Mỹ chính thức tuyên bố đình chỉ phần lớn viện trợ cho Ai Cập

Tuy cơ quan ngoại giao Mỹ không tiết lộ số liệu cắt giảm viện trợ cụ thể cho Ai Cập, song người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cho biết, Washington đã ngừng cung cấp một số thiết bị quân sự quy mô lớn cùng khoản tiền hỗ trợ tài chính khoảng 260 triệu USD cho quốc gia Bắc Phi này.

Bên cạnh đó, bà Psaki cũng lưu ý, quyết định trên sẽ không mang tính lâu dài vì Ai Cập đang trong quá trình hướng tới việc thành lập một "chính phủ đa đại diện" thông qua các cuộc bầu cử tự do, công bằng, trong khi Mỹ lại luôn ủng hộ tiến trình này. Theo bà Psaki, Tổng thống Barack Obama đã đưa ra quyết định trên dựa trên lập trường tiếp tục duy trì các mối quan hệ với Ai Cập trong khi tiến hành “điều chỉnh các khoản hỗ trợ nhằm thúc đẩy tối đa những lợi ích của Washington đang theo đuổi tại quốc gia Bắc Phi này”.

Bà Psaki cho biết, tuy đã cắt giảm phần lớn các khoản viện trợ quân sự và tài chính cho Ai Cập, song Mỹ vẫn sẽ tiếp tục hỗ trợ Ai Cập trong các lĩnh vực như: Y tế, giáo dục, bảo đảm an ninh biên giới, cuộc chiến chống khủng bố và tăng cường an ninh trên bán đảo Sinai.

Trong khi đó, một số quan chức Mỹ tiết lộ, với quyết định trên, Mỹ sẽ ngừng chuyển giao các loại vũ khí quan trọng cho Ai Cập, trong đó có 10 máy bay trực thăng Apache (trị giá hơn 500 triệu USD) cùng một số máy bay chiến đấu F-16, xe tăng M1A1 Abrams và tên lửa chống hạm Harpoon. Trước đó, Mỹ cũng đã hủy một cuộc tập trận chung với Ai Cập và hoãn chuyển giao 4 máy bay chiến đấu F-16 cùng nhiều khí tài đắt tiền cho nước này. Động thái này được Mỹ đưa ra sau khi hàng loạt cuộc tấn công và trấn áp bạo lực liên tiếp nổ ra tại quốc gia Bắc Phi này kể từ khi Tổng thống Mohamed Morsi bị phế truất.

Từ Cairo, phát ngôn viên của lực lượng quân đội Ai Cập, Đại tá Ahmed Mohammed Ali từ chối bình luận trước tuyên bố mới nhất của Mỹ về cắt giảm phần lớn các khoản viện trợ cho Ai Cập.

Tổng tư lệnh quân đội Ai Cập Abdel-Fattah el-Sisi tiếp tục khẳng định mối quan hệ chiến lược giữa Mỹ và Ai Cập, được hình thành dựa trên nền tảng lợi ích chung của hai nước. Tuy nhiên, phát biểu trên Nhật báo Al-Marsy al-Youm, ông Sisi cũng khuyến cáo rằng, Ai Cập sẽ không dung thứ trước bất kỳ sức ép nào, dù là thông qua "hành động hay chỉ là sự ám chỉ".

Trong khi đó, một số nhà phân tích khuyến cáo hậu quả của việc Mỹ ra quyết định đình chỉ phần lớn viện trợ cho Ai Cập sẽ vượt ra khỏi biên giới của đất nước Bắc Phi này. Cụ thể, động thái này sẽ “chọc giận” một số nước vùng Vịnh và buộc Ai Cập phải tìm kiếm sự hậu thuẫn từ các nước đối thủ của Mỹ. Kịch bản này, nếu trở thành sự thật sẽ khiến cho quan hệ đồng minh tồn tại nhiều thập kỷ qua giữa Mỹ và Ai Cập – vốn được xem là một “thành trì” bảo đảm sự ổn định tại Trung Đông bị nới lỏng.

Trong một phản ứng đầu tiên, Israel đã bày tỏ quan ngại trước thông tin Mỹ ra quyết định ngừng hầu hết các khoản viện trợ cho Ai Cập. Từ lâu, Israel đã xem các khoản viện trợ của Mỹ dành cho Ai Cập là một yếu tố hỗ trợ quan trọng, giúp duy trì thỏa thuận hòa bình giữa Israel và Ai Cập được ký kết từ năm 1979. Đây được xem là một trụ cột quan trọng, bảo đảm sự ổn định trong quan hệ giữa Israel và Ai Cập, đồng thời là thỏa thuận hòa bình đầu tiên Israel ký kết với một nước Ả rập.

Hãng thông tấn AP dẫn lời ông Gilad Erdan, một Bộ trưởng trong Nội các an ninh Israel hy vọng, quyết định của Mỹ cắt giảm viện trợ cho Ai Cập sẽ không ảnh hưởng tới thỏa thuận hòa bình lịch sử giữa Israel và Ai Cập. Ông Erdan cho biết, Israel và Ai Cập đã duy trì các mối liên hệ chặt chẽ và có cơ chế hợp tác, liên lạc thường xuyên giữa hai nước. Qua đó, quan chức này hy vọng, quyết định mới nhất của Mỹ sẽ không gây tác động cũng như không nên được hiểu là “một yếu tố gây tác động” đến mối quan hệ giữa Israel và Ai Cập./.