Lương giáo viên và học phí, hai vấn đề “nóng” được giải quyết ra sao?

Số giáo viên công lập nghỉ việc cao gần gấp đôi giáo viên ngoài công lập

Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm học 2021-2022, cả nước có 16.265 giáo viên nghỉ việc, chuyển việc ra khỏi ngành Giáo dục. Trong đó, số giáo viên công lập nghỉ việc là 10.407 người, số giáo viên ngoài công lập nghỉ việc là 5.858 người. Như vậy, số giáo viên công lập nghỉ việc cao gần gấp đôi số giáo viên ngoài công lập nghỉ việc. 

Đáng chú ý, cấp mầm non có số giáo viên nghỉ việc nhiều nhất với 6.391 người (gồm 2.503 giáo viên công lập và 3.888 giáo viên ngoài công lập); xếp thứ hai là cấp tiểu học với 4.493 giáo viên nghỉ việc; cấp trung học cơ sở có 3.425 giáo viên nghỉ việc; cấp trung học phổ thông có 1.956 giáo viên nghỉ việc. 

Phân tích nguyên nhân của tình trạng giáo viên nghỉ việc, chuyển việc ra khỏi ngành Giáo dục, báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu rõ: Tình trạng này chủ yếu tập trung ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, như: Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Năng, Đồng Nai, Bình Dương... Ở đó, giáo viên có nhiều sự lựa chọn để chuyển đổi nghề nghiệp với mức thu nhập cao hơn. Một số ít địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, như: Gia Lai, Sơn La..., thì số giáo viên nghỉ việc cũng nhiều hơn các địa phương khác. 

Làm rõ về tình trạng số lượng giáo viên công lập nghỉ việc cao gần gấp đôi giáo viên ngoài công lập, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn thông tin, chủ yếu là do chế độ, chính sách về tiền lương còn nhiều bất cập, lương giáo viên chưa đủ để trang trải cuộc sống. Hiện nay, giáo viên công tác trong 5 năm đầu có thu nhập bình quân từ lương và phụ cấp khoảng 6 triệu đồng/tháng/người; trong khi đó, chi phí thiết yếu cho cuộc sống khá cao. Mặt khác, sự phát triển của các thành phần kinh tế trong thời kỳ đổi mới đã tạo ra nhiều cơ hội lựa chọn việc làm khác cho đội ngũ giáo viên. 

Lý giải về tình trạng cấp học mầm non có nhiều giáo viên nghỉ việc nhất (6.391 người), báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, trong hơn 2 năm ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, một số cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập phải đóng cửa, giáo viên phải tìm việc làm khác. Một số giáo viên mầm non không phải người địa phương cũng trở về quê cùng gia đình tránh dịch và không trở lại. 

Một số giải pháp hạn chế tình trạng giáo viên nghỉ việc được nêu gồm: Đề nghị Quốc hội cho phép xây dựng Luật Nhà giáo, nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn, tuyển dụng, quản lý, đãi ngộ, tôn vinh nhà giáo; quan tâm hơn tới chính sách tiền lương và các chế độ ưu đãi khác của viên chức giáo dục, nhất là với giáo viên mới vào nghề, giáo viên hợp đồng... 

Giữ ổn định mức học phí 

Trước những băn khoăn của dư luận xã hội, nhất là người học và gia đình người học về vấn đề học phí, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chủ động, tích cực phối hợp với các bộ, ngành, địa phương nghiêm túc rà soát, đánh giá tác động của việc tăng học phí tới học sinh, sinh viên, hộ gia đình thu nhập thấp, có hoàn cảnh khó khăn, đề xuất chính sách học phí năm học 2022-2023 phù hợp, ưu tiên kiểm soát lạm phát. 

Hiện tại, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về học phí đối với cơ sở giáo dục và đào tạo công lập năm học 2022-2023. Theo đó, dự kiến mức học phí của các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập được xây dựng cụ thể như sau. 

Cơ sở giáo dục chưa tự bảo đảm chi thường xuyên thì giữ ổn định mức thu học phí năm học 2022-2023 bằng mức học phí của năm học 2021-2022 do HĐND tỉnh đã ban hành áp dụng tại địa phương. Trường hợp địa phương tăng học phí năm học 2022-2023 thì ngân sách địa phương bảo đảm phần chênh lệch tăng thêm so với số thu học phí năm học 2021-2022. Mức hỗ trợ cho từng cơ sở giáo dục do địa phương xem xét quyết định.  

Đối với cơ sở giáo dục tự bảo đảm chi thường xuyên, cơ sở giáo dục tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư thì cơ sở giáo dục xây dựng mức thu học phí trên cơ sở định mức kinh tế - kỹ thuật, định mức chi phí, trình UBND để đề nghị HĐND cấp tỉnh xem xét phê duyệt. Bộ Giáo dục và Đào tạo khuyến khích các địa phương bố trí ngân sách tăng chi thường xuyên cho các cơ sở giáo dục. 

Đối với học phí của các cơ sở giáo dục đại học và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập thì giữ ổn định mức thu học phí năm học 2022-2023 bằng mức thu học phí của năm học 2021-2022 do cơ sở giáo dục đã ban hành. Nhà nước cấp bù tiền miễn, giảm học phí theo mức trần học phí năm học 2021-2022 đã quy định tại Nghị định số 81/2021/NĐ-CP. Bộ Giáo dục và Đào tạo khuyến khích các địa phương bố trí và huy động các nguồn lực hợp pháp để thực hiện việc hỗ trợ tiền đóng học phí năm học 2022-2023 đối với học sinh, sinh viên đang theo học các ngành, nghề đào tạo đáp ứng nhu cầu nhân lực cho các ngành nghề bị tác động do dịch Covid-19 và phục hồi kinh tế - xã hội.