh báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, các Đài khí tượng thủy văn khu vực Tây Bắc, Việt Bắc, Đông Bắc, Đồng bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ đã phát ngay tin cảnh báo vào chiều 15-2 và phát tiếp tin cập nhật vào các ngày sau đó. Mức độ chi tiết được cảnh báo đến các khu vực trong tỉnh.

Các Đài khí tượng thủy văn tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang, Bắc Kạn đều phát tin cảnh báo mưa dông, gió giật mạnh và mưa đá từ chiều ngày 15 hoặc sáng ngày 16-2, như Lào Cai phát 5 bản tin bắt, đầu từ 9h45 ngày 16-2; Yên Bái phát 4 bản tin, bắt đầu từ 16h30 ngày 15-2; Hà Giang phát 4 bản tin, bắt đầu từ 10h ngày 16-2; Tuyên Quang phát 5 bản tin, bắt đầu từ 16h30 ngày 15-2. Bản tin ngày 17-2 của Đài Tuyên Quang có cảnh báo sét đánh và gió giật mạnh.