Nguy cơ đổ vỡ thỏa thuận hạt nhân Iran 2015

Ba cường quốc châu Âu nói trên tuyên bố kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp trong nỗ lực nhằm tránh một cuộc khủng hoảng hạt nhân, đặc biệt khi những xung đột và căng thẳng tại khu vực Trung Đông đang có chiều hướng gia tăng. Trong một thông báo chung, các quốc gia này khẳng định “không chấp nhận việc Iran vi phạm những điều khoản của JCPOA”, đồng thời kỳ vọng Iran thực hiện đầy đủ những cam kết đã đạt được hồi năm 2015.

Trước khi quyết định kích hoạt cơ chế này, Anh, Pháp và Đức đã gửi thông báo đến Liên minh châu Âu (EU), tổ chức bảo lãnh cho JCPOA. Hãng tin Reuters của Anh cùng ngày cho biết, Anh, Pháp và Đức không muốn thỏa thuận hạt nhân 2015 đổ vỡ và sẽ không tham gia vào chiến dịch gia tăng “áp lực tối đa” lên Iran vốn do Mỹ dẫn đầu.

Sau khi đơn phương rút khỏi thỏa thuận này hồi năm 2018, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra lệnh tái thiết lập các biện pháp trừng phạt nhằm vào nền kinh tế Iran. Quyết định của ông chủ Nhà Trắng được cho là nguyên nhân khiến mối quan hệ giữa Washington và Tehran ngày một xấu đi.

Iran đã lên tiếng phản bác động thái của Anh, Pháp và Đức. Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif chỉ trích hành động của ba quốc gia này là “không có căn cứ pháp lý và là sai lầm chiến lược về quan điểm ngoại giao”. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Abbas Mousavi bác bỏ những hành động “hoàn toàn thụ động” của Anh, Pháp và Đức, đồng thời khẳng định Iran sẽ ủng hộ những nỗ lực mang tính “thiện chí và xây dựng” nhằm cứu vãn JCPOA. Ông Abbas Mousavi cũng cảnh báo Tehran sẽ đưa ra những biện pháp đáp trả mạnh mẽ nếu Iran phải đối mặt với những hành động mang tính phá hoại.

Với tư cách là một trong những quốc gia tham gia ký kết JCPOA, Nga cũng thể hiện quan điểm rằng việc ba quốc gia châu Âu kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp nhằm vào Iran là không có cơ sở. Theo thông tin từ Bộ Ngoại giao Nga, động thái này có thể khiến mọi nỗ lực đưa JCPOA trở lại “đúng hướng” trở nên bất khả thi.